Cô Lim, người đào tẩu Triều Tiên, đã đến Hàn Quốc được 9 năm - Ảnh: AFP

Khi Lim đặt chân đến Hàn Quốc, cô nghĩ mình đã có thể bỏ lại cuộc sống nghèo khổ và cuộc hôn nhân không mong muốn ở Triều Tiên để bắt đầu cuộc sống mới với con gái. 

Lim là 1 trong 33.000 người Triều Tiên, phần lớn là phụ nữ, đào tẩu xuống miền nam để chạy trốn khỏi cuộc sống khó nhọc ở quê nhà.

Việc chuyển sang một xã hội hoàn toàn khác, phải chật vật kiếm sống, học cách thích nghi và làm mẹ là không hề dễ dàng. "Cuộc sống ở Hàn Quốc trái ngược hoàn toàn với những gì mà tôi kỳ vọng", cô Lim thừa nhận.

Sau 9 năm ở Hàn Quốc, Lim vẫn phải vật lộn với lo âu về chi phí sinh hoạt. Hàng trăm người mẹ đơn thân đến từ Triều Tiên khác cũng đang gặp hoàn cảnh tương tự Lim.

Cái chết của hai mẹ con đào tẩu người Triều Tiên tên Han Sung Ok từng gây chấn động dư luận Hàn Quốc - Ảnh: AFP

Vấn đề này được chú ý hơn sau cái chết của hai mẹ con Han Sung Ok, người mẹ đơn thân vừa đi làm kiếm tiền vừa phải chăm sóc con trai 6 tuổi bị động kinh. Thi thể hai mẹ con được tìm thấy trong một căn hộ ở Seoul sau hai tháng và được cho là đã chết đói.

Vụ việc gây chấn động dư luận Hàn Quốc và thúc đẩy cộng đồng người đào tẩu ở Triều Tiên mở chiến dịch kêu gọi Seoul xem xét lại các chương trình hỗ trợ người tị nạn.

"Han chạy trốn khỏi Triều Tiên để không bị chết đói, rồi cuối cùng lại chết đói ở Hàn Quốc", nhà hoạt động Heo Kwang Il chỉ ra nghịch lý đầy đau đớn.

Vòng luẩn quẩn

Đa số những người Triều Tiên đào tẩu thường phải đi qua Trung Quốc trước khi đến Hàn Quốc.

Là chị lớn trong nhà, Lim rời quê hương năm 24 tuổi để kiếm kế sinh nhai lo cho gia đình. Nhưng cũng như những người khác, cô bị lừa bán cho một người đàn ông Trung Quốc. Cô chịu cảnh ngược đãi trong gia đình và có con với người đàn ông này.

Lim dùng từ "cầm tù" để miêu tả cuộc sống với người chồng này. Sau 4 năm, cô bỏ trốn cùng con gái đến Seoul. 

Ban đầu, Lim nhận rất nhiều công việc nhưng không ai giúp cô trông con nhỏ. Cô từng nghĩ đến việc tự tử vì cảm thấy tội lỗi, do không thể lo được cho con gái hay gửi tiền về cho gia đình ở Triều Tiên.

Rất nhiều lần Lim nghi ngờ về quyết định rời bỏ quê hương của mình. "Đôi khi, tôi muốn quay về Triều Tiên", Lim tâm sự.

Hiện cuộc sống của Lim đã ổn hơn đôi chút khi cô có nghề bồi bàn và bắt đầu gửi được tiền về gia đình thông qua trung gian.

Một phụ nữ Triều Tiên được giải cứu khi tìm cách bỏ trốn khỏi ổ mại dâm qua mạng tại Trung Quốc - Ảnh: CNN

Người Triều Tiên đào tẩu phải đối mặt với các thách thức về văn hóa và kinh tế ở Hàn Quốc, do sự khác biệt kể từ khi bán đảo bị chia cắt sau chiến tranh Triều Tiên năm 1953. Với những người mẹ đơn thân, cuộc sống còn khó khăn nhiều hơn khi không có ai giúp đỡ hoặc mạng lưới hỗ trợ.

"Do phải chăm con, họ chỉ xin được các công việc bán thời gian, không ổn định. Điều này đẩy họ vào vòng luẩn quẩn khiến họ đối mặt với khó khăn tài chính và ổn định cuộc sống", giáo sư Đại học Nghiên cứu Triều Tiên tại Hàn Quốc Kim Sung Kyung nhận định.

Giấc mơ Hàn Quốc

Chính phủ Hàn Quốc trợ cấp cho người đào tẩu khoảng 6.600 USD khi họ mới đến để giúp ổn định cuộc sống. Họ có thể xin thêm trợ cấp, nhưng đa số đã từ bỏ vì hệ thống hiện tại là quá phức tạp với trình độ kiến thức của họ.

Truyền thông Hàn Quốc cho biết cô Han, người đã chết đói cùng con trai, đã xin hỗ trợ nhưng bị từ chối khi cô không thể chứng minh tình trạng thực tế của mình theo yêu cầu của một quan chức cấp quận.

Gần 70 năm cách biệt văn hóa, người Triều Tiên khó hòa nhập cuộc sống ở Hàn Quốc - Ảnh: NYT

"Người ta đến miền nam, ấp ủ giấc mơ Hàn Quốc, nhưng đa số lại kết thúc trong bệnh tật và trầm cảm", cô Lee Na Kyung, nhà hoạt động xã hội vốn là người đào tẩu, đúc kết.

Lee sang Hàn Quốc năm 2006 cùng con và người chồng khuyết tật. Tuy nhiên, họ đã nhanh chóng thành người vô gia cư sau khi dành hết tiền chữa bệnh cho người chồng. Lee xem trường hợp của cô là một "thành công hiếm hoi" khi có thể ổn định cuộc sống và trở thành nhà hoạt động xã hội.

Ngoài ra, phong cách sống kiểu cá nhân hóa ở Hàn Quốc cũng rất khác với Triều Tiên. Điều này khiến nhiều người đào tẩu cảm thấy "không có ai để chuyện trò và bị cắt đứt với bên ngoài".

Theo nhà hoạt động Lee, nhiều người mẹ đơn thân đến Hàn Quốc cho biết họ "không có ai để nói chuyện và cảm thấy bị cắt đứt khỏi thế giới".

"Họ nói là dù ở Triều Tiên có nghèo, nhưng họ chưa bao giờ có cảm giác bị cô lập", cô Lee kể lại những lời đã nghe thấy.

Cuộc sống ở Triều Tiên qua truyện kể của sinh viên Mỹ

TTO - Sinh viên Mỹ đầu tiên học tập ở Triều Tiên chia sẻ cuộc sống ở "vương quốc ẩn sĩ" rất cơ bản và mọi thứ đều được đưa vào khuôn phép.