Chuyên cơ Nga chở Tổng thống Putin công du đến Bắc Kinh ngày 14-5-2017 - Ảnh: Zuma/Global Look Press

Tháng 8-2016, tại thủ đô Matxcơva, một chiếc Mercedes CLS đã vượt dải phân cách trên đại lộ Kutuzovsky tông trực diện vào chiếc BMW 7 series màu đen của Tổng thống Nga Vladimir Putin do tài xế quen thuộc của tổng thống cầm lái chạy chiều ngược lại. Người tài xế với hơn 40 năm kinh nghiệm đã chết ngay tại chỗ. May mắn lúc đó ông Putin không có trên xe. Nhiều người theo thuyết âm mưu cho rằng đây là âm mưu ám sát tổng thống Nga, song băng ghi hình cho thấy rõ chiếc Mercedes CLS mất lái trong lúc lưu thông với tốc độ nhanh.

Vai trò của FSO

Trong lần phỏng vấn Tổng thống Putin tại Matxcơva vào đầu tháng 6-2017, đạo diễn Mỹ lừng danh Oliver Stone nói ông nghe đồn có khoảng 50 âm mưu ám sát ông Putin, trong đó có tối thiểu năm âm mưu đáng tin cậy. Ông Putin xác nhận mình đã nhiều lần trở thành mục tiêu ám sát và ông rất tin tưởng đội cận vệ bảo vệ mình.

Điều 7 Luật bảo vệ quốc gia năm 1996 của Nga quy định tổng thống Nga đương chức không được quyền từ chối công tác bảo vệ quốc gia. Đội cận vệ bảo vệ Tổng thống Putin là các nhân viên Cục An ninh tổng thống. Cục này trực thuộc Cơ quan Bảo vệ Liên bang Nga (FSO) với quân số 2.000-3.000 nhân viên mặc thường phục.

FSO trực thuộc chính phủ với quân số khoảng 50.000 nhân viên, kể cả nhân viên mặc đồng phục. Trong lĩnh vực bảo vệ an ninh, FSO là cơ quan hoạt động bí mật nhất. Cơ quan này chưa từng công khai hoạt động với công luận, do đó thông tin về FSO rất ít.

Theo báo chí Nga, 11 ngày sau khi ông Putin lên làm tổng thống vào tháng 5-2000, tướng quân đội Evgeny Murov - "chiến hữu" của ông Putin, đã nắm quyền FSO. Đến cuối tháng 5 năm ngoái, tướng Murov nghỉ hưu ở tuổi 70, tướng Dmitry Kochnev lên làm giám đốc. Thông tin về tướng Kochnev cũng rất ít ỏi. Các trang web của điện Kremlin và FSO không đề cập đến tiểu sử ông. Người ta chỉ biết ông chỉ huy Cục An ninh tổng thống từ cuối năm 2015.

Các nhân viên FSO không chỉ bảo vệ các yếu nhân như tổng thống và các quan chức cấp cao mà còn bảo vệ các thẩm phán, nhân chứng, các viên chức được chỉ định cũng như bảo vệ tài sản liên bang trọng yếu như điện Kremlin hay trụ sở Duma quốc gia. Song nhiệm vụ chính của FSO là bảo vệ Tổng thống Putin.

Mỗi lần tổng thống Nga công du, cơ quan tình báo sẽ tiến hành lập kế hoạch. Nhóm tiền trạm đến địa điểm trước một tháng để kiểm tra khách sạn tổng thống sẽ lưu trú. Tổng cục An ninh liên bang Nga phối hợp với Cục Tình báo đối ngoại liên bang Nga lo việc này.

Một tuần trước khi tổng thống đến, các nhân viên Nga đến trước đặt chỗ và niêm phong 200 phòng. Một thang máy đặc biệt được dành riêng cho tổng thống. Tổ an ninh cũng niêm phong phòng tổng thống, thay vải trải giường và mọi vật dụng để chống nhiễm khuẩn. Máy bay Nga sẽ chở theo các đầu bếp, nhân viên dọn phòng và nhân viên phục vụ người Nga. Phía Nga sẽ thảo luận với nước chủ nhà về thực phẩm nhằm ngăn chặn âm mưu đầu độc.

Tổng thống Putin trong vòng vây của lực lượng cận vệ - Ảnh: REUTERS

"Đồ chơi" riêng của ông Putin

Trong nước, Tổng thống Putin thích sử dụng máy bay trực thăng di chuyển hơn ôtô bọc thép vì vừa tránh được kẹt xe nhằm bảo đảm lịch trình làm việc. Thủ tướng Medvedev thích đi trực thăng Agusta Westland của Ý còn Putin thích trực thăng Mi-8. Từ năm 2015, tập đoàn máy bay trực thăng Nga đã phát triển thế hệ trực thăng mới Mi-38 dành cho các yếu nhân để thay thế Mi-8. Nội thất trực thăng Mi-38 ngon lành hơn Mi-8.

Văn phòng tổng thống Nga có phi đội riêng gọi là tổ bay đặc biệt Nga đảm bảo vận chuyển cho tổng thống. Máy bay chủ yếu là Il-96-300 và Tu-214. Theo báo Vzglyad (Quan điểm) của Nga, từ năm 1996 tổng thống Nga sử dụng chuyên cơ Il-96 trong các chuyến công du. Tổng thống Nga chỉ dùng máy bay Il-96 vì loại này bay xa mà không cần quá cảnh.

Tương tự chuyên cơ Air Force One của tổng thống Mỹ, chuyên cơ bốn động cơ của Tổng thống Putin được thiết kế như một trạm chỉ huy trên không. Nói chung trên mặt đất có gì thì trên chuyên cơ có thứ đó, ví dụ văn phòng làm việc, phòng họp, phòng dành cho nhân viên và khách mời, phòng thể thao, phòng ăn, quầy bar, phòng hồi sức và cấp cứu. Sắp tới chuyên cơ tổng thống sẽ được thay thế bằng máy bay Sukhoi Super jet 100.

Đội cận vệ và ông Putin di chuyển bằng xe Limousine bọc thép Mercedes-Benz S600 Pullman. Đội xe gồm 11 chiếc được chế tạo riêng để bảo vệ tổng thống. Trong kho của FSB (Cơ quan An ninh Liên bang Nga) có tổng cộng 48 chiếc Mercedes-Benz S600. Mỗi xe trị giá từ 6-64 triệu rúp. Có bốn xe trị giá hơn 60 triệu rúp.

Xe Mercedes-Benz S600 bọc thép có thể chịu được súng 7,62mm, đạn hạng nặng, chất nổ và mảnh pháo. Nếu toàn bộ bánh xe trúng đạn, xe vẫn có thể chạy với vận tốc 80km/h trên chặng đường tối thiểu 30km. Vì lý do an ninh, biển số xe không được để trước xe. Như vậy khi đoàn xe chạy qua, không ai biết tổng thống ngồi trên xe nào.

Cuối năm ngoái, Bộ Công nghiệp liên bang Nga đã ký hợp đồng trị giá 54 triệu USD thực hiện dự án "Đoàn tùy tùng" nhằm chế tạo xe Limousine bọc thép mới cho tổng thống. Chiếc đầu tiên sẽ được bàn giao cuối năm 2017. Dự kiến mẫu xe mới được sử dụng trong lễ nhậm chức tân tổng thống vào tháng 4-2018. Mỹ sản xuất xe Cadillac One riêng cho tổng thống, ngược lại Nga sản xuất đại trà mẫu xe bọc thép tổng thống với số lượng lên đến 5.000 chiếc. Từ năm 2020, công dân Nga ai có tiền đều có thể mua được.

_________

Kỳ tới: Bảo vệ thủ tướng Canada