Bộ trưởng Tư pháp Mexico Arely Gomez Gonzalez (thứ hai từ phải sang) xem xét lối ra của đường hầm dài 1,5km bên trong căn nhà đang xây dựng, hôm 12-7 - Ảnh: Reuters

Đầu năm nay, chính quyền Nieto đã bác bỏ các quan ngại rằng trùm Guzman, 58 tuổi, có thể vượt ngục lần nữa nhưng cơn ác mộng tồi tệ nhất đã xảy ra.

“Tôi hoàn toàn sốc trước thông tin này. Đây là một sự sỉ nhục đối với nhà nước Mexico” - Tổng thống Nieto tuyên bố hôm 12-7.

Theo Reuters, ông Nieto cam kết sẽ nhanh chóng bắt lại Guzman, tăng cường an ninh nhà tù và ra lệnh tiến hành một cuộc điều tra đầy đủ và toàn diện để xem liệu có quan chức trại giam nào đã giúp sức cho El Chapo hay không.

Đường hầm dài 1,5km

Các nhà điều tra đã thẩm vấn 18 nhân viên bảo vệ của nhà tù liên bang Altiplano, thuộc Almoloya de Juarez, ngoại ô thủ đô Mexico City. Kết quả điều tra sơ bộ cho thấy dường như trùm băng đảng Sinaloa đã trốn thoát mà không có sự trợ giúp từ bên trong.

CNN dẫn lời ủy viên an ninh quốc gia Mexico Monte Alejandro Rubido cho biết lần cuối cùng người ta nhìn thấy bố già Guzman là khi y đi đến khu vực nhà tắm nơi có nhiều tù nhân đang giặt giũ quần áo trong trại giam an ninh bậc nhất Mexico.

Lần này bố già Guzman đã đào thoát bằng một đường hầm dài hơn 1,5km có trang bị hệ thống thông gió và cầu thang.

Các giám thị phát hiện vụ đào thoát của El Chapo khi không nhìn thấy y trên hệ thống camera giám sát. Đến phòng giam của El Chapo, họ phát hiện một hố sâu khoảng 10m với thang gỗ dẫn xuống một đường hầm nối đến một ngôi nhà đang xây dở bên ngoài nhà tù Altiplano. Đến lúc đó, hắn đã có hai giờ để trốn chạy.

Một cuộc truy lùng nhanh chóng diễn ra trên các trục lộ chính và toàn bộ các chuyến bay tại sân bay Toluca gần trại giam bị hoãn nhằm ngăn chặn tên trùm ma túy khét tiếng. Nhiều bến cảng, sân bay khác cũng được tăng cường an ninh. Thậm chí nước Guatemala láng giềng cũng nâng cao cảnh giác.

Nếu không nhanh chóng bắt lại El Chapo, huyền thoại về y sẽ ngày càng lớn. Sau lần vượt ngục trước, thành tích chói lọi này của y đã đi vào thơ ca và những bài hát dân gian ở Mexico, thậm chí vượt qua biên giới phía bắc của đất nước.

Tay nhạc rap Gucci Mane của Mỹ từng tung ra một bài hát với các ca từ liên quan đến El Chapo hồi năm 2012.

Trở thành huyền thoại

Sinh ra tại Badiraguato, Sinaloa vào thời điểm buôn lậu ma túy đang phát triển, theo Time, Guzman bắt đầu sự nghiệp dưới trướng trùm ma túy Miguel Angel Felix Gallardo.

Năm 1980, Guzman thành lập băng đảng ma túy cho riêng mình và lập một số tiền đồn ở nhiều bang, thậm chí Guzman còn kế thừa một số lãnh thổ từ người thầy của y.

Đế chế ma túy của băng đảng Sinaloa nhanh chóng trở nên hùng mạnh nhất Mexico nhờ tính tàn nhẫn và liều mạng.

Doanh thu của chúng trị giá nhiều tỉ USD, trong đó phần lớn nhờ buôn ma túy, cần sa và cocaine vào nước Mỹ qua các đường hầm đào xuyên biên giới.

Ước tính băng đảng này vận chuyển khoảng 25% lượng ma túy từ Mexico vào đất Mỹ. Băng Sinaloa cũng vận chuyển ma túy bằng đường hàng không và đường thủy, bao gồm máy bay chở hàng, máy bay tư nhân, các loại tàu ngầm và bán ngầm khác, các tàu container, tàu cung ứng, tàu siêu tốc, tàu cá, xe buýt, xe lửa, xe tải... và các hãng vận chuyển tư nhân trong nước và đa quốc gia.

Bộ Tư pháp Mỹ từng mô tả Sinaloa là “một trong những băng đảng ma túy hùng mạnh nhất, thành công nhất và hung bạo nhất thế giới”.

Tại Mexico, sức mạnh từ việc kinh doanh hàng cấm của Guzman đã gây ra cuộc chiến tranh ma túy khiến hàng ngàn người đồng hương của bố già thiệt mạng.

Trang ABC News cho biết đến giờ vẫn chưa rõ chi tiết cuộc vượt ngục năm 2001 của Guzman. Các thông tin từ cơ quan chức năng cho biết Guzman vượt ngục với sự giúp đỡ của nhân viên trại giam bằng cách trốn trong một chiếc giỏ quần áo dơ mà sau đó nhân viên này đã vận chuyển khỏi trại để đem đi giặt. Người này đã bị bắt và buộc tội.

Lúc đó Guzman đang thi hành án hơn 20 năm tù sau khi bị bắt hồi năm 1993 tại Guatemala và bị dẫn độ về Mexico. Chính quyền Mexico từng phải chi 2,2 triệu USD tiền thưởng cho thông tin dẫn đến vụ bắt giữ này.

Cuộc vượt ngục bằng xe giặt ủi của trùm ma túy băng Sinaloa năm 2001 thậm chí được viết thành sách. Một trong những câu chuyện được kể nhiều nhất về Guzman là cách bố già vượt ngục lần đầu. Theo cuốn Last Narco của Malcolm Beith, cuộc vượt ngục này đòi hỏi một kế hoạch tỉ mỉ của sự hợp tác và hối lộ khiến ông trùm mất 2,5 triệu USD để được tự do.

Thậm chí tác giả Beith cho biết trong thời gian ở tù cũng có nhiều nghi ngờ cho rằng Guzman sống như ông hoàng nhờ hối lộ.

Huyền thoại của Guzman bắt đầu bằng những câu chuyện giúp đỡ người nghèo hoặc thanh toán hóa đơn ăn uống sau khi tịch thu điện thoại của thực khách trong nhà hàng (nhằm tránh khả năng có người gọi ra ngoài) và phát triển rực rỡ sau khi ông vượt ngục thành công.

Scott Stewart - phó phòng phân tích của Công ty tình báo Stratfor (Mỹ), nhận định với CNN rằng một số trong các câu chuyện huyền thoại về Guzman có thể là sự thật.

Tài sản khủng Bố già El Chapo bị bắt hồi năm 2014 sau hơn 10 năm trốn chạy - Ảnh: Reuters Tạp chí Forbes từng liệt kê bố già Guzman trong danh sách những người giàu có nhất thế giới. Ước tính tài sản của y lên đến 1 tỉ USD trong khi lợi nhuận hằng năm của băng Sinaloa là hơn 3 tỉ USD. Việc trở thành trùm băng đảng khét tiếng Sinaloa đã khiến Guzman trở thành kẻ buôn lậu ma túy bị truy nã gắt gao nhất thế giới, nhưng với số tài sản của mình, Guzman có thể hối lộ cho bất kỳ ai và trốn ở bất kỳ đâu mà y muốn. Trước khi y bị bắt lại hồi năm 2014 sau khi vượt ngục, Chính phủ Mỹ từng treo giải thưởng 5 triệu USD cho người cung cấp thông tin. Theo CNN, lần này Bộ trưởng tư pháp Mỹ Loretta E. Lynch tuyên bố rằng Chính phủ Mỹ chia sẻ mối quan tâm về vụ vượt ngục của Guzman cùng với Mexico. “Bên cạnh các tội ác của y tại Mexico, y cũng đối mặt với nhiều cáo buộc buôn lậu ma túy và tội phạm có tổ chức tại Mỹ” - bà Lynch thông tin. Bà Lynch cho biết Mỹ sẵn sàng hợp tác với Chính phủ Mexico để truy tìm và bắt giữ bố già Guzman.