Giờ học của học sinh vùng cao Sa Pa, Lào Cai - Ảnh: Thế Lượng

Ảnh: Nguyễn Thế Lượng

Tuy nhiên, không thể không kể đến vai trò của các già làng, trưởng bản trên địa bàn đã góp phần không nhỏ vào việc vận động học sinh chịu đi học chữ.

Vào đầu mỗi năm học, nỗi lo đầu tiên của các trường học vùng cao là sĩ số học sinh. Học sinh đi học thưa thớt, thích thì đi, không thích thì nghỉ là tình trạng chung ở nhiều trường vùng sâu vùng xa. Hơn thế nữa, học sinh đúng độ tuổi ở những bản khó khăn thường hay bỏ học, không đến trường nộp hồ sơ đăng ký dự tuyển đầu cấp. Đó là những khó khăn mà hầu như vào năm học nào các trường học ở vùng cao cũng gặp phải.

Không cam chịu đứng nhìn học sinh bỏ học, không ra lớp khi đúng độ tuổi, lãnh đạo các nhà trường và đội ngũ thầy cô giáo không ngừng tìm kiếm những giải pháp để học sinh đến trường.

Ngoài các giải pháp truyền thống như lặn lội đến tận những bản xa để động viên, tặng sách vở, vận động phụ huynh cho con em đến trường, tạo điều kiện về chỗ ăn ở để học sinh yên tâm ở lại trường học chữ... thì việc phối hợp với các già làng, trưởng bản kêu gọi học sinh đi học là cách làm hay và hiệu quả, được ban giám hiệu các trường học ở vùng sâu vùng xa áp dụng.

Các già làng, trưởng bản là những người hiểu biết và có vai trò quan trọng trong đời sống của dân bản, của gia đình học sinh. Vì vậy các nhà trường vùng cao liên hệ với những già làng, trưởng bản ngay từ mùa tuyển sinh đầu năm học.

Suốt năm học, các già làng, trưởng bản còn tích cực giúp nhà trường hạn chế tối đa tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng. Khi nhà trường có học sinh bỏ học, nghỉ học không lý do, hiệu trưởng sẽ điện thoại cho trưởng bản của học sinh đó hỏi lý do vì sao học sinh không đến trường, tìm hiểu thêm về hoàn cảnh gia đình học sinh hoặc sự việc bất thường khiến học sinh không đi học.

Khi có thông báo của nhà trường, trưởng bản sẽ trực tiếp điều tra để nắm bắt tình hình về học sinh, gia đình học sinh, từ đó có giải pháp vận động hiệu quả ngay tại bản. Nếu gia đình học sinh gặp khó khăn về kinh tế, ngay lập tức trưởng bản sẽ báo cáo lên Đảng ủy, UBND xã để có phương án hỗ trợ, giúp gia đình ổn định và đưa học sinh trở lại trường.

Trưởng bản, già làng sẽ là nhân tố quan trọng trong cầu nối giữa nhà trường và phụ huynh học sinh. Nhờ sự hỗ trợ kịp thời của họ mà nhiều trường học vùng cao đã duy trì được 100% sĩ số học sinh từ đầu đến cuối năm học.

Ông Sùng Seo Chu - trưởng bản Mông Lùng Ác (Vĩnh Yên, Bảo Yên, Lào Cai) - cho biết: “Khi bản có học sinh bỏ học giữa chừng, tôi đã trực tiếp đến nhà học sinh hỏi lý do, rồi vận động phụ huynh đưa con em đến trường. Khi tôi vận động, gia đình liền nghe theo và lại cho con đi học”.

Còn ông Sùng A Tủa - trưởng bản Mông Mỹ Á (Thu Cúc, Tân Sơn, Phú Thọ) - chia sẻ: “Mặc dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, nhưng bản của tôi đã làm tốt công tác tuyên truyền về vai trò của việc học. Vì vậy, con em của bản dù nhà cách xa trường nhưng vẫn hiếu học và đi học đầy đủ”.