Nhiều người dân sống tại khu phố 12, P.5, Q.Gò Vấp (TP.HCM) không dám xây nhà theo giấy phép xây dựng tạm - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Từ trước đến nay, UBND TP.HCM đã ban hành 5 quyết định về cấp giấy phép xây dựng (GPXD) và quản lý xây dựng, trong đó có đề cập quy định cấp GPXD tạm. GPXD tạm có ghi thời gian giấy phép có hiệu lực. 

Các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của UBND TP.HCM trước nay đều chưa quy định chính sách bồi thường, hỗ trợ đối với nhà ở, công trình xây theo GPXD tạm bị giải tỏa khiến nhiều hộ dân có nhà đất nằm trong quy hoạch bị thiệt thòi.

Nhiều mức hỗ trợ

Theo đề xuất của Hội đồng thẩm định bồi thường TP.HCM, đối với công trình xây dựng theo quyết định 04 năm 2006, do thời hạn giấy phép tạm có giá trị quy định trong quyết định này không hợp lý nên nếu các công trình bị tháo dỡ nhưng chưa có phương án bồi thường, được hỗ trợ 100% giá trị xác định trong phương án bồi thường sẽ lập đối với công trình sau 5 năm kể từ khi được cấp phép hoặc công trình quá thời hạn ghi trong giấy phép. 

Riêng công trình trước 5 năm kể từ khi được cấp phép không bồi thường, hỗ trợ.

Đối với công trình xây dựng theo quyết định 68 năm 2010, nếu trong thời hạn kỳ quy hoạch (kỳ quy hoạch 5 năm), nhưng khi chưa hết thời hạn quy hoạch mà thu hồi đất để thực hiện dự án thì được hỗ trợ 80% giá trị xây dựng theo bảng giá đầu tư đối với nhà được cấp GPXD tạm trên nền đất cũ hoặc đất có mục đích sử dụng là đất ở. 

Hỗ trợ bằng 80% giá trị xây dựng cho công trình mà trong GPXD hoặc quy hoạch sử dụng đất không có thời hạn thực hiện quy hoạch. Nhà xây trên các loại đất khác được hỗ trợ 60% giá trị xây dựng.

Ngoài ra, đề xuất áp dụng luôn mức hỗ trợ trên cho các dự án có phương án bồi thường được phê duyệt quyết định 35/2010. 

Theo đó, công trình quá thời hạn ghi trong giấy phép được hỗ trợ 100% giá trị xây dựng nhà, công trình, vật kiến trúc theo định giá nhà, công trình, vật kiến trúc quy định tại phương án bồi thường.

Đối với công trình xây dựng theo quyết định 21 năm 2013, quyết định 27 năm 2014 và quyết định 26 năm 2017, nếu trước 5 năm kể từ khi được cấp phép mà bị tháo dỡ, đề xuất được hỗ trợ 80% giá trị xây dựng theo bảng giá xây dựng đối với nhà xây theo GPXD tạm trên nền đất cũ hoặc đất có mục đích sử dụng là đất ở; hỗ trợ bằng 80% giá trị xây dựng công trình mà trong GPXD hoặc quy hoạch sử dụng đất không có thời hạn thực hiện quy hoạch và hỗ trợ bằng 60% giá trị xây dựng đối với nhà được cấp GPXD tạm trên các loại đất khác.

Trường hợp công trình bị tháo dỡ sau 5 năm kể từ ngày được cấp phép, được hỗ trợ 100% giá trị xây dựng theo định giá trị xác định tại phương án bồi thường.

Nhiều người không dám xây theo GPXD tạm

Theo Hội đồng thẩm định bồi thường, việc thực hiện quy hoạch hiện nay còn nhiều bất cập, tình trạng quy hoạch treo, quy hoạch không khả thi còn phổ biến, có những quy hoạch 5 - 20 năm chưa thực hiện khiến đời sống người dân rất khó khăn. 

Do vậy, hội đồng kiến nghị UBND TP.HCM xem xét để tính hỗ trợ nhà ở, công trình xây theo GPXD tạm mà bị tháo dỡ để thực hiện quy hoạch.

Thực tế cho thấy nhiều hộ dân trong khu vực quy hoạch treo không dám xin GPXD tạm vì không rõ quy định bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi nhà đất để làm dự án. 

Hơn 10 năm nay, nhiều hộ dân thuộc tổ 85, khu phố 12, P.5 (Q.Gò Vấp) phải sống trong cảnh nhà cửa xập xệ, xuống cấp, nước ngập. 

Từ năm 1998, khu vực này được quy hoạch làm công viên cây xanh, sau đó điều chỉnh thành đất giáo dục. Từ đó đến nay, người dân đủ điều kiện muốn xây dựng nhà mới phải xin GPXD tạm, với cam kết tự tháo dỡ và không được bồi thường khi Nhà nước thực hiện quy hoạch. 

Trong khi đó, đa số người dân mua đất, tạo lập cuộc sống ở khu vực này là dân lao động nghèo. Với họ, căn nhà xây lên là cả gia tài nên họ không dám đánh cược để xin GPXD tạm.

Ông N.V.H., một người dân mua nhà, đến sinh sống ở khu vực nói trên từ năm 1993. Đến nay căn nhà do chủ cũ xây cất đã xuống cấp nghiêm trọng. Ông H. nhiều lần lên phường, quận hỏi xin GPXD nhưng đều được trả lời đất thuộc quy hoạch phải xin GPXD tạm. 

Theo đó, khi xây nhà theo GPXD tạm, thời hạn sử dụng nhà tính theo thời gian thực hiện quy hoạch phân khu đã được phê duyệt. 

Ông H. chia sẻ vợ chồng ông làm nghề buôn bán tạp hóa, để xây nhà mới phải vay mượn ngân hàng, người thân mới đủ tiền xây nên nghĩ đến việc phải cam kết tháo dỡ nhà mà không được bồi thường ông không dám xây.

TTO - Đất có mục đích sử dụng là đất ở, nhưng khi xin giấy phép xây dựng chỉ được cấp giấy phép xây dựng có thời hạn (giấy phép xây dựng tạm), cam kết tháo dỡ không bồi thường bất cứ lúc nào.