Cả vùng hồ hiện ra giữa lòng chảo thung lũng - Ảnh: Thu Hường

Từ TP Cao Bằng, theo quốc lộ 3 về phía đông bắc khoảng 20km rồi rẽ vào tỉnh lộ 205 hơn 10km nữa là chúng ta sẽ tới được hồ Thăng Hen.

Nằm ở xã Quốc Toản, huyện Trà Lĩnh, với độ cao 1.500-1.700m so với mực nước biển, hồ Thăng Hen thuộc vào loại hồ nước ngọt tự nhiên trên núi cao nhất VN, từng được những người đam mê du lịch bình chọn là một trong 10 hồ nước tự nhiên trên núi đẹp nhất VN.

Bốn mùa tuyệt sắc

Hồ nằm giữa một cánh rừng già với những thân cây cổ thụ vươn mình từ trên các vách đá cheo leo tỏa bóng xuống mặt nước trong xanh. Khu rừng bên hồ bạt ngàn những loài nghiến, trám đen, trám trắng, nhiều cây có tuổi đời vài trăm năm mà phải 2-3 người ôm mới hết vòng gốc. Nhiều loài lan rừng tuyệt đẹp cũng có thể tìm thấy ở đây.

Từng đi Cao Bằng vài ba lần vào những thời điểm khác nhau và lần nào cũng đều tới hồ Thăng Hen cho bằng được, chúng tôi đã cảm nhận sự biến đổi cảnh sắc đất trời nơi đây.

Khi mùa xuân đến, những thảm hoa dại khoe sắc bạt ngàn bên hồ, để mùa hạ tới nước hồ mênh mông giữa tán rừng già xanh thẳm. Lúc thu sang, đông tới, mặt hồ xanh biếc như viên ngọc bích khổng lồ trên núi.

Vào mùa hạ, khi nước hồ tràn đầy nhất, mặt hồ căng mình ra rộng khoảng 400m và dài thoai thoải hình thoi hơn 1.200m. Điều thú vị mà chúng tôi được biết, tuy có diện tích không quá lớn nhưng ngày nào hồ cũng có hai đợt thủy triều lên và xuống. Mùa hè trong các đợt mưa lũ, nước các sông hồ ở miền núi thường đỏ ngầu, nhưng hồ Thăng Hen vẫn trong xanh bất định.

Thu sang, đông tới, nước hồ cạn đi nhiều, lúc này chỗ sâu nhất chỉ khoảng 5m. Nhưng cảnh sắc hiện ra thật tuyệt vời. Cả lòng hồ phẳng lặng như một tấm gương khổng lồ soi chiếu núi rừng, mây trời. Tấm gương ấy xanh biếc như viên ngọc bích khổng lồ giữa đất trời, khiến chúng tôi hay bao người đã say đắm.

Đây là một thắng cảnh vẫn còn giữ được nguyên nét hoang sơ bình lặng của vùng đất cuối trời đông bắc. Khi mùa xuân đến, những vạt hoa dại, hoa ngũ sắc bung nở ven hồ càng khiến lòng ta mê say.

Đi dạo quanh hồ giữa những vạt hoa dại chạy tít vào tận lòng thung lũng khiến cho lòng người lữ khách bỗng trào dâng niềm bồi hồi, xao xuyến. Khi nước hồ xuống thấp, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy một phía góc hồ có những bờ vực đá nhô lên cao, có chỗ tới 30m sừng sững vô cùng hùng vĩ.

Hồ Thăng Hen, điểm dừng chân tuyệt vời cho du khách - Ảnh: Thúy Quỳnh

Đi thuyền, câu cá ở hồ Thăng Hen

Nếu ai đã từng tới đây vào mùa hè thì đừng bỏ lỡ một chuyến du thuyền trên mặt nước. Đi thuyền trên hồ sẽ cho ta có cảm giác như đang ở đáy của một chiếc chảo khổng lồ. Bốn phía xung quanh đều là những núi đá tai mèo và tán rừng già bịt kín vô tình tạo ra thành chảo.

Buổi sáng, từ đỉnh núi cao nhất ở đây, phóng tầm mắt xuống lòng hồ có thể thấy những đám mây lướt qua hệt như những dải lụa trắng tung bay trong gió.

Chúng tôi được anh Hà Văn Bân, một người lái thuyền chở khách ở đây, kể cho nghe về những điều mà ít ai biết. Theo anh Bân, đồng bào Tày gọi Thăng Hen bởi nó có nghĩa là đuôi ong. Nếu đứng từ trên đỉnh núi nhìn xuống bao quát toàn cảnh, hồ có hình dạng y hệt đuôi một con ong.

Hiện nay hồ Thăng Hen vẫn còn nhiều loài cá quý hiếm. Nhiều “cần thủ” nổi tiếng đến từ TP Cao Bằng, thậm chí ở Hà Nội lên, đã câu và bắt được cá cháy, cá anh vũ, bò râu, bống bớp ở hồ này.

Theo người dân địa phương, cá ở hồ Thăng Hen lớn rất nhanh bởi chúng được sống dưới môi trường trong lành, mặt hồ được bao quanh bởi những thảm thực vật dày, đó chính là nguồn thức ăn dồi dào, phong phú.

Nếu muốn thưởng thức các món ăn đặc sản từ hồ, du khách có thể vào nhà dân bản Tày nơi đây để nhờ nấu. Các món như cá rầm xanh om trám đen, cá anh vũ xào ớt hay tôm núi kho me... thưởng thức với rượu ngô sẽ cực kỳ hấp dẫn.

Do còn ít được biết tới nên hồ Thăng Hen mới giữ được nguyên vẻ hoang sơ, bình yên. Nhưng có lẽ trong tương lai không xa, nơi đây sẽ trở thành một điểm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng thu hút đông đảo du khách.

Hi vọng sự bùng nổ du lịch đem lại cho bà con, địa phương nguồn lợi từ du lịch sẽ không đồng thời cướp đi vẻ đẹp vốn có mà thiên nhiên đã ban tặng cho Thăng Hen.