Phóng to

Học sinh chuyên toán Trường THPT Năng khiếu (ĐHQG TP.HCM) theo dõi diễn biến sự kiện GS Ngô Bảo Châu nhận giải Fields trên Tuổi Trẻ Online chiều 19-8 - Ảnh: NHƯ HÙNG

Em Phạm Thanh Tùng (học sinh lớp 10A1 chất lượng cao khối chuyên toán - tin) cho biết: “Đó là niềm tự hào của VN. Em nghĩ thành công là do sự nỗ lực của từng người, nếu chúng em cố gắng thì việc đạt đến trình độ như GS Ngô Bảo Châu là điều hoàn toàn có thể!”.

Lúc 13g30 ngày 19-8, PGS.TS Nguyễn Vũ Lương (chủ nhiệm khối chuyên toán - tin) thông báo vừa lên mạng tìm đọc thông tin về GS Ngô Bảo Châu nhận giải thưởng Fields. Thầy xúc động: “Trong giờ phút đặc biệt này, các nhà toán học VN phải cùng ngồi lại với nhau để ăn mừng. Chiều nay, các thầy cô giáo của khối chuyên toán, trong đó có những người đã chứng kiến những bước đi đầu tiên của GS Ngô Bảo Châu sẽ có một cuộc gặp mặt vui vẻ để cùng ôn lại những kỷ niệm về người học trò hồn hậu và tài năng này”.

Cô Hoa, giáo viên văn từng có thời gian dạy GS Ngô Bảo Châu, kể lại những ấn tượng về cậu học trò của mình: “Ngô Bảo Châu gây ấn tượng với tôi bởi sự khoan hòa, nhân hậu, tình cảm với thầy cô giáo và bạn học. Dù là học sinh chuyên toán nhưng Châu vẫn là người có tâm hồn lãng mạn”.

Thầy Đỗ Thanh Sơn, người trực tiếp dạy GS Ngô Bảo Châu môn hình học suốt hai năm lớp 9 và 10 (hệ 10 năm), chia sẻ niềm tự hào khi học trò nhận giải thưởng Fields. Thầy hồi tưởng lần đầu tiên tiếp xúc với Ngô Bảo Châu: “Ngô Bảo Châu những năm lớp 9 bé loắt choắt, da trắng nhưng có quả đầu to quá cỡ. Thoạt nhìn ai cũng nhận ra đó là một cậu bé rất thông minh. Tôi nhớ ngày đó tôi đã nói với thầy trưởng khối chuyên toán rằng Ngô Bảo Châu sẽ còn tiến xa hơn những học sinh trước đây của chúng ta. Điều đó đến hôm nay đã trở thành sự thật”.

Cộng đồng mạng hi vọng, hồi hộp và vỡ òa...

Đó chính là tâm trạng của rất nhiều thành viên trên các diễn đàn mạng trong lúc mong chờ GS Ngô Bảo Châu được xướng danh đoạt giải thưởng Fields.

Ngay từ sáng sớm 19-8, rất nhiều thành viên trên các diễn đàn mạng đã tự tin bày tỏ ngày 19-8 sẽ ghi thêm một phần lịch sử của dân tộc VN với giải thưởng của GS Ngô Bảo Châu. Thông tin đoạt giải của GS Châu lan tỏa nhanh chóng trong không khí hào hứng đầy tự hào. Một thành viên trên diễn đàn ddth.com vui mừng: “GS Ngô Bảo Châu đã đoạt giải Fields... Theo dõi từ 11g đến giờ (www.icm2010.com) hồi hộp quá!”. Một thành viên trên diễn đàn yeutretho.com ca ngợi: “Chúc mừng anh nhé. Đất nước, dân tộc tự hào về anh, trong đó có cả chúng em, lớp đàn em của anh...”.

_______________

Với đức tính khiêm tốn vốn có của người VN, ta vẫn có quyền dùng từ đỉnh cao mà không sợ lạm dụng, để chỉ nét đặc sắc thứ nhất trong thành tựu toán học của GS Ngô Bảo Châu. Đó không chỉ là đỉnh cao của riêng nước ta mà còn là đỉnh cao của thế giới. Bởi lẽ ai cũng biết huy chương Fields được coi như giải thưởng Nobel trong toán học, nếu không muốn nói là còn khó hơn, do hạn chế về độ tuổi phải dưới 40.

Nét đặc sắc thứ hai trong thành tựu của GS Ngô Bảo Châu là sáng tạo, không phải sáng tạo nhỏ mà là sáng tạo huy hoàng, có sức tỏa sáng rộng xa. Anh không đi vào “râu ria” trong khoa học, mặc dù những nghiên cứu “râu ria” cũng rất cần. Anh không đắm mình trong “ao đầm ngòi lạch” mà bơi giữa dòng “đại giang” toán học, không sợ sóng to gió lớn, vì biết tự động viên mình “bởi trời muốn thử lòng để trao mệnh lớn”! Có thể nói chương trình Langlands là phương hướng nghiên cứu của giới toán học lý thuyết thế giới hơn 30 năm qua, tuy nhiên nó gặp một chướng ngại lớn là phải chứng minh được Bổ đề cơ bản. Bao nhiêu bộ óc lỗi lạc ra sức tìm tòi nhưng cuối cùng đều... toi công! Thế rồi, Gérard Laumon và Ngô Bảo Châu chứng minh được một phần. Thành công bước đầu ấy cũng đủ khiến hai người đoạt giải thưởng Clay của Mỹ năm 2004 và ngay sau đó G. Laumon được bầu làm viện sĩ Viện hàn lâm Khoa học Pháp.

Ngô Bảo Châu còn lại “một mình một ngựa” trên dặm đường xa. Anh tự viết lấy công trình dài 188 trang, giải quyết trọn vẹn Bổ đề cơ bản trong trường hợp tổng quát. Anh trở thành nhà toán học trẻ xuất sắc nhất châu Âu, được tặng giải thưởng Oberwolfach năm 2007, rồi giải thưởng của Viện hàn lâm Khoa học Pháp năm 2008.

Nhân tài - nhất là nhân tài trong toán học, âm nhạc, thể thao - không tự dưng mà có! Phải biết phát hiện và tuyển chọn, đào tạo và bồi dưỡng, sử dụng và đãi ngộ. GS Tạ Quang Bửu, bộ trưởng Bộ Đại học và trung học chuyên nghiệp thời chống Mỹ, đã có tầm nhìn rất xa khi quyết định mở các lớp phổ thông chuyên toán đầu tiên tại Trường đại học Tổng hợp Hà Nội từ năm 1965 dưới mưa bom Mỹ. Đây là vườn ươm bao tài năng khoa học, trong đó có Đào Trọng Thi, Ngô Bảo Châu, Đàm Thanh Sơn...

Khối phổ thông chuyên toán - tin của trường đại học này đã được Nhà nước ta phong tặng danh hiệu Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới. Ngô Bảo Châu là một bông hoa của nền giáo dục mới, được mở đầu từ Cách mạng Tháng Tám. Bác Hồ từng gửi gắm niềm tin vào các thế hệ trẻ về sau sẽ làm cho đất nước ta có thể “sánh vai các cường quốc năm châu”...

Theo tôi nghĩ, ta đã khá chú ý đến hai khâu phát hiện và tuyển chọn, đào tạo và bồi dưỡng, nên đã xuất hiện ngày càng nhiều nhân tài trẻ tuổi. Song khâu thứ ba là sử dụng và đãi ngộ e rằng còn nhiều bất cập! Quan tâm giải quyết thỏa đáng khâu này chắc chắn sẽ làm cho các tài năng trong mọi lĩnh vực ngày càng nở rộ.

Tin bài liên quan: