Mỗi buổi tối, trước khi ngồi vào bàn học là Hải An (13 tuổi, ngụ Q.2, TP.HCM) luôn nhận được những câu mệnh lệnh của ba: “Học xong nhớ làm thêm bốn bài toán trong sách nâng cao”, “Nhớ uống sữa đúng giờ”... Nếu An phản kháng yêu cầu của cha mẹ thì thế nào cũng có màn rao giảng “cá không ăn muối cá ươn”!

Các bậc cha mẹ thường dồn công sức, tiền của chăm lo cho con và đáp ứng mọi nhu cầu, mong muốn về vật chất của con.

Càng lo lắng, bận tâm cho con, cha mẹ càng cho mình quyền ra lệnh, bảo ban, áp đặt, giám sát con cái, nên đến khi con cái không thực hiện tốt yêu cầu của mình họ sẵn sàng trút giận lên con. Sau đó, họ càng đưa ra những mệnh lệnh khắt khe hơn.

Trong khi đó, do không được cha mẹ lắng nghe và chia sẻ, trẻ sẽ bị hẫng hụt tình cảm, từ đó nảy sinh thái độ phản kháng bằng cách trơ lì, dè dặt và ương bướng. Mặt khác, nếu trẻ chỉ biết chấp hành mệnh lệnh khi lớn lên sẽ là người thụ động, phụ thuộc và dễ vấp váp.

Thực tế những điều cha mẹ dạy con sẽ có giá trị khi được trẻ “thẩm thấu” chứ không phải làm bằng sự đối phó. Vì vậy, cha mẹ nên đặt mình vào vị trí của con, cần quan tâm lắng nghe tâm tư, nguyện vọng, suy nghĩ của trẻ, chia sẻ cùng con, chớ chọn con đường ra mệnh lệnh, chỉ thị giáo huấn áp đặt một chiều, trẻ sẽ đối phó để thích ứng với cách giáo dục của cha mẹ.

Cha mẹ cần xây dựng mối quan hệ tốt đẹp từ hai phía dựa trên sự tôn trọng và tin cậy con cái, cho phép trẻ độc lập quyết định theo lứa tuổi; hình thành ý thức tự giác, chủ động trong cuộc sống để trẻ biết chịu trách nhiệm về hành vi của mình.