Tài xế xe ôm Grab chờ đón khách ngoài cổng sân bay Tân Sơn Nhất - Ảnh: HỮU THUẬN

Nhằm góp thêm một góc nhìn, Tuổi Trẻ xin giới thiệu ý kiến này:

"Xe ôm nói chung không khác gì taxi và xe buýt về chức năng chuyên chở hành khách, mặc nhiên đó cũng là phương tiện chuyên chở hành khách công cộng. Khái niệm "phương tiện chở khách công cộng" không phụ thuộc vào sức chở, ví dụ taxi cũng thường chở một khách, có khi xe buýt chỉ có một khách vẫn phải chạy theo chuyến.

Xe ôm - lựa chọn của người tiêu dùng

Đi xe ôm là sự lựa chọn tự nhiên theo lợi ích của người tiêu dùng và theo quy luật cạnh tranh của kinh tế thị trường.

Xe ôm có lẽ ra đời ở Sài Gòn từ sau năm 1965 khi xe máy Honda trở thành phổ biến, đã gắn bó với người dân TP.HCM đến ngày nay vì tính tiện ích: giá không cao, ở đâu cũng đón được xe, đi đến bất cứ đường phố hay ngõ hẻm nào - những nơi mà taxi và xe buýt không đến được. 

Xe ôm thích hợp nhất với nhóm dân chiếm đa số ở TP - những người có mức sống trung bình trở xuống và ở những khu vực đường hẹp, ngõ hẻm.

Gần đây xuất hiện "xe ôm công nghệ" (Grab và Uber) không những vẫn giữ được các tiện ích như xe ôm cũ, mà còn có ưu điểm hơn hẳn trên một số mặt như: giá rẻ hơn, công khai, minh bạch lộ trình nên không sợ bị lừa hoặc bị "chém giá", người lái xe được tuyển dụng theo trình độ tay nghề nên chạy xe an toàn hơn. 

Do áp dụng công nghệ thông minh để kiểm soát cả lái xe, hành khách và lộ trình nên tính an toàn của "xe ôm công nghệ" được bảo đảm hơn - hành khách không sợ bị trấn lột, lái xe không sợ bị cướp xe. Chính vì thế, "xe ôm công nghệ" thu hút được nhiều người có điện thoại thông minh. Những người không có điện thoại di động thì vẫn còn nhiều xe ôm truyền thống phục vụ.

Ảnh: THU TRANG

Loại bỏ hay xây dựng văn hóa xe máy?

Đã có nhiều ý kiến về việc loại bỏ dần xe máy ở TP.HCM, nhưng nếu việc loại bỏ dần xe máy nhằm giải quyết vấn nạn kẹt xe thì xe máy không phải là nguyên nhân, mà chỉ phản ánh nguyên nhân căn bản là sự mất cân đối nghiêm trọng giữa dân số, mật độ với tỉ lệ diện tích dành cho giao thông. Nói cách khác, kẹt xe là do thiếu đường, còn nhiều xe là theo dân số.

Và nếu loại bỏ hoàn toàn xe máy, trong đó có xe ôm, đến năm 2030 TP.HCM cần bao nhiêu xe buýt và xe hơi tư nhân để thay thế 7 triệu xe máy và đáp ứng nhu cầu đi lại của 10 triệu dân? Nếu hệ thống đường sá trong nội thành không tăng đáng kể thì khó tránh kịch bản chuyển từ kẹt xe máy sang kẹt xe hơi - đó là vấn nạn lớn hơn.

Như vậy, không phải chỉ do trình độ phát triển kinh tế - xã hội còn hạn chế nên chưa thể loại bỏ xe máy, trong đó có xe ôm, mà quan trọng hơn là do những đặc điểm kinh tế - xã hội của TP.HCM: đường hẹp và ngõ hẻm chiếm 2/3 (hình thành văn hóa hẻm), hoạt động thương mại, dịch vụ vừa và nhỏ (hình thành kinh tế mặt tiền, kinh tế vỉa hè), lối sống của người Sài Gòn thích hoạt động ngoài trời... 

Xe máy - trong đó có xe ôm - như một phần không thể thiếu trong đời sống của người dân lao động và như một sắc thái văn hóa của Sài Gòn - TP.HCM. Nếu cưỡng bức loại bỏ thì chắc là hệ quả tiêu cực về kinh tế - xã hội sẽ lớn hơn nhiều và chỉ là tránh kẹt xe máy để chịu kẹt xe hơi.