Theo quy định của Bộ GD-ĐT, tất cả giảng viên đều phải theo học và có chứng chỉ sư phạm - Ảnh: NHƯ HÙNG

Vấn đề này được xới lên khi mới đây, giáo sư một trường ĐH lớn ở TP.HCM viết trên Facebook: "Sao nỡ lòng nào bắt giáo sư đi thi lấy chứng chỉ sư phạm nữa". 

Theo giáo sư này, ông đã hướng dẫn thành công 8 nghiên cứu sinh, khoảng 50 thạc sĩ, trên 100 cử nhân, đã dạy ĐH và cao học hơn 20 học kỳ và đã được bổ nhiệm làm giảng viên cao cấp. 

"Vậy mà giờ này mình đang bị người ta dọa nạt là sắp tới phải đi học để lấy chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm do các trường sư phạm cấp, nếu không có chứng chỉ đó thì sau này mình không được hành nghề giảng viên nữa. 

Lúc thi vào biên chế, mình đã phải có chứng chỉ phương pháp giảng dạy đại học rồi nhưng cái chứng chỉ này giờ đây không được chấp nhận, phải là chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm này mới được", ông viết.

Đã quy định trong luật từ năm 2005

Trả lời vấn đề này, đại diện Bộ GD-ĐT cho biết điều 77 Luật Giáo dục năm 2005 quy định trình độ chuẩn được đào tạo của nhà giáo giảng dạy CĐ, ĐH là "Có bằng tốt nghiệp ĐH trở lên và có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm đối với nhà giáo giảng dạy CĐ, ĐH…". 

Điều 79 Luật Giáo dục quy định "Trước khi được giao nhiệm vụ giảng dạy, giảng viên CĐ, ĐH phải được bồi dưỡng về nghiệp vụ sư phạm…". 

Thông tư liên tịch của Bộ GD-ĐT, Bộ Nội vụ ban hành năm 2014 về tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp đối với viên chức giảng dạy trong các cơ sở giáo dục ĐH công lập quy định một trong các tiêu chuẩn về trình độ đào tạo, bồi dưỡng của giảng viên là "có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên".

Theo Bộ GD-ĐT, quy định của pháp luật hiện hành, người tốt nghiệp ĐH, thạc sĩ, tiến sĩ, để trở thành giảng viên CĐ, ĐH bắt buộc phải có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm, kể cả những người đã là giảng viên ĐH hoặc tốt nghiệp ĐH sư phạm. 

Mỗi chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cũng có mục tiêu, nội dung và đối tượng áp dụng khác nhau. Do đó muốn đạt muốn đạt trình độ chuẩn được đào tạo của nhà giáo dạy CĐ, ĐH theo quy định bắt buộc phải tham gia khóa bồi dưỡng về nghiệp vụ sư phạm.

Vấn đề này đã được quy định rõ trong Luật Giáo dục sao giờ đây các giảng viên lại lăn tăn? Mới đây, Bộ GD-ĐT ban hành thông tư sửa đổi, bổ sung quy định về việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh CĐ, ĐH… nêu rõ: Cơ sở giáo dục chưa được công nhận đạt chuẩn kiểm định chất lượng bởi các tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục theo quy định hiện hành sẽ không tăng chỉ tiêu tuyển sinh so với năm trước liền kề… 

Trong khi đó, kết quả kiểm định chất lượng giáo dục ĐH công bố năm 2018 về tiêu chí giảng viên đảm bảo trình độ chuẩn theo quy định có đến hơn 43% chưa đạt yêu cầu.

Phần lớn giảng viên chưa đạt chuẩn là chưa có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm. Do vậy, để lo cho "nồi cơm"của mình, các trường bắt đầu "siết" giảng viên, trong đó có việc buộc họ phải có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm.

Không có nghiệp vụ sư phạm, nhiều giảng viên là "tiến sĩ gây mê"

Trước đây, các trường ĐH sư phạm có cấp "Chứng chỉ môn học sau ĐH", chứng nhận cho người đã học xong môn "Lý luận dạy học ĐH" (60 tiết). Muốn được dạy ĐH ngoài yêu cầu về bằng cấp chuyên môn, chỉ cần có chứng chỉ này. Sau này có thông tư hướng dẫn Luật Giáo dục, Bộ GD-ĐT yêu cầu giảng viên phải có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm. 

Đến năm 2013, Bộ GD-ĐT ban hành thông tư chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên trong cơ sở giáo dục ĐH, thay thế cho quyết định về nội dung này có từ năm 2007. Nội dung chương trình này với tổng khối lượng kiến thức tối thiểu: 20 tín chỉ (gồm khối kiến thức bắt buộc tối thiểu: 15 tín chỉ và khối lượng kiến thức tự chọn: 5 tín chỉ). 

Trong đó, nội dung bồi dưỡng "Lý luận dạy học ĐH" với 3 tín chỉ nằm trong khối kiến thức bắt buộc tối thiểu. Vậy mà, với "tấm vé" "Chứng chỉ môn học sau ĐH" nhiều giảng viên vẫn ung dung giảng dạy, từ đó trở thành giảng viên cao cấp, rồi giáo sư. 

Đó là giảng viên cơ hữu, còn với giảng viên thỉnh giảng có khi không cần có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm gì cả vẫn được mời đứng lớp như thường. Điều này cho thấy lâu nay các trường không quan tâm chất lượng giảng viên dẫn đến chất lượng giảng dạy kém.

Trong khi, lãnh đạo các trường ĐH đều thừa nhận giảng viên nếu không có phương pháp dạy, không lập được đề cương môn học, không nắm được tâm lý sinh viên, không thể dạy tốt được. 

Thực tế cũng cho thấy không phải ai nghiên cứu tốt đều có khả năng giảng dạy tốt ở ĐH. Nhiều giảng viên thừa nhận giảng viên dù giỏi, có chuyên môn tốt nhưng không có phương pháp truyền đạt cũng chỉ là "tiến sĩ gây mê" mà sinh viên vẫn thường kêu ca. 

Như vậy, vấn đề đặt ra là cần phải nâng chất các khóa đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm này để ai muốn trở thành giảng viên đều mong muốn theo học.

TTO - Câu chuyện khó tin của một giảng viên ĐH, đã giảng dạy được 20 năm, nhưng nay lại phải đi học về nghiệp vụ sư phạm vì một quy định của Bộ GD-ĐT.