Phóng to

Măng rừng Tây Bắc - măng đắng - Ảnh: Thảo Nga

Mỗi độ xuân qua hè tới, rừng già Tây Bắc lại tràn ngập hương sắc của hoa ban, hoa mơ, hoa mận. Và cũng chỉ sau những cơn mưa, đất ẩm, măng rừng mọc lên rất nhiều. Mấy hôm đầu chỉ lác đác vài ngọn, vậy mà chỉ mấy hôm sau cả rừng măng mọc lên tua tủa như chông như mác.

Không có vị ngọt như măng dưới xuôi, măng Tây Bắc có vị nhặng đắng. Những tưởng vị đắng đó sẽ khiến nhiều người không thích nhưng không ngờ chính vị là lạ ấy lại là món quà quý được người dân nâng niu làm quà biếu cho người thân trên thành phố.

Vào mùa này đi chợ ở các tỉnh miền núi phía Bắc, du khách sẽ lập tức bị choáng ngợp bởi những gùi, những đống măng xếp la liệt, thậm chí măng con được bày bán khắp các ngõ xóm, thôn bản.

Mỗi một mùa, Tây Bắc lại có một giống măng khác nhau.

Mùa hè có măng nứa. Măng nứa mỏng, trắn ngần dung để xào tỏi hoặc hầm với xương. Mùa thu tiết trời lành lạnh, mưa bớt nặng hạt, rừng già ẩm ướt làm giống măng sặt vươn mình mọc. Loại măng này dễ chế biến, có thể nướng trên than hồng chấm với muối ớt. Ngọn măng đặc, ngọt lịm không có mùi he như các loại măng khác. Còn mùa xuân tiết trời ấm áp, người ta lại rủ nhau đi tỉa măng đắng xuống chợ để bán.

Theo người dân nơi đây, đi hái măng rừng phải chọn tỉa để kích thích cây tre già đâm măng nhiều hơn. Cứ sau mỗi trận mưa, việc tìm măng cũng dễ dàng hơn, người dân không cần dùng dao đào măng mà chỉ việc chặt mang về. Đầu mùa, khi những mầm măng còn có vị ngọt xen lẫn vị đắng nhưng theo kinh nghiệm của người hái măng lâu năm, cứ hễ có tiếng sấm là măng lại chuyển sang vị đắng nhanh chóng.

Với măng đắng, người ta có thể chế biến ra rất nhiều món. Đơn giản nhất là măng đắng luộc chấm muối ớt. Người sành ăn măng đắng thì ăn nướng mới thật đã.

Dân dã và phổ biến hơn là măng đắng xào, thường thì xào không mới giữ được hết hương vị của măng. Măng sau khi lột bỏ hết vỏ già đem nạo thành lát thật mỏng. Trước khi xào đem rửa qua nước sôi để măng rụng bớt lông. Xào xong cho thêm chút lá mùi tàu để món măng thêm dậy mùi.

Khác với các loại măng tươi khác cần ngâm muối cho bớt vị đắng, cái ngon của măng đắng chính là ở cái vị đắng nhằng nhặng của nó.

Trong không gian ấm áp của nhà sàn, những món ăn từ măng rừng trong mỗi bữa ăn của đồng bào dân tộc vùng cao Tây Bắc lại ngon hơn bao giờ hết.