Vui chơi với trò bắt cá tại nông trại rau sạch Sunny Farm, TP Vũng Tàu - Ảnh: Thanh Đạm

Du lịch cộng đồng - Community Base on Tourism (CBT) - đã và đang phát triển nhanh chóng, lan tỏa rộng rãi. CBT khai thác những tiềm năng và sản phẩm du lịch địa phương để tạo công ăn việc làm và cải thiện đời sống cho người dân ở những cộng đồng làm du lịch. 

CBT đã làm phong phú thêm sản phẩm du lịch Việt Nam một cách tích cực với những loại hình đa dạng như: du lịch sinh thái, du lịch tham quan và nghỉ dưỡng, du lịch lễ hội...

Chắc chắn CBT sẽ càng phát triển trong thời gian tới. Tuy nhiên, các tổ chức và cá nhân làm CBT hiện nay đa số là tự phát, người này làm, người kia làm theo nhưng thiếu sự đồng bộ, thiếu phối hợp. CBT cần phải có được một sự kết nối, có quy chuẩn chung để phát triển thay cho cách mạnh ai nấy làm hiện nay.

Muốn CBT phát triển bền vững, không thể để cho người dân tự làm theo cách của mình. Cần sự lưu tâm nhiều hơn nữa từ chính quyền địa phương, cụ thể trong việc quy hoạch các điểm du lịch, sâu sát hơn trong việc quản lý cách làm du lịch trên địa bàn, nhân rộng cách làm hiệu quả, kịp thời chấn chỉnh những hạn chế, sai phạm...

Nếu xem CBT như một cách mưu sinh của người dân, địa phương cần có những chính sách hỗ trợ các hộ dân tham gia CBT, chẳng hạn như: vay vốn thực hiện dự án làm du lịch, hỗ trợ người dân thêm kinh nghiệm và kỹ năng làm du lịch (như các buổi gặp gỡ chuyên gia tư vấn và tham quan thực tế)... 

Kèm theo đó là việc giám sát, xử phạt, chế tài theo đúng quy định của pháp luật về việc đăng ký kinh doanh, điều kiện về an ninh trật tự, an toàn về phòng cháy và chữa cháy, bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm.

Trước khi cấp phép dự án làm CBT cần phải có được những quy trình thẩm định chặt chẽ, để tránh xảy ra những rủi ro khi kinh doanh. Chính quyền địa phương cũng không bỏ mặc người địa phương trong việc ứng xử với du khách, về giá cả dịch vụ. Nói chung phải "vui lòng khách đến, vừa lòng khách đi" vì đó là danh tiếng của địa phương mình, của một làng du lịch. Và điều quan trọng nữa là khai thác du lịch đi đôi với các giải pháp gìn giữ môi trường, cảnh quan chung để làm lâu dài.

Ở góc độ kinh doanh, những tổ chức và cá nhân tham gia CBT phải được tư vấn, tập huấn và xây dựng sản phẩm từ những người có kinh nghiệm. Họ cần chia sẻ kinh nghiệm cùng nhau ở những câu lạc bộ, hội quán, hợp tác xã..., ở đó có những người am hiểu và tâm huyết với CBT. Họ cũng cần được tập huấn về tiếp thị, giới thiệu sản phẩm du lịch, các giá trị cộng thêm của từng vùng miền.

Hiện nay, ngoại ngữ là một rào cản lớn trong việc phát triển CBT, người địa phương không biết ngoại ngữ. Các hướng dẫn viên du lịch hiện nay có khả năng giao tiếp với khách nước ngoài khá tốt, nhưng họ lại thiếu vốn sống để tham gia CBT. CBT đang thực sự thiếu hướng dẫn viên có thể giới thiệu đến du khách những thông điệp có giá trị và mang đậm bản sắc văn hóa vùng miền.

Cần có bàn tay quản lý của từng địa phương, Nhà nước xắn tay cùng người dân làm CBT hiệu quả hơn, chuyên nghiệp hơn và bền vững hơn. Cần có những quy chuẩn về CBT. Các loại hình du lịch CBT cần kết nối các địa phương trong khu vực, quản lý tốt chất lượng dịch vụ, lồng ghép những yếu tố về bảo tồn văn hóa, giữ gìn môi sinh... Đó là những tiêu chí mà CBT cần phải có được để có thể phát triển bền vững.

Một cách làm du lịch hay

Hình ảnh tuyệt đẹp của Bãi Môn, một trong những bãi biển đẹp nhất của Phú Yên, phía xa là hải đăng Mũi Điện - Ảnh: DUYÊN PHAN

Tìm đến những tuyến điểm du lịch mới, lạ là nhu cầu lớn của du khách. Một số tỉnh, thành ở vị trí thuận tiện tàu xe, sẵn có cảnh đẹp và di sản văn hóa, nhiều ưu thế có khi trở thành điểm đến cũ vì du khách đã ghé đến nhiều lần.

Một số địa phương dù không được quá nhiều thuận lợi, ưu đãi của thiên nhiên nhưng đang hấp dẫn du khách nhờ biết quảng bá, phục vụ chu đáo, con người hiền hòa, không có nạn giá cả "chặt chém".

Phú Yên là một nơi điển hình của cách làm du lịch thân thiện, hiệu quả.

Tôi nhận được giấy mời dự hội thảo khoa học ở Phú Yên. Trong chương trình (gửi kèm thư mời) có một ngày cuối dành cho các đại biểu tham quan Phú Yên theo kiểu tự nguyện.

Bảng mô tả chi tiết lịch trình của tour khám phá Phú Yên với đầy đủ thông tin cần thiết rất thu hút một người chưa từng du lịch Phú Yên như tôi.

Nhân viên công ty du lịch đã cử người ngồi bàn hướng dẫn khách có nhu cầu tham quan, nhã nhặn và chu đáo, hướng dẫn rất chi tiết mọi điều.

Với giá trọn gói là 450.000 đồng/người, chúng tôi được khám phá hải đăng Đại Lãnh, ghềnh Đá Đĩa, tháp Nhạn, nhà thờ Mằng Lăng…

Trên đường đi, đến đâu chúng tôi cũng được hướng dẫn viên thuyết minh rất nhiệt tình, chi tiết bằng chất giọng Phú Yên.

"Xứ sở hoa vàng trên cỏ xanh" - nhiêu đó thôi đủ khiến mọi người tìm đến miền đất này. Nhưng quan trọng là hầu hết chúng tôi hài lòng và đều muốn quay lại Phú Yên một lần nữa, vẫn mong tìm hiểu thêm về miền đất, con người nơi đây.

Cách quảng bá du lịch kết hợp hội thảo không mới, nhưng vẫn là cách tốt để quảng bá những điểm đến mới với du khách nhiều tỉnh thành khác.

Và quan trọng là cung cách làm du lịch thân thiện, nhiệt tình, chu đáo. Hướng dẫn viên người địa phương đủ nhiệt tình và hiểu biết sâu về mảnh đất, con người quê mình.

Miền đất chưa có nhiều điểm đến du lịch đầu tư hoành tráng vẫn có sức hấp dẫn riêng. Ở đó có con người làm du lịch thân thiện, nhiệt tình, chính họ là những "người kể chuyện" hay nhất về quê mình, sẽ níu kéo khách quay lại vùng đất này.

ĐẠI LÂM (Đắk Lắk)

TTO - Làm du lịch, tưởng rằng khó nhưng hóa ra lại dễ. Nhưng ngược lại, tưởng dễ lại khó trăm bề. Và rồi đồng sen Tháp Mười bắt đầu xuất hiện những chuyện đáng lo...