Thanh niên hiến máu cứu người

Hiến máu ở đâu? Vì sao Hà Nội thiếu máu trong khi TP.HCM tổ chức hiến máu rất tốt? Vì sao nhận máu hiến tình nguyện mà bệnh viện lại thu tiền khi có người bệnh cần máu?... là những vấn đề bạn đọc Tuổi Trẻ đặc biệt quan tâm.

Ông Trần Quý Tường - phó cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế, thành viên Ban chỉ đạo quốc gia vận động hiến máu tình nguyện - cho biết lý do chủ yếu của việc thiếu máu trong thời gian này liên quan đến người hiến máu.

Ở Hà Nội, người hiến máu chính là học sinh, sinh viên, dịp hè khi học sinh, sinh viên nghỉ hè thì lượng máu hiến tặng có giảm đi. Tình trạng này đã diễn ra nhiều năm. Chính vì lý do này mà từ vài năm gần đây, Viện Huyết học truyền máu trung ương đã có sáng tạo tổ chức Hành trình đỏ, kêu gọi hiến máu từ Cà Mau đến Lạng Sơn. Hành trình năm nay sẽ diễn ra từ đầu tháng 7 tới.

Chi phí xử lý, bảo quản máu còn cao hơn viện phí mỗi đơn vị máu

* Thưa ông, có những ý kiến lo ngại rằng hiện trên 90% lượng máu thu được do người tình nguyện hiến tặng, trong khi người bệnh cần máu thì họ phải trả tiền. Vì sao lại có sự trái khoáy như vậy?

- Những người trong độ tuổi 18-60, đủ cân nặng, không mắc bệnh truyền nhiễm đều có thể hiến máu cứu người. Trước đây, người hiến máu được nhận một phần tiền nhỏ sau khi hiến, nhưng gần 10 năm trở lại đây thì quy định thay đổi, người hiến máu chỉ được nhận những phần quà tinh thần, như chứng nhận hiến máu, quà tặng bằng hiện vật và sau này khi bị mắc bệnh lý cần máu, người hiến máu sẽ được bồi hoàn máu tương đương với lượng máu đã hiến, số máu bồi hoàn đó sẽ không thu tiền.

Tuy nhiên, bệnh viện lại thu tiền của người bệnh cần truyền máu, đó là vì sau khi thu gom máu sẽ cần rất nhiều xét nghiệm sàng lọc để đảm bảo đơn vị máu được hiến tặng hoàn toàn an toàn khi truyền cho người bệnh.

Tôi được biết cần phải sàng lọc viêm gan B, HIV và nhiều bệnh lý khác, bên cạnh đảm bảo hệ thống dự trữ, bảo quản, vận chuyển máu được thông suốt. Hiện phí thu từ người bệnh là chưa đủ cho chi phí sàng lọc, bảo quản này, do viện phí hiện nay chưa tính lương, tiền đào tạo nhân lực, đầu tư trang thiết bị...

Vì sao việc hiến máu không được như mong muốn?

* Có một vấn đề là dù lượng máu hiến tặng chiếm phần lớn máu thu gom được trong khi trước đây phần lớn máu cho điều trị là từ người bán máu chuyên nghiệp nhưng thực tế vẫn thiếu máu rất nhiều và số người hiến máu tình nguyện chủ yếu trông chờ vào học sinh, sinh viên. Lý do vì sao phong trào này vẫn chưa thật sự đi vào đời sống như mong muốn?

- Theo Tổ chức Y tế thế giới, máu nhận của người hiến tặng tình nguyện an toàn hơn của người bán máu chuyên nghiệp. Trong khi thực tế, Ban chỉ đạo cuộc vận động hiến máu nhân đạo quốc gia và các đơn vị thực hiện cuộc vận động này đã có nhiều hình thức để tôn vinh người hiến máu, như ngày 14-6 vừa qua có hành trình tôn vinh 100 người hiến máu nhiều nhất trong năm và hành trình này đã được tổ chức gần 10 năm nay.

Ngay tại buổi tôn vinh, có ý kiến cho rằng cần có hình thức khen thưởng cao hơn đối với người tình nguyện hiến máu, như tặng họ Huân chương Lao động cũng rất xứng đáng, trong khi hiện nay phần thưởng cao nhất là bằng khen thôi.

Một lý do nữa là do nhận thức của cộng đồng, người ta lo ngại hiến máu sẽ ảnh hưởng sức khỏe. Thực tế có ảnh hưởng nhưng ít thôi, ảnh hưởng không đáng kể nếu người hiến đủ cân nặng, đủ sức khỏe. Một vấn đề nữa là ở các nước, những người tham gia công tác xã hội, hiến máu tình nguyện luôn có “lợi thế” khi đi xin học bổng, xin việc làm... nhưng ở Việt Nam thì những điều này chưa được tính đến nhiều.