Như Tuổi Trẻ Online thông tin, tại phiên họp của Thường vụ Đảng ủy Chính phủ đã thống nhất dự kiến trình cấp có thẩm quyền phương án sau khi sắp xếp sẽ giảm khoảng 50% số đơn vị hành chính cấp tỉnh và giảm 60 - 70% đơn vị hành chính cấp cơ sở so với hiện nay.

Tại phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu việc sắp xếp đơn vị hành chính ngoài tiêu chí về diện tích tự nhiên, quy mô dân số, xem xét các tiêu chí về lịch sử, truyền thống, văn hóa, dân tộc, điều kiện địa lý, trình độ phát triển kinh tế - xã hội, hạ tầng...

Đặc biệt, việc đặt tên đơn vị hành chính cấp tỉnh phải có tính kế thừa.

Nhằm góp thêm góc nhìn về việc chọn tên mới sau khi sáp nhập tỉnh thành, Tuổi Trẻ Online giới thiệu bài viết của tiến sĩ Phạm Đi (Học viện Chính trị khu vực III) cùng ý kiến của chuyên gia và bạn đọc.

4 nguyên tắc quan trọng khi đặt tên tỉnh thành sau sáp nhập

Một trong những vấn đề quan trọng phát sinh từ quá trình sáp nhập tỉnh thành là chọn tên mới cho địa phương hợp nhất, đi kèm với các vấn đề liên quan về hành chính, văn hóa, bản sắc và tâm lý xã hội.

Vì thế, cần thiết lập một số nguyên tắc khi đặt tên mới tỉnh thành sau khi sáp nhập.

Việc lựa chọn tên cho địa phương sáp nhập không chỉ đơn thuần là vấn đề danh xưng (tên gọi), mà quan trọng hơn là nó còn liên quan đến yếu tố lịch sử, văn hóa và tính đồng thuận xã hội.

Theo kinh nghiệm từ bài học lịch sử, có thể thiết lập một số nguyên tắc quan trọng sau: 

Thứ nhất, lưu giữ, bảo tồn giá trị lịch sử và văn hóa đã có trong lịch sử, có nghĩa là tên địa phương mới phải phản ánh được bản sắc lịch sử, lưu giữ các nét văn hóa (chủ đạo) để tạo sự gắn kết trong nhân dân. 

Bài học từ sáp nhập Hà Tây vào Hà Nội (2008) đã quyết định giữ tên Hà Nội giúp tạo sự đồng thuận, giữ được bản sắc văn hóa và các giá trị lịch sử.

Thứ hai, tên mới cần phản ánh được tính thống nhất và dễ nhận diện, tức là cần phải đảm bảo nguyên tắc lịch sử nhưng dễ nhận biết và không gây nhầm lẫn, thậm chí cố tình hiểu sai.

Thứ ba, tên gọi mới phải thể hiện được tầm nhìn và hướng đi tương lai của địa phương, đảm bảo định hướng phát triển vùng.

Thứ tư, đảm bảo sự đồng thuận của nhân dân, muốn vậy, quá trình chọn tên nên có sự tham gia góp ý kiến sâu rộng của nhân dân, các nhà khoa học, chuyên gia...

Một quyết định đặt tên hợp lý không chỉ giúp tạo sự đoàn kết mà còn góp phần thúc đẩy phát triển bền vững cho địa phương, vùng và cả đất nước.

Ghép tên tỉnh này với tỉnh kia?

Dưới bài viết "Tên mới sau sáp nhập: Hai, ba tỉnh sáp nhập nên chọn tên một tỉnh hiện có?" trên Tuổi Trẻ Online, nhiều bạn đọc đã có ý kiến góp ý.

Theo bạn đọc hung****@gmail.com, nên giữ lại tên một tỉnh để tiết kiệm chi phí hành chính, cũng giống như sáp nhập phường xã trước đây.

Trong khi đó, bạn đọc Nguyễn Phong Phú cho rằng: "Thiết nghĩ đặt tên tỉnh nên ghép tên 2-3 địa phương với nhau hoặc tên địa phương này với tên gọi mang văn hóa đặc trưng vùng của địa phương khác cho vẹn đôi đường, đồng thời nhắc đến là người dân có thể nhận biết đó là nơi đâu".

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, nguyên bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Quân chia sẻ có vài ý kiến băn khoăn một số tỉnh dù có truyền thống, lịch sử nhưng khi sáp nhập, chọn một tên trong số 2-3 tỉnh như vậy sẽ bị mất tên. 

Tuy nhiên, ông chỉ rõ thực tế trước đây chúng ta đã nhiều lần sáp nhập, thay đổi tên các tỉnh, cũng đã từng có Hà Nam Ninh, Bình Trị Thiên… rồi lại tách ra. 

“Vì vậy, chúng ta đừng nên sợ mất tên, mà sợ nhất hiện nay là nghèo, lạc hậu. Tất cả nên vì cái chung của sự phát triển đất nước”, ông Quân nêu thêm.

GS.TS Vũ Văn Hiền, nguyên phó chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, cho rằng nếu lấy tên của tỉnh này ghép với tỉnh kia mà thành một tên hay cũng là một giải pháp có thể xem xét. 

Còn nếu tên ghép của hai hay ba tỉnh lại mà không hay, cần xem xét tính lịch sử của hai hay ba tỉnh đó có gắn liền với nhau không và có điểm chung gì không. Khi đó, có thể dựa trên yếu tố này để đặt tên mới. 

Nhưng tên mới nhất định phải được sự đồng thuận của hai hay ba tỉnh này.

Một giải pháp khác, GS Hiền cũng đề xuất có thể nghiên cứu lấy tên của một trong hai hoặc ba tỉnh thành sáp nhập với nhau thành tên mới. 

“Tên được chọn phải dựa trên tiêu chí là địa phương trung tâm, có tiềm năng, bước phát triển, dẫn dắt hơn so với các địa phương còn lại”, ông Hiền nêu. 

Ông ví dụ Bắc Ninh sáp nhập với Bắc Giang có thể nghiên cứu lấy tên tỉnh là Bắc Ninh. 

Hay với các thành phố trực thuộc trung ương, nếu có phương án nghiên cứu sáp nhập, mở rộng thêm địa giới, tạo không gian phát triển có thể giữ nguyên các tên hiện nay là TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng…

Sáp nhập tỉnh thành: Nên chọn tên nào cho phù hợp?

Các chuyên gia, đại biểu Quốc hội cho rằng vấn đề tên gọi của tỉnh khi sáp nhập phải mang yếu tố lịch sử, kế thừa, dễ gọi và hướng đến sự phát triển chung.