Giải tỏa nhiều hơn

Đường vành đai 3 tiến hành bồi thường giải phóng mặt bằng một lần cho giai đoạn hoàn chỉnh từ 63m đến 120m tùy đoạn. So về chiều rộng giải tỏa, vành đai 3 đã gấp 2, gấp 3 nhiều tuyến đường khác.

Đường vành đai lại đi qua đô thị hóa dày đặc khu dân cư nên chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng khá cao. Đất nông nghiệp đoạn qua địa bàn TP.HCM ước tính 5 triệu đồng/m2. Trong khi đó, với tuyến cao tốc Bắc - Nam chủ yếu đi qua khu vực ngoài đô thị, chi phí đền bù thấp.

Trong hơn 91km đường vành đai 3, đoạn qua TP.HCM là 47,62km; Bình Dương 25,93km; Đồng Nai 11,3km; Long An 6,8km. Hiện tuyến đường đã đầu tư được 16,3km trên địa bàn Bình Dương; một đoạn dài 8,75km thuộc đoạn Tân Vạn - Nhơn Trạch sẽ khởi công đầu năm 2022.

Đồng Nai hơn 212 tỉ đồng/km

Dự án đường vành đai 3 đi qua địa bàn Đồng Nai có tổng mức đầu tư 2.399 tỉ đồng. Cụ thể, đoạn qua tỉnh này có chiều dài 11,3km, điểm đầu giao với đường cao tốc Bến Lức - Long Thành và điểm cuối kết thúc tại một cây cầu bắc qua sông Đồng Nai (giáp ranh với TP.HCM).

Qua tính toán, phần làm đường song hành và giải phóng mặt bằng có chi phí 1.628 tỉ đồng. Riêng 2,3km ở đoạn nối từ cao tốc Bến Lức - Long Thành đến đường vào Khu công nghiệp Ông Kèo (huyện Nhơn Trạch) mà Đồng Nai kiến nghị làm bổ sung có chi phí 761 tỉ đồng.

H.M.

Làm đường vành đai 3 càng sớm càng có lợi

Theo UBND tỉnh Bình Dương, đường Mỹ Phước - Tân Vạn dài 62km tới nay đã được thông xe toàn tuyến, nối liền các khu công nghiệp tại Bình Dương với TP.HCM và Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu. Để có tuyến đường này, Bình Dương đã "phân vai":

Nhà nước giải phóng mặt bằng, doanh nghiệp huy động vốn để làm đường. Tuy chi phí không nhỏ (4.300 tỉ đồng chỉ tính riêng phần xây dựng, chưa kể giải phóng mặt bằng) nhưng đường Mỹ Phước - Tân Vạn đã thành một "con đường tơ lụa" mới để kết nối vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Với đường vành đai 3 TP.HCM qua Bình Dương gần 26km, nhưng Bình Dương đã chủ động đầu tư được đoạn Tân Vạn - Bình Chuẩn quy mô 6 làn xe.

Trong giai đoạn sắp tới, vành đai 3 qua địa bàn Bình Dương còn phải đầu tư đoạn còn lại từ Bình Chuẩn - quốc lộ 22 và dự kiến còn mở rộng đoạn hiện hữu lên 8 làn xe, làm đường song hành, đường kết nối...

Theo một chuyên gia am hiểu giao thông tại Bình Dương, kinh nghiệm phát triển hạ tầng, chi phí có cao chủ yếu do giải phóng mặt bằng nhưng nếu làm càng sớm thì sẽ càng tiết kiệm.

Nếu bên cạnh việc làm đường, Nhà nước tính toán khai thác các quỹ đất hai bên và tính toán chi phí cơ hội mà tuyến đường được đưa vào sử dụng sớm thì sẽ cân đối lại được mức chi phí "khủng".

BÁ SƠN

Cần cơ chế cho giao thông TP.HCM

Theo báo cáo của Sở Giao thông vận tải TP, nhu cầu vốn để xây dựng hạ tầng giao thông của TP.HCM từ nay đến năm 2025 cần hơn 533.500 tỉ đồng.

Trong đó vốn ngân sách chỉ khoảng 218.239 tỉ đồng. Vốn khác (ODA, PPP...) là 315.290 tỉ đồng. Giai đoạn từ 2026 - 2030 nhu cầu vốn để đầu tư cho các dự án khoảng 437.125 tỉ đồng.

Vốn ngân sách chỉ đáp ứng 20% nhu cầu

Các dự án giao thông trọng điểm, liên kết vùng đều đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn. Tuy nhiên, kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, nguồn vốn ngân sách địa phương của TP đã được Quốc hội thông qua là 142.557 tỉ đồng, chỉ đáp ứng khoảng 20% nhu cầu và chỉ đủ để bố trí cho các dự án chuyển tiếp từ giai đoạn 2016 - 2020 qua giai đoạn 2021 - 2025.

Do đó, nguồn vốn không đủ cân đối để thực hiện các dự án đầu tư mới trọng điểm, cấp bách trong giai đoạn 2021 - 2025.

Theo TS Trần Du Lịch - chuyên gia kinh tế, hiện nay giao thông hạ tầng ở TP.HCM còn nhiều điểm nghẽn, nhiều dự án giao thông huyết mạch, các dự án đường vành đai để kết nối đi liên tỉnh, liên vùng trì trệ.

Đơn cử như đường vành đai 2, vành đai 3... sau thời gian dài cũng chưa thể nào hoàn thiện như mong mỏi của người dân. Đây không phải chỉ là vấn đề giao thông, mà ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội của TP và những tỉnh thành lân cận.

Vì vậy, không thể đi giải quyết vốn hay tháo gỡ cơ chế cho một dự án riêng biệt nào, mà cần chính sách chung để hoàn thiện bức tranh giao thông tổng thể.

Một đoạn đường vành đai 2 qua thành phố Thủ Đức (TP.HCM) bị ngưng thi công - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Theo đó, Nhà nước có thể tạo điều kiện để TP tăng bội chi hoặc chủ động phát hành trái phiếu để thực hiện các dự án đầu tư công. Hơn thế nữa, TP đang còn quỹ đất công lớn có thể tạo điều kiện đấu giá tăng thu cho TP.

Một số cơ sở thuộc quản lý TP chưa được sử dụng hiệu quả cũng nên tận dụng tạo nguồn thu mới. Trên cơ sở đó, TP tận dụng phát huy tạo nguồn thu phục vụ chung cho các dự án cấp bách.

Mạnh dạn hơn hút vốn tư

TS Vũ Anh Tuấn - giám đốc Trung tâm nghiên cứu giao thông vận tải Việt Đức (Trường đại học Việt Đức) - nhận định TP đang có nhu cầu cấp bách đối với đầu tư nâng cấp hạ tầng đường bộ. Bởi lẽ hạ tầng đường sá, thoát nước... đã không còn bắt kịp sự phát triển nhanh chóng về dân số, kinh tế...

Thực tế nguồn vốn ngân sách hiện chỉ đáp ứng được 1/4 nhu cầu xây dựng hạ tầng giao thông đô thị ở TP, bắt buộc phải có đầu tư tư nhân nhiều hơn nữa. Chính xác là cần sử dụng vốn công và tư phù hợp, cân đối đạt hiệu quả cao.

Do đó, theo TS Tuấn, TP phải có chính sách, phương án thu hút vốn đầu tư ngoài nhà nước mạnh dạn hơn, các phương pháp kêu gọi vốn hiệu quả hơn nữa. TP phải lập tức có nhiều nguồn vốn từ việc lập quỹ đất công và công khai bán đấu giá, thu phí ùn tắc giao thông, thuế sử dụng, thuế môi trường... để bổ sung nguồn vốn.

Ngoài ra, TP tập trung kêu gọi đầu tư theo hình thức BOT cho các tuyến đường liên khu vực, đường cao tốc cũng là một giải pháp.

Đường vành đai 4 Hà Nội, 10 năm chuẩn bị chưa xong

TP Hà Nội trong tờ trình gửi tới Thủ tướng cho hay hiện có nhiều nhà đầu tư trong nước năng lực tài chính dồi dào đang quan tâm, mong muốn được tham gia đầu tư tuyến đường vành đai 4 Hà Nội.

Trong đó, Tập đoàn Vingroup - hiện đang là nhà đầu tư chính thức - đề xuất đầu tư dự án theo hình thức PPP. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư như Tập đoàn T&T, Tập đoàn Him Lam, Công ty CP DIC cũng đang bày tỏ quan tâm mong muốn được tham gia đầu tư dự án.

Với quy mô, tính chất quan trọng của dự án, TP Hà Nội đề xuất Chính phủ cho sớm triển khai dự án bằng nhiều nguồn vốn khác nhau, trong đó vốn ngân sách các địa phương khoảng 33.583 tỉ đồng, vốn ngân sách trung ương hỗ trợ 31.904 tỉ đồng, phần vốn còn lại sẽ huy động từ các nhà đầu tư tư nhân.

Phần vốn tư nhân tham gia dự án dự kiến khoảng 31.224 tỉ đồng, bao gồm 4.296 tỉ đồng vốn chủ sở hữu, 24.344 tỉ đồng vốn vay các tổ chức tín dụng, lãi vay khoảng 2.584 tỉ đồng. Thời gian thu phí dự án từ 21 - 26 năm.

Đường vành đai 4 - vùng thủ đô Hà Nội bắt đầu từ đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai đi qua Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Ninh, kết thúc tại đường cao tốc Hà Nội - Bắc Giang tạo thành vòng tròn khép kín - Ảnh: TUẤN PHÙNG

Nhưng Bộ Kế hoạch và đầu tư cho rằng phần vốn nhà nước tham gia dự án lên tới 65.487 tỉ đồng, chiếm 69,6% tổng vốn đầu tư dự án nên lợi thế thu hút vốn đầu tư tư nhân không còn nhiều. Trong khi lãi vay dự án lên tới 2.584 tỉ đồng.

Bên cạnh đó, TP Hà Nội cũng đề xuất áp dụng cơ chế chi linh hoạt giữa vốn ngân sách trung ương và ngân sách địa phương khi giải phóng mặt bằng; tỉ lệ vốn nhà nước tham gia đầu tư dự án là 55%; ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định việc chuyển đổi dự án sang đầu tư công trong trường hợp đầu tư theo PPP gặp nhiều bất lợi...

Đường vành đai 4 Hà Nội có chiều dài 102,2km, tổng vốn đầu tư 94.127 tỉ đồng, được chuẩn bị đầu tư từ năm 2011 nhưng đến nay, sau 10 năm triển khai, vẫn chưa đầu tư được đoạn tuyến nào.

BẢO NGỌC

TTO - Với việc TP.HCM cam kết bố trí đủ vốn cho giải phóng mặt bằng, dự án 8,75km đường vành đai 3 đoạn Tân Vạn - Nhơn Trạch đã được tháo gỡ nút thắt để hoàn thiện các thủ tục, chuẩn bị cho kế hoạch khởi công trong quý 1-2022.