GS Đàm Thanh Sơn (quê quán Bắc Ninh) sinh năm 1969 tại Hà Nội. Năm 1984, Đàm Thanh Sơn đoạt huy chương vàng tại kỳ thi Olympic toán quốc tế với số điểm tuyệt đối 42/42. Ông theo học ĐH Tổng hợp quốc gia Matxcơva và nhận bằng tiến sĩ vật lý tại Viện Nghiên cứu hạt nhân Matxcơva, Liên bang Nga năm 1995.

Trước khi trở thành GS của ĐH Chicago danh tiếng vào tháng 9-2012, GS Đàm Thanh Sơn trải qua nhiều năm nghiên cứu sau tiến sĩ và làm GS ở ĐH Washington, Viện Công nghệ Massachusetts, ĐH Columbia, Hoa Kỳ...

* GS Bạch Thành Công (chủ tịch Hội đồng chức danh GS ngành vật lý):

Truyền cảm hứng bằng tài năng vật lý và khả năng sư phạm

GS Đàm Thanh Sơn luôn tỏ ra hào hứng với những hoạt động khoa học tại quê hương. Năm 2008, khi VN đăng cai tổ chức Olympic vật lý quốc tế, GS Sơn đã trở về nước để tham gia trong ban tổ chức.

Một GS vật lý được giải Nobel có bài giảng cho các thí sinh dự thi và tại đây, GS Sơn là người dịch bài giảng này. GS Sơn đi theo hướng nghiên cứu vật lý lý thuyết, nhưng lại là người am hiểu rộng về các lĩnh vực khác nhau trong vật lý nên chuyển tải được tinh thần và cảm hứng vật lý rất rõ nét.

Cũng chính bởi khả năng này mà trong bài trình bày của chính GS Sơn, những vấn đề khó hiểu được chuyển tải đến công chúng một cách sáng sủa, logic, chặt chẽ.

Anh thường dành 5-10 phút đầu để bổ sung kiến thức cho mọi người rồi đi vào vấn đề chính mà anh nghiên cứu, sau đó là đối thoại với người nghe và trả lời câu hỏi liên quan.

Chủ đề vật lý tưởng như rất khô khan, nhưng GS Sơn luôn truyền tải rất cuốn hút. Đó là cách truyền cảm hứng của một nhà vật lý có tài đồng thời là một nhà sư phạm đích thực.

Tôi còn nhớ lần GS Đàm Thanh Sơn về Viện Toán trình bày seminar về đề tài của GS, anh đã đưa ra những suy nghĩ rất mới, độc đáo, hấp dẫn. Có người đặt thẳng vấn đề: Công trình của GS tầm cỡ như thế, liệu có hi vọng đoạt giải Nobel? GS Sơn dù không trả lời thẳng vào câu hỏi nhưng chia sẻ: “Còn tùy thuộc vào cách nhìn nhận khác nhau của mỗi người”.

GS Sơn lấy dẫn chứng ngay tại nơi anh làm việc, có GS đoạt giải Nobel, nhưng vẫn có người nói: “Như thế mà cũng được giải Nobel”.

Tôi hiểu rằng anh trả lời thế với hàm ý rất nhẹ nhàng và dí dỏm rằng có những công việc đạt kết quả cuối cùng, được đa số công nhận, nhưng vẫn có những người nhìn nhận rất khác. ngọc hà ghi

* TS Cao Huy Thiện (phó viện trưởng Viện Vật lý TP.HCM):

Người có khả năng đoạt giải thưởng Nobel về vật lý

Việc GS Đàm Thanh Sơn được bầu vào Viện hàn lâm Khoa học quốc gia Hoa Kỳ không phải là điều bất ngờ. Vì hiện nay Đàm Thanh Sơn đã là nhân vật rất nổi tiếng ở Mỹ và trên cả thế giới do có nhiều đóng góp xuất sắc trong lĩnh vực vật lý lý thuyết với các công trình có tác động sâu sắc tới nhiều lĩnh vực trong vật lý học.

Những công trình nghiên cứu của Đàm Thanh Sơn được các nhà vật lý Mỹ đánh giá cao.

Đàm Thanh Sơn thể hiện sự tài hoa của mình khi vận dụng những kiến thức trong nhiều chuyên ngành vật lý tưởng chừng không liên quan gì với nhau như vật lý hạt cơ bản, vật lý chất đặc, lý thuyết về lỗ đen, vũ trụ học và vật lý thiên văn... để giải quyết những bài toán cực kỳ phức tạp của vật lý học hiện đại, đòi hỏi phải nắm được kiến thức nhiều chuyên ngành mới có thể giải quyết nổi.

Vì vậy, giới khoa học vật lý đánh giá GS Đàm Thanh Sơn có khả năng đoạt giải thưởng Nobel về vật lý.

Viện hàn lâm Khoa học quốc gia Hoa Kỳ là một viện khoa học danh giá. Việc Đàm Thanh Sơn được bầu vào viện này sẽ có nhiều ý nghĩa đối với VN.

Khi GS Ngô Bảo Châu đoạt giải Fields, lập tức ngành toán học VN được cộng đồng toán học thế giới quan tâm.

Tương tự, việc GS Đàm Thanh Sơn được bầu vào Viện hàn lâm Khoa học quốc gia Hoa Kỳ thì cộng đồng khoa học vật lý thế giới sẽ quân tâm tới lĩnh vực này của VN.

Với tầm ảnh hưởng của mình, GS Đàm Thanh Sơn có thể tạo điều kiện đưa sinh viên VN đi học tập ở các nước có nền khoa học tiên tiến.

Ông cũng có thể đưa những nhà vật lý nổi tiếng thế giới, trong đó có nhiều khoa học gia đoạt giải Nobel, đến VN để giới khoa học trong nước có điều kiện tiếp xúc, trao đổi, lĩnh hội những thành tích mới nhất của nền vật lý thế giới.

TRẦN HUỲNHghi

Có khoảng 500 viện sĩ đã đoạt giải Nobel

Viện hàn lâm Khoa học quốc gia Hoa Kỳ (NAS) thành lập từ năm 1863 theo một đạo luật của Quốc hội Mỹ do tổng thống A.Lincoln ký ban hành. NAS là một tổ chức phi lợi nhuận, tính đến thời điểm này viện có hơn 2.200 viện sĩ và hơn 400 thành viên nước ngoài.

Hằng năm, vào dịp cuối tháng 4, đầu tháng 5 NAS sẽ bầu chọn viện sĩ mới. Viện sĩ NAS là những người có thành tích nghiên cứu khoa học xuất sắc đã được công nhận.

Để được tham gia cuộc bầu chọn, nhà khoa học sẽ phải nộp hồ sơ gồm bản tóm tắt quá trình hoạt động nghiên cứu của cá nhân cùng với 12 công trình nghiên cứu tiêu biểu liên tục của mình, các viện sĩ hiện hành sẽ bầu chọn viện sĩ mới căn cứ theo hồ sơ này.

Việc được bầu chọn là viện sĩ NAS đem lại vinh dự cho các nhà khoa học. Đến thời điểm hiện tại có khoảng 500 viện sĩ NAS đã đoạt giải Nobel.

H.NHUNG (Theo website NAS)