Hiện có 36 container hạt điều đang mất chứng từ gốc - Ảnh: T. ANH

Trên cơ sở cuộc họp với Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT) cho biết thông qua Công ty môi giới Kim Hạnh Việt, 5 doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu nhân điều đã ký hợp đồng với một số khách hàng tại Ý để xuất khẩu nhân hạt điều sang nước này. 

Tổng lượng hàng xuất khẩu là 74 container. Các doanh nghiệp Việt thực hiện hợp đồng với phương thức thanh toán trả tiền nhận chứng từ D/P (nhờ thu).

Sau khi làm thủ tục xuất khẩu, các doanh nghiệp Việt Nam lấy được bộ chứng từ từ hãng vận chuyển. Chứng từ sau đó được chuyển đến cho ngân hàng của người bán tại Việt Nam. 

Ngân hàng phía Việt Nam chuyển phát nhanh bộ chứng từ này cho ngân hàng của nhà nhập khẩu ở EU. Nhà nhập khẩu sẽ tiến hành thanh toán cho ngân hàng nhập khẩu và nhận bộ chứng từ.

Với bộ chứng từ này, người mua có thể nhận hàng tại cảng và ngân hàng nhập khẩu tiến hành chuyển giao tiền cho ngân hàng phía Việt Nam. Tuy nhiên, bộ chứng từ gốc từ Việt Nam chuyển qua EU đã "thất lạc".

Sau khi phát hiện ra các dấu hiệu nghi lừa đảo, doanh nghiệp Việt Nam đã nhanh chóng thu hồi các bộ chứng từ gốc.

Theo báo cáo của các doanh nghiệp, tính đến 15-3, còn 36/74 container hàng với giá trị 162 tỉ đồng đang bị thất lạc chứng từ. Trong đó, có 8 container hàng đã cập cảng Genova của Ý, các container hàng còn lại sẽ đến cảng của Ý vào cuối tháng 3 và đầu tháng 4-2022.

Đối với 36 container hàng này, phía doanh nghiệp Việt Nam không còn quyền kiểm soát đối với container hàng. Theo pháp lý quốc tế, các hãng tàu bắt buộc phải giao hàng cho người nhận khi họ cung cấp đầy đủ chứng từ (bản chứng từ gốc mà các doanh nghiệp Việt Nam đang thất lạc) và nộp phí nhận hàng. Đối với các container đã thu hồi được bộ chứng từ gốc, các doanh nghiệp đang tìm kiếm đối tác tại châu Âu để bán lại nhằm giảm thiểu thiệt hại.

Để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu hạt điều thoát khỏi nguy cơ bị mất các lô hàng, Bộ NN&PTNT cho biết sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công thương và Vinacas theo dõi sát vụ việc, kịp thời báo cáo Thủ tướng để hỗ trợ, tránh thiệt hại cho các doanh nghiệp.

Đồng thời chỉ đạo Vinacas và các doanh nghiệp tiếp tục làm việc với Văn phòng luật sư Davide Gallasso và Đại sứ quán Việt Nam, Thương vụ Việt Nam tại Ý để làm việc với các cơ quan thẩm quyền của Ý chưa thông quan với 36 container hàng đang mất chứng từ gốc hoặc chỉ cho thông quan khi có xác định của doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam (bên bán).

Bộ NN&PTNT đề xuất Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Giao thông vận tải làm việc với các hãng tàu vận tải 36 container hàng đang thất lạc hồ sơ gốc để phối hợp giữ hàng, tạo điều kiện cho bên luật sư xử lý dứt điểm vụ việc, để doanh nghiệp được lấy lại hàng và tái xuất sang thị trường khác. 

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam làm việc với các ngân hàng thương mại rà soát lại quá trình thực hiện giao dịch với ngân hàng của bên mua hàng để xác định nguyên nhân và hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam xử lý hồ sơ của những lô hàng đang thất lạc hồ sơ gốc.

Bộ Công an tìm hiểu vụ việc, nếu phát hiện có yếu tố phạm pháp là các tổ chức, cá nhân trong nước thì xử lý theo quy định pháp luật Việt Nam, nếu là các tổ chức, cá nhân nước ngoài, làm việc với Interpol để xử lý theo quy định quốc tế.

Về lâu dài, Bộ NN&PTNT sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan và Vinacas phổ biến cho các doanh nghiệp kiến thức kinh tế, thương mại quốc tế tốt, thận trọng khi giao dịch với các bạn hàng mới để tránh các rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra.

Các doanh nghiệp khi ký kết hợp đồng xuất khẩu phải phối hợp với hiệp hội ngành hàng, thương vụ Việt Nam tại nước nhập khẩu để tìm hiểu rõ về đơn vị môi giới, khách hàng, ngân hàng thanh toán nhằm tránh những rủi ro trong thương mại.

Vụ xuất khẩu điều nghi bị lừa đảo: Tiến hành thủ tục pháp lý để doanh nghiệp sớm kiểm soát lô hàng

TTO - Bộ Công thương cho biết đã nhanh chóng hỗ trợ, tìm cách tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp để giải quyết vụ việc một cách hiệu quả nhất, trong đó tiến hành các thủ tục pháp lý cần thiết giúp doanh nghiệp Việt Nam kiểm soát các lô hàng.