Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Thường Vạn Toàn. Ảnh: ChinaDaily

Tổ chức tại Bắc Kinh từ ngày 10 đến 12-10, Diễn đàn Hương Sơn năm nay có chủ đề “Tăng cường hợp tác đối thoại an ninh, xây dựng quan hệ quốc tế mới” với sự tham gia của 500 phái đoàn từ khoảng 60 quốc gia, gồm các phái đoàn của các cơ quan thực thi luật pháp đến các viện nghiên cứu về quốc phòng, an ninh.

Tờ South China Morning Post ngày 10-10 nhận xét: “Diễn đàn Hương Sơn được cho là một kênh đối thoại an ninh do Trung Quốc tạo ra để cạnh tranh với Đối thoại Shangri-la. Diễn đàn Hương Sơn là nơi Trung Quốc bày tỏ quan điểm, lập trường của họ về các tranh chấp trong khu vực, trong khi Đối thoại Shangri-la được các quan chức Trung Quốc tin rằng đó là diễn đàn để các nước khác chỉ trích Trung Quốc...”.

Phát biểu tại diễn đàn, cựu thủ tướng Úc Robert Hawke cảnh báo nếu không giải quyết tốt các tranh chấp hiện nay thì khu vực sẽ trở thành “điểm nóng xung đột Mỹ - Trung’’ và “những tranh chấp này đang ẩn chứa nguy cơ gây bất ổn cho toàn khu vực”.

Tuy thế, Trung Quốc vẫn ngang nhiên tìm cách “gắp lửa bỏ tay người”. Phát biểu tại phiên khai mạc sáng 11-10, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Thường Vạn Toàn nói thẳng:

“Một số quốc gia muốn tìm kiếm ưu thế tuyệt đối về quân sự, không ngừng tăng cường các liên minh quân sự của họ và tìm kiếm sự an toàn tuyệt đối cho mình bằng các chi phí an ninh của các nước khác”.

Điều này phản ánh tâm trạng lo lắng của Trung Quốc về chính sách “xoay trục sang châu Á” của Mỹ, với các động thái cam kết về quân sự lẫn kinh tế với các đồng minh trong khu vực mà Bắc Kinh tố cáo rằng những động thái nói trên là cách dằn mặt, kìm nén sự vươn lên vai trò mới của Trung Quốc...

Vì vậy cứ sau mỗi phát biểu của các đại biểu tham dự các phiên họp, nếu trái với quan điểm của Trung Quốc hoặc gây bất lợi thì hầu như đều bị “chặn họng” theo cách nói trên. Cho nên mọi người đều có chung một cảm nhận rằng diễn đàn này không phải là một kênh “đối thoại”, mà thực chất là một kênh “độc thoại”!

Rõ ràng thông qua việc tổ chức Diễn đàn Hương Sơn, Trung Quốc muốn tìm cách cô lập và hạ thấp vai trò của Mỹ. Trong trường hợp xung đột Mỹ - Trung nổ ra ở Biển Đông, chịu thiệt thòi nhất chính là các quốc gia nhỏ yếu trong khu vực.

Và có lẽ đó cũng là lý do tại sao Philippines và Việt Nam tìm cách cân bằng quan hệ với Mỹ và Trung Quốc nhằm mang lại lợi ích cho tất cả các bên.