Ông Trần Quang Chiểu (ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính - ngân sách của Quốc hội):

Cơ quan thuế cũng phải bị chế tài

Dù ngành tài chính đã tích cực cải cách thủ tục liên quan đến lĩnh vực thuế, nhưng thực tế cho thấy một số chính sách không còn phù hợp, nếu không muốn nói là kìm hãm phát triển và đặc biệt chưa bảo vệ người nộp thuế.

Như Thủ tướng từng nhắc nhở là tư duy xây dựng chính sách mới chỉ có lợi cho cơ quan quản lý nhà nước mà chưa bảo vệ người nộp thuế. 

Trong đó cơ quan thuế được trao quyền quá nhiều như quyền thanh tra, kiểm tra, ấn định số thuế... nhưng người nộp thuế chỉ được trao quyền... tự khai, tự nộp thuế. 

Để đảm bảo công bằng, cơ quan thuế cũng phải bị chế tài khi thu sai, thu không đúng, không đủ tiền thuế, có hành vi gây khó khăn cho người nộp thuế, thất thu ngân sách.

Ngoài ra, chính sách thuế phải có sự công bằng giữa người nộp thuế với nhau, cụ thể là công bằng giữa khu vực quốc doanh với ngoài quốc doanh, khu vực đầu tư nước ngoài với khu vực dân doanh, giữa người nộp thuế cùng ngành hàng. 

Trong thực tế, để thu hút vốn đầu tư nước ngoài, chúng ta đã ưu đãi rất lớn như thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp (DN) được miễn, giảm thời gian dài, đến khi có lợi nhuận rồi mà thuế suất chỉ còn 10%. 

Ngoài ra, các DN đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) còn được ưu đãi về đất đai cùng các loại thuế, phí khác... Chính điều này khiến DN trong nước, đặc biệt DN nhỏ và vừa, không lớn lên được, nếu không muốn nói là bị bóp nghẹt.

Theo tôi, chính sách thuế phải đảm bảo được nguyên tắc người có thu nhập nhiều phải nộp nhiều, người có thu nhập thấp thì nộp ít hơn. 

Tất nhiên là có sự công bằng trong từng giai đoạn, chẳng hạn chúng ta đang khuyến khích DN nhỏ và vừa nên thuế suất thuế thu nhập DN đối với đối tượng này có thể thấp hơn DN lớn. Như thế mới đảm bảo khuyến khích đối tượng này phát triển được.

Chuyên gia thuế Nguyễn Thái Sơn:

Đừng chỉ chạy theo nguồn thu

Dù có Luật quản lý thuế nhưng trên thực tế cơ quan thuế và người nộp thuế không bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ, mà vẫn nặng về quản lý nhiều hơn. 

Đúng như Thủ tướng nói, tư duy xây dựng chính sách mới chỉ có lợi cho cơ quan quản lý nhà nước mà chưa bảo vệ người nộp thuế. 

Ngay cả những lần sửa đổi luật thuế, mục tiêu chính vẫn là tăng nguồn thu nội địa chứ không hoàn toàn vì sự thuận lợi cho DN. Nói cách khác, chúng ta chủ yếu chạy theo nguồn thu, tăng số thu chứ chưa mở rộng được cơ sở thuế.

Áp lực thu ngân sách lớn, chẳng hạn như TP.HCM mỗi ngày phải thu 1.000 tỉ đồng, khiến ngành thuế chọn hướng dễ hơn là tăng cường thanh tra, kiểm tra DN hơn là đầu tư công sức để đối mặt với các “ca khó” như Uber B.V, bán hàng qua mạng hoặc chỉ làm cho có, không quyết liệt. 

Do đó, theo tôi, ngành thuế cần tập trung tìm giải pháp sao cho có hiệu quả, thậm chí làm bài bản như lập bộ phận nghiên cứu, lấp lại các lỗ hổng pháp lý... 

Có như vậy mới có thể đạt được mục tiêu đã đề ra là mở rộng cơ sở thuế cũng như tạo sự bình đẳng giữa các DN trong nước và nước ngoài, bảo vệ quyền lợi của người nộp thuế.

ThS Đỗ Gioan Hảo (ĐH Tài chính - marketing):

Sao chỉ nắm người có tóc?

Những ngày gần đây, nhiều người xôn xao chuyện Chính phủ Singapore dành 700 triệu đôla Singapore lì xì cho người dân vì thu vượt ngân sách. 

Trong khi đó, việc thu thuế, quản lý số thu tại VN vẫn là câu chuyện dài, mà cơ quan quản lý đang dần thay đổi để phù hợp hơn với thực tế. 

Thời gian qua, mảng “kinh tế ngầm” chúng ta vẫn chưa quản được, trong khi đó cơ quan quản lý thuế vẫn chủ yếu nắm người có tóc để làm sao khai thác đạt mục tiêu số thu.

Muốn thay đổi tư duy quản lý, hài hòa được quyền lợi của cơ quan thuế lẫn người nộp thuế thì phải làm từng bước và cần có sự thay đổi từ hai phía, trong đó có cả việc chính sách thuế sao cho phù hợp, sao cho người nộp thuế tự giác nộp, còn chính sách sẽ theo hướng bảo vệ quyền lợi của người nộp thuế hơn là thanh tra, kiểm tra giám sát như hiện nay.