Phóng to

Mua thực phẩm tết ở chợ Bến Thành, Q.1, TP.HCM (ảnh chụp sáng 26-1) - Ảnh: N.C.T.

Hầu hết câu hỏi gửi đến các bác sĩ dinh dưỡng, chuyên gia về thực phẩm trong buổi tư vấn trực tuyến “Giữ sức khỏe ngày tết” tổ chức tại Tuổi Trẻ sáng 26-1 đều bộc lộ mong muốn này. Thế nhưng, các bác sĩ dinh dưỡng khẳng định khó có bí quyết nào giúp mong muốn thành hiện thực.

“Quá chén” chỉ có hại!

Vệ sinh tủ lạnh TS.BS Trần Thị Minh Hạnh - trưởng khoa dinh dưỡng cộng đồng Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM - hướng dẫn trước khi trữ thức ăn trong tủ lạnh cho những ngày tết cần dọn hết thức ăn đã chứa từ trước và làm sạch tủ lạnh. Các loại thực phẩm tươi sống như thịt, cá, tôm, mực khi mua về nên làm sạch, để ráo nước, chia thành từng phần đủ cho một lần chế biến rồi cất vào bao nilông hoặc hộp nhựa đậy nắp kín để vào ngăn đông đá. Ngăn để thực phẩm sống nên riêng biệt với ngăn nước đá. Phần trên cùng của ngăn mát (sát với ngăn đông) nên để các loại yaourt, phômai... Tránh để rau và trái cây ở ngăn này vì dễ bị giập. Các loại thực phẩm chín sau khi chế biến mà chưa ăn ngay có thể để ở ngăn mát bên trong tủ, không để cạnh thức ăn sống chưa chế biến. Các loại nước uống nên để trong chai đậy kín nắp.

Bạn Nguyễn Thị Hồng Đào, 18 tuổi, chia sẻ: “Mỗi dịp tết đến em và bạn bè đi chơi rất nhiều, tới đâu cũng ăn uống. Có cách nào để vừa ăn uống vui chơi thoải mái mà không lo lắng về sức khỏe?”. ThS.BS Đào Thị Yến Phi, trưởng bộ môn dinh dưỡng Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch TP.HCM, trả lời ví von: “Câu hỏi của bạn giống như câu hỏi làm sao xài tiền thoải mái mà trong túi lúc nào cũng còn đầy tiền! Khi bạn vui chơi, ăn uống, hoạt động nhiều... cơ thể phải gia tăng hoạt động, gây mệt mỏi. Cơ thể mệt mỏi, sức đề kháng sẽ giảm nên dễ mắc bệnh. Có lẽ vì ăn uống vui chơi thỏa thích trong thời gian nghỉ tết nên nhiều người vào ngày làm việc đầu tiên sau tết bỗng thấy đầu váng, mắt hoa, uể oải, rầu rĩ...”.

Vì vậy, bác sĩ Yến Phi khuyên các bạn trẻ nên sắp xếp lịch đi chơi hợp lý, không quá tám giờ mỗi ngày, có hoạt động thể lực như chạy nhảy, đi bộ, khiêu vũ... xen kẽ với hoạt động tĩnh tại như hát karaoke, ngồi trò chuyện, xem phim...

Các bữa ăn nên duy trì như bình thường nhưng ít hơn một chút để xen kẽ những bữa phụ khi gặp bạn bè; tránh các chất kích thích như cà phê, rượu bia, thuốc lá. Ngoài ra, mỗi ngày ngủ ít nhất 6-7 giờ, nhất là vào ban đêm, để cơ thể có thời gian phục hồi.

Tương tự, bạn Huy, 28 tuổi, thổ lộ rất khó kiêng cữ việc uống bia rượu trong những ngày tết và mong muốn đảm bảo sức khỏe khi uống bia, rượu. ThS.BS Đào Thị Yến Phi khẳng định không có cách nào ăn vào mà đừng tăng cân cũng như uống rượu mà không ảnh hưởng đến sức khỏe!

Chất cồn khi vào máu phải được gan chuyển hóa và thải ra ngoài càng sớm càng tốt. Khi lượng cồn nhiều hơn khả năng chuyển hóa của gan, cồn sẽ đi vào hệ tuần hoàn và đến tế bào thần kinh.

Những biểu hiện say rượu đều là triệu chứng ngộ độc của hệ thần kinh như: nôn ói, mất định hướng; mất tập trung, mất trí nhớ, rối loạn ngôn ngữ; rối loạn cảm xúc; mất điều khiển cơ thể và sau thời gian dài vẫn còn nhức đầu do các chất chuyển hóa ứ đọng trong tế bào thần kinh. Vì vậy, khuyến cáo cho một người khỏe mạnh là uống không quá 300ml bia (một lon), 200ml rượu nhẹ (vang, sâm banh...) hoặc 60ml rượu mạnh (whisky, cognac...) mỗi bữa ăn.

Cùng lo lắng về tác hại của rượu bia, anh Lê Văn Giàu, 31 tuổi, hỏi: “Thực phẩm nào tốt cho việc giải độc rượu? Hạt dưa ngày tết ăn có tốt không?”. BS Nguyễn Xuân Mai, nguyên viện phó Viện Vệ sinh y tế công cộng TP.HCM, cho rằng nhậu nhiều là thói quen không tốt, chỉ làm hại sức khỏe, nhất là khi người uống đã đau bao tử và khẳng định không có thực phẩm nào tốt cho giải độc rượu. Hạt dưa chỉ cắn cho vui miệng, tất nhiên có một chút chất béo, bùi nhưng phải là hạt dưa không nhuộm phẩm màu độc hại.

Phóng to

Từ trái qua: TS.BS Trần Thị Minh Hạnh, ThS.BS Đào Thị Yến Phi, BS Nguyễn Thị Hoa và BS Nguyễn Xuân Mai cùng tham gia giao lưu trực tuyến sáng 26-1 - Ảnh: T.ĐẠM

Cho trẻ ăn uống vừa phải

Cách chăm sóc trẻ trong những ngày tết cũng được nhiều bạn đọc gửi đến nhờ bác sĩ tư vấn. Chị Hoàng Lan, 39 tuổi, hỏi: “Trẻ béo phì cần kiêng những loại thức ăn gì trong những ngày tết?”. Theo bác sĩ Nguyễn Thị Hoa, trưởng khoa dinh dưỡng Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP.HCM, bắt trẻ em kiêng hẳn một loại thực phẩm nào thì rất khó và càng làm trẻ tò mò muốn thử. Tốt nhất là cho trẻ ăn ít. Cha mẹ chia từng khẩu phần nhỏ cho trẻ ăn trong mỗi bữa và giải thích để trẻ hiểu vì sao phải làm thế. Trẻ sẽ dễ chấp nhận và tuân thủ tốt hơn.

Chị Như Quỳnh kể con chị mới 2 tuổi nhưng rất thích uống nước ngọt. Chị nghe nói trẻ em uống nhiều nước ngọt sẽ không tốt? BS Nguyễn Thị Hoa giải thích: “Nước ngọt chỉ là nước giải khát có đường và không có chất dinh dưỡng nào. Uống nước ngọt nhiều sẽ dư thừa năng lượng do đường cung cấp mà thiếu vi chất dinh dưỡng. Do vậy trẻ sẽ béo phì mà vẫn thiếu vitamin và muối khoáng. Chưa kể sau này thói quen uống nước ngọt rất khó cai...”.

Bạn Minh Quang cũng e ngại trong những ngày tết trẻ nhỏ hay bị ngộ độc, nhờ bác sĩ tư vấn một số món ăn để giải độc tức thời hoặc tăng sức đề kháng cho trẻ. BS Nguyễn Thị Hoa khuyến cáo khi trẻ bị ngộ độc thức ăn cần đến bệnh viện ngay để khám và điều trị. Cách tốt nhất phòng ngừa ngộ độc thức ăn là không cho trẻ ăn thức ăn có mùi ôi thiu và đun sôi thức ăn trước khi ăn. Không nên cho trẻ ăn quá nhiều một loại thức ăn trẻ thích. Muốn tăng sức đề kháng cho trẻ nên bổ sung các loại vitamin và muối khoáng...