Phóng to

Các binh sĩ Iraq nã đạn pháo vào lực lượng ISIL trong cuộc đụng độ ở tỉnh Diyala - Ảnh: Reuters

Theo báo Wall Street Journal, giá dầu thô Brent biển Bắc tại thị trường London (Anh) ngày 23-6 chạm ngưỡng 115 USD/thùng, xấp xỉ mức cao nhất trong chín tháng qua. Như vậy trong một tuần qua, giá dầu Brent đã tăng 5 USD/thùng. Trong khi đó, hôm qua giá dầu tại thị trường Mỹ cũng đã vượt ngưỡng 107 USD/thùng và dự kiến sẽ chạm mức 108 USD trong tuần này.

“Việc phiến quân Hồi giáo kiểm soát nhiều thành phố, thị trấn ở Iraq đã đẩy giá dầu lên cao - Reuters dẫn lời nhà phân tích Ric Spooner thuộc Hãng CMC Markets nhận định - Và giá sẽ tiếp tục giữ ở mức cao”. Giá dầu tăng cũng đẩy giá một số loại hàng hóa trên thị trường thế giới như đồng leo thang và khiến giá vàng vẫn duy trì ở mức cao 1.321,9 USD/ounce.

Cột mốc 120 USD

Nguồn tin từ Chính phủ Iraq cho biết hiện các tay súng thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo Iraq và Cận Đông (ISIL) vẫn đang bao vây Nhà máy lọc dầu Baiji. Đây là cơ sở lọc dầu có công suất lớn nhất Iraq: 310.000 thùng/ngày. Baiji cung cấp nguồn dầu cho thủ đô Baghdad và phần lớn các tỉnh phía bắc Iraq. Với việc tấn công Baiji, ISIL đang đe dọa cả nguồn thu ngoại tệ và khả năng cung ứng năng lượng của Chính phủ Iraq.

Trên thực tế hiện xuất khẩu dầu Iraq vẫn đang ổn định. “Sự lo sợ chính là nguyên nhân khiến giá dầu tăng” - Bloomberg dẫn lời chuyên gia Carsten Fritsch thuộc Ngân hàng Đức Comerzbank AG. Tuy nhiên giới tài chính cảnh báo tình hình có thể xấu đi nếu phiến quân ISIL tiến về phía nam, đe dọa các mỏ dầu và đường ống xuất khẩu dầu lớn nhất của Iraq, chiếm đến hơn 85% sản xuất dầu thô của nước này. Trước đó, chính quyền Baghdad đã đặt hơn 100.000 cảnh sát bảo vệ các mỏ dầu miền nam trong tình trạng báo động. Nhưng ISIL vẫn đang liên tục chiếm thêm nhiều thành phố và thị trấn.

Iraq đóng một vai trò quan trọng trên thị trường dầu mỏ, cung cấp 3,7% dầu thô cho cả thế giới năm 2013 và là nước có trữ lượng dầu lớn thứ hai thế giới. Mỗi ngày miền nam Iraq xuất đi 2,5 triệu thùng dầu. Giới quan sát dự đoán giá dầu sẽ sớm vượt 120 USD/thùng nếu xung đột tiếp tục leo thang. Thậm chí một số nhà phân tích cho rằng giá dầu có thể tăng thêm 40-50 USD/thùng nếu phiến quân ISIL tấn công miền nam Iraq. Nếu ISIL chiếm được Baghdad, Iraq sẽ tan vỡ và chắc chắn nguồn cung dầu sẽ đảo lộn.

Giới chuyên gia cảnh báo cuộc khủng hoảng càng kéo dài thì tác động lên giá dầu càng lớn. Để mất các cơ sở sản xuất dầu ở Iraq vào tay ISIL sẽ gây ra sự gián đoạn nguồn cung vượt ngoài khoản dự phòng của OPEC. Theo Reuters, trong tuần này, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry sẽ đến thăm các nước vùng Vịnh và thảo luận về nguy cơ đứt quãng nguồn cung dầu Iraq. Hôm qua, Chính phủ Ấn Độ cũng lên tiếng bày tỏ lo ngại với việc giá dầu tăng có thể ảnh hưởng đến kế hoạch kinh tế của New Delhi. Ấn Độ nhập hơn 13% nhu cầu dầu thô từ Iraq.

Nguy cơ bạo lực vượt biên giới

Hôm qua, Reuters dẫn lời một quan chức ngoại giao Mỹ cho biết cuộc tiến công của phiến quân ISIL tới thủ đô Baghdad đang chậm lại. “Nguy cơ đối với Baghdad không quá cấp thiết như lo ngại trong những ngày đầu” - quan chức này khẳng định. Tuy nhiên diễn biến nóng ở khu vực biên giới Syria tiếp tục gây lo ngại. Chính phủ Iraq cho biết ISIL đã chiếm được thành phố và sân bay chiến lược Tal Afar ở miền bắc sau một tuần giao tranh.

Mất sân bay Tal Afar là một cú đòn mạnh giáng vào chính quyền Baghdad. Bởi trước đó quân đội Iraq từng lên kế hoạch sử dụng sân bay này để mở chiến dịch giành lại thành phố Mosul lớn thứ hai Iraq. Ở phía tây, ISIL cũng đã chiếm cửa khẩu Turaibil tại biên giới với Jordan. Trong một đoạn video tung lên trang YouTube, ISIL đe dọa sẽ tấn công Jordan. “Tôi có thông điệp gửi tới các bạo chúa ở Jordan. Chúng tôi đang đến cùng với cái chết và đai thuốc nổ” - một tay súng ISIL nói trong đoạn video và xé một tấm hộ chiếu Jordan. ISIL cũng đã chiếm hai cửa khẩu biên giới với Syria.

Trả lời phỏng vấn kênh CBS, Tổng thống Mỹ Barack Obama lần đầu tiên thừa nhận ISIL không chỉ đe dọa ở bên trong biên giới Iraq và chiến tranh có thể lan sang các nước láng giềng Iraq như Jordan, một đồng minh của Washington. Hôm qua, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã đến Iraq và đối thoại với Thủ tướng Nouri al-Maliki. Ông kêu gọi các nhà lãnh đạo Iraq phải xây dựng một chính phủ toàn dân, không phân biệt người Sunni hay Shiite.