Với những cam kết mở cửa thuế quan, Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu sang Hàn Quốc trong các lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản, dệt may, đồ gỗ, điện tử, tăng lợi thế cạnh tranh cho hàng xuất khẩu của Việt Nam so với các nước trong khu vực; góp phần đa dạng hóa nguồn cung nguyên phụ liệu cho các ngành sản xuất, xuất khẩu; giảm phụ thuộc nguồn nhập khẩu từ một số thị trường truyền thống, đồng thời thu hút vốn đầu tư của Hàn Quốc vào Việt Nam.

Thu hút các nhà đầu tư

Trước đây, Việt Nam đã từng ký FTA với Hàn Quốc nhưng trong khuôn khổ ASEAN và Việt Nam chỉ là một nước thành viên. Tuy nhiên, hiện nay, Hàn Quốc đang là nhà đầu tư lớn vào Việt Nam và có thế mạnh về công nghệ, tiềm năng vốn.

Bên cạnh đó, điều quan trọng là quốc gia này đang thực hiện chuyển hướng đầu tư sang Đông Nam Á để cạnh tranh trực tiếp với Nhật Bản và một số nước châu Âu.

FTA Việt Nam - Hàn Quốc mở ra cơ hội thu hút dòng vốn đầu tư rất lớn từ Hàn Quốc vào Việt Nam, đặc biệt là có thể kỳ vọng dòng vốn chảy vào các lĩnh vực chủ yếu như: công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp điện tử, nông nghiệp chế biến… Đó cũng là một trong những lợi ích cơ bản, là tiền đề để Chính phủ Việt Nam quyết định ký kết hiệp định này.

Về cơ bản, tác động của việc ký kết FTA Việt Nam - Hàn Quốc tới nền kinh tế Việt Nam là tích cực.

Mở rộng xuất khẩu

Một trong những lợi ích lớn mà Việt Nam nhận được từ việc ký kết FTA với Hàn Quốc là mở rộng thị trường xuất khẩu sang Hàn Quốc; hàng xuất khẩu của Việt Nam sẽ được hưởng nhiều cơ hội nhờ các cam kết mở cửa thị trường mạnh mẽ của Hàn Quốc.

Theo cam kết, phía Hàn Quốc tự do hóa 97,2% giá trị nhập khẩu (tính theo số liệu năm 2012), mở cửa thêm 500 mặt hàng, nâng tổng số dòng thuế tự do hóa lên 11.600 dòng thuế (chiếm 95,4% tổng biểu thuế).

Đặc biệt, trong đó có nhiều nhóm hàng nông, thủy sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như tôm, cua, cá, hoa quả nhiệt đới, sản phẩm nông nghiệp và hàng công nghiệp như dệt may, đồ gỗ, sản phẩm cơ khí...

Thậm chí, một số mặt hàng dệt may, quần áo nguyên chiếc sẽ được xóa bỏ toàn bộ thuế quan ngay trong năm đầu tiên thực hiện hiệp định.

Đặc biệt, Việt Nam là đối tác FTA đầu tiên được Hàn Quốc mở cửa thị trường, xóa bỏ thuế quan có lộ trình đối với những sản phẩm hết sức nhạy cảm trong nước như hoa quả tươi, chế biến (thuế suất khoảng 30% đến 50%); một số rau quả nhiệt đới và nhất là những mặt hàng như tỏi, gừng, mật ong, khoai lang, đỗ đỏ... (thuế suất những mặt hàng này rất cao từ 241% đến 420% do đó là hàng hóa đặc biệt nhạy cảm với Hàn Quốc).

Các sản phẩm dệt may, giày dép xuất khẩu sang Hàn Quốc của Việt Nam cũng được xóa bỏ ngay từ 10-13% xuống còn 0% vào năm 2016.

Riêng với mặt hàng tôm, Hàn Quốc cam kết cấp cho Việt Nam lượng hạn ngạch 10.000 tấn/năm và tăng dần trong 5 năm đến mức 15.000 tấn/năm với thuế suất 0%.

Tất cả những ưu đãi đó sẽ tạo cơ hội cạnh tranh đáng kể cho hàng xuất khẩu của Việt Nam so với các đối thủ cạnh tranh khác trong khu vực như Trung Quốc, Indonesia, Malaysia và Thái Lan.

Một vấn đề khác vừa là lợi ích cho người dân nhưng cũng là thách thức đối với các doanh nghiệp Việt Nam đó là việc cắt giảm thuế theo lộ trình từ 7 đến 10 năm đối với các mặt hàng tiêu dùng (mỹ phẩm), đồ điện gia dụng (máy lạnh, tủ lạnh, lò vi sóng, lò nướng...).

Việc giảm thuế dần dần các mặt hàng này sẽ mang lại cơ hội được sử dụng hàng giá rẻ cho người dân Việt Nam, song các doanh nghiệp sản xuất trong nước cũng cần đầu tư, thúc đẩy sản xuất để nâng cao khả năng cạnh tranh.

Thúc đẩy sản xuất trong nước

Hàn Quốc là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam, sau Trung Quốc, Nhật Bản và EU. Khoảng 70% đến 80% kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam từ Hàn Quốc là các nguyên vật liệu đầu vào phục vụ cho các ngành sản xuất trong nước. Do vậy, việc mở cửa cắt giảm đối với các nguyên phụ liệu này sẽ góp phần giảm chi phí đầu vào sản xuất.

Xuất phát từ cam kết nền ASEAN-Hàn Quốc, Việt Nam đã cam kết mở cửa thêm với Hàn Quốc đối với 200 dòng thuế theo lộ trình 15 năm, chiếm 5,9% tổng kim ngạch nhập khẩu, góp phần nâng số dòng thuế cam kết cắt giảm thuế quan với Hàn Quốc lên 8.520 dòng thuế, chiếm 92,7% giá trị kim ngạch (tính theo số liệu năm 2012).

Danh mục 200 mặt hàng cam kết mở cửa song phương với Hàn Quốc chủ yếu với các nhóm hàng công nghiệp như nguyên phụ liệu dệt, may; nguyên liệu nhựa, linh kiện điện tử, phụ tùng ô tô, điện gia dụng, một số sản phẩm sắt thép, dây cáp điện, dòng xe tải từ 10-20 tấn và xe con từ 3.000cc trở lên...

Phần lớn trong số này là các nguyên, phụ liệu cần nhập khẩu phục vụ sản xuất trong nước, góp phần giảm chi phí đầu vào sản xuất, giúp giảm phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu từ một vài nước khác. Đây là một trong những định hướng tái cơ cấu nền kinh tế và là một trong những mục tiêu của Việt Nam khi ký FTA này.

Thành công đáng nói của FTA này là Việt Nam tiếp tục duy trì bảo lưu đối với một số mặt hàng nhạy cảm mà Hàn Quốc có thế mạnh xuất khẩu nhằm bảo hộ các ngành sản xuất trong nước như ô tô nguyên chiếc, sắt thép, sản phẩm nhựa...