Người dân đổ xăng tại một cây xăng trên đường Phan Xích Long, Q.Phú Nhuận, TP.HCM sau khi giá xăng giảm - Ảnh: Hữu Khoa

Giá cơ sở cũng giảm tương ứng, thời gian qua doanh nghiệp (DN) đầu mối lãi khoảng 1.065 đồng/lít, nếu tính cả lãi định mức 300 đồng/lít, DN đầu mối lãi đến 1.365 đồng/lít.

Với mức giảm 260 đồng/lít từ chiều 20-7, DN xăng dầu về lý thuyết đang lãi 1.105 đồng/lít.

Theo giải thích của liên bộ Công thương - Tài chính, do dừng xả quỹ bình ổn (trước điều chỉnh, quỹ bình ổn đang bù đắp cho xăng là 527 đồng/lít) nên giá xăng không giảm được như mức giảm tương ứng của giá thế giới.

Trong văn bản điều hành giá xăng dầu lần này, liên bộ cũng dùng từ “tiệm cận” thay vì “tương ứng” giữa giá VN và thế giới, khi nêu rõ rằng quyết định giảm giá ngày 20-7 là “để giá bán xăng dầu trong nước tiệm cận với giá xăng dầu thế giới, góp phần hỗ trợ chi phí đầu vào của DN sản xuất và kinh doanh, hỗ trợ đời sống sinh hoạt của người dân”.

Theo TS Nguyễn Hồng Nga, phó khoa kinh tế Đại học Kinh tế - luật TP.HCM, với mức giảm khá ít này, người dân không khỏi thắc mắc là tại sao giá xăng khi tăng luôn được giải thích là phải theo sát giá thế giới, nhưng khi giảm lại không theo sát.

“Như vậy, DN xăng dầu đạt lãi suất hơn 5%. Với vòng quay giả định chu kỳ là một tháng, kinh doanh xăng dầu có lãi tới 60% một năm bằng cách tính thông thường. Để so sánh, lợi nhuận kinh doanh của ngân hàng trong thời điểm kinh tế diễn biến tốt cũng chỉ tầm 30%, các ngành sản xuất kinh doanh khác tầm 10 - 20%” - ông Nga tính toán.

Cũng theo ông Nga, lẽ ra việc điều chỉnh giá xăng dầu cần phải cân nhắc nhiều thận trọng hơn bởi xăng dầu là yếu tố đầu vào quan trọng của nền kinh tế, giá xăng dầu giảm đúng, giảm đủ sẽ giúp chênh lệch sức cạnh tranh của DN VN với DN toàn cầu thu hẹp được phần nào.

“Có thể nói kinh doanh xăng dầu đang hưởng mức siêu lợi nhuận. Có điều siêu lợi nhuận ấy có được từ đâu, nếu không phải là chuyển từ túi người tiêu dùng qua?”, ông Nga đặt vấn đề, đồng thời đề nghị Nhà nước nên tính toán để lợi nhuận trong kinh doanh xăng dầu chỉ nên ở khoảng 10-20%, thay vì để DN xăng dầu tự tính, tự kê.