Các cơ sở sản xuất xả khói ra môi trường ở P.Đông Hưng Thuận, Q.12, TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Nhiều chuyên gia khẳng định việc triển khai các giải pháp cũng phải thực hiện cấp bách trước thực trạng môi trường bức bối hiện nay.

Để khắc phục những hạn chế, chủ động phòng ngừa, ngăn chặn và giảm thiểu ô nhiễm, Thủ tướng chỉ thị việc thu hút đầu tư không cho phép đầu tư vào các loại hình sản xuất sử dụng công nghệ sản xuất lạc hậu có nguy cơ cao gây ô nhiễm.

Thủ tướng yêu cầu các bộ ngành, địa phương phối hợp đồng bộ, chặt chẽ trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ môi trường từ khâu xét duyệt, thẩm định đến triển khai thực hiện và vận hành dự án.

Đến lúc chọn lọc công nghệ sản xuất

GS Trần Hiếu Nhuệ, Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường VN, khẳng định chỉ thị của Thủ tướng nêu rõ quan điểm và chủ trương trong thu hút đầu tư không cho phép đầu tư vào các loại hình sản xuất sử dụng công nghệ lạc hậu có nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường, đây là vấn đề then chốt.

“Vấn đề thu hút đầu tư hiện nay phải thực hiện theo hướng chọn lọc công nghệ. Với vấn đề công nghệ sản xuất, Bộ Khoa học - công nghệ phải làm rõ trong quá trình xét duyệt xem công nghệ đó là tiên tiến hay lạc hậu, vừa so với điều kiện của VN nhưng phải so với cả thế giới” - GS Nhuệ phân tích.

Theo TS Trần Thế Loãn - nguyên cục phó Cục Kiểm soát ô nhiễm (Tổng cục Môi trường), trong số các nhiệm vụ, giải pháp Thủ tướng chỉ thị cho các bộ ngành về công tác bảo vệ môi trường, nhiệm vụ, giải pháp nào cũng rất cấp bách.

Theo ông Loãn, trong điều kiện phát triển hiện nay, việc không cho phép đầu tư vào các loại hình sản xuất sử dụng công nghệ lạc hậu cần phải thực hiện kiên quyết.

“Không chấp nhận công nghệ lạc hậu, không chấp nhận dự án có nguy cơ gây ô nhiễm, nhưng để thực hiện được việc này thì cơ quan thẩm định phải thể hiện quan điểm dứt khoát và phải thấm nhuần chủ trương này” - ông Loãn lưu ý.

Ông Loãn cho biết thực tế lâu nay không phải các cơ quan không nhận biết được những lĩnh vực, ngành nghề có thể gây ô nhiễm, vấn đề là có thấm nhuần chủ trương và thực hiện kiên quyết khi xem xét hay không.

“Vì thế, bản thân cơ quan quản lý về môi trường phải thể hiện rõ trách nhiệm hơn. Trước hết phải thể hiện quan điểm và trách nhiệm trong thực hiện thẩm quyền phê duyệt đầu tư.

Thứ hai, khi xem xét lựa chọn và chấp thuận đầu tư phải kiên quyết mục tiêu chọn công nghệ tiên tiến, tính hiện đại của công nghệ” - TS Loãn phân tích.

Phải hai bước đánh giá tác động môi trường

Ông Trịnh Lê Nguyên, giám đốc Trung tâm con người và thiên nhiên, cho rằng việc Thủ tướng chỉ thị phải rà soát, chấn chỉnh công tác thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường cho thấy việc thực thi nhiệm vụ này thời gian qua còn nhiều bất cập.

Trong quá trình lập báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM), lâu nay có bước tham vấn ý kiến của người dân trong quá trình ra quyết định, nhưng từ cách tham vấn cho đến nội dung tham vấn đều rất sơ sài. Phạm vi tham vấn cũng không rộng rãi và còn mang tính đại diện, thủ tục.

Theo ông Loãn, trong rà soát, chấn chỉnh việc xem xét, thẩm định ĐTM cũng phải có thay đổi. “Lâu nay việc lập báo cáo ĐTM chỉ thực hiện một bước.

Vì vậy, trong chấn chỉnh việc này cần có thay đổi việc đánh giá và thẩm định tác động môi trường theo hướng chia làm hai bước.

Bước đầu tiên là đánh giá môi trường sơ bộ để có sàng lọc, đánh giá về việc đầu tư, sau đó khi có đầy đủ những nội dung về công nghệ, về thiết kế thì mới ĐTM chi tiết” - ông Loãn nói.

Tuy nhiên theo ông Loãn, nhiệm vụ chính và quan trọng trong công tác bảo vệ môi trường cần phải quan tâm và làm quyết liệt chính là quá trình kiểm tra, giám sát. “Khâu này phải làm quyết liệt hơn” - ông Loãn nói.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Văn Tài - tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ TN-MT) - cho biết những nhiệm vụ, giải pháp cấp bách về công tác bảo vệ môi trường đã được Thủ tướng chỉ đạo chi tiết, vì vậy sau chỉ thị của Thủ tướng, Bộ TN-MT sẽ khẩn trương triển khai.