Trong bộn bề công việc trên, thầy cô đều phải cố gắng hoàn thành đúng tiến độ, thời gian qui định của trường, phòng giáo dục. Rồi thầy cô cũng hoàn tất công việc để còn tổng kết năm học theo lịch của phòng. Tuy vậy, thầy cô không chút than vãn vì đã là nghề nghiệp thì phải vậy. 

Nhưng có điều còn mãi vương vấn, trăn trở là việc xếp loại hạnh kiểm học sinh! Vì sao như vậy?

Đã nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp, năm nào cũng vậy, tôi cùng đồng nghiệp tham gia xét hạnh kiểm học sinh, phải nói việc này nhiều lúc gây ra sự bất đồng ý kiến, quan điểm giữa thầy cô với thầy cô, giữa thầy cô với phụ huynh.

Việc xếp loại hạnh kiểm học sinh là căn cứ vào Điều 42, Điều lệ trường trung học cơ sở, trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học (Ban hành kèm theo thông tư số:12/2011/TT - BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo), đặc biệt là theo điều 3, điều 4 thông tư số 58/2011/TT - BGDĐ (Ban hành quy chế đánh giá, xếp loại học sinh THCS và học sinh phổ thông).

Tuy nhiên, thực tế hành vi, vi phạm của học sinh về nội quy của trường diễn ra muôn màu muôn vẽ về hình thức, tính chất, động cơ, mức độ vi phạm mỗi trường hợp đều khác nhau. Không thể lấy học sinh A làm chuẩn để xét học sinh B, và cũng không thể so sánh hạnh kiểm em này với em khác. Cho nên việc xét hạnh kiểm học sinh cuối năm thầy cô rất đau đầu! Không thể tránh khỏi bất đồng và mất thời gian nhất, nhiều khi thầy cô còn phải chịu tai tiếng với phụ huynh, học sinh.

Ngoài ra còn nguyên nhân khiến việc xét hạnh kiểm gây mất hòa trong giáo viên là tâm lý! Đó là việc giáo viên chủ nhiệm lớp luôn muốn bảo vệ học sinh của mình, muốn lớp có nhiều học sinh hạnh kiểm tốt, khá hơn lớp đồng nghiệp nên tìm mọi lý lẻ để bảo vệ việc xếp hạnh kiểm của mình.

Còn việc xếp loại hạnh kiểm học sinh trung bình, yếu là việc cực chẳn đã ngoài ý muốn đối với giáo viên chủ nhiệm lớp, cũng bởi vì cái gọi là thủ tục hành chính trói buộc giáo viên.

Để có căn cứ xếp loại học sinh hạnh kiểm trung bình hay yếu thì cần phải có hồ sơ đầy đủ: bản tường trình vi phạm, bản kiểm điểm, biên bản vi phạm do lớp lập, biên bản vi phạm do Đội lập, tang chứng, vật chứng… rồi phải mời phụ huynh học sinh vi phạm đến để thông báo. Nếu phụ huynh không đồng ý thì lập hội đồng kỉ luật để xem xét.

Hỏi thủ tục như vậy thử hỏi giáo viên nào có đủ quyết liệt theo đuổi cái gọi là “tranh tụng”, thôi thì “dĩ hòa vi quý” cho qua, không khéo rước họa!

Cuối năm học 2014-2015, tôi bất ngờ khi phụ huynh em N.H.D học lớp 8 (tôi làm chủ nhiệm lớp em D học), với bản thành tích: thường xuyên vi phạm nội quy trường: không đeo khăn quàng, bỏ áo ra ngoài, để tóc kiểu nhuộm màu râu bắp, trong lớp thì quậy phá không học bài, chép bài, vô lễ với thầy cô.

Âý vậy mà khi hội đồng xét hạnh kiểm em xếp loại trung bình thì phụ huynh phản đối với lý do em nhỏ dại mong thầy bỏ qua. Nếu để hạnh kiểm trung bình sau này cháu mặc cảm với bạn bè, hàng xóm, ảnh hướng đến tương lai đủ điều. 

Phụ huynh em D. cố thuyết phục khi tìm đến nhà tôi. Tôi trả lời việc xét hạnh kiểm học sinh là do hội đồng nhà trường căn cứ vào mức độ vị phạm, căn cứ vào điều lệ trường quyết định, không phải do cá nhân tôi, nhưng phụ huynh cũng không chịu ra về, khi ra về có thái độ bực tức và lẩm bẩm “thầy ác quá!” 

Không bằng lòng, hôm sau phụ huynh em D. còn đến trường gặp thầy hiệu trưởng để chất vấn. Sau khi nghe thầy hiệu trưởng giải thích và khuyên em D. sang năm cố gắng rèn luyện, không còn vi phạm nội quy thì nhà trường sẽ đánh giá tốt, đây chỉ là hạnh kiểm của năm lớp 8 thôi, còn cơ hội cho em D. rèn luyện trong những năm học sau.

Nhưng tiếc rằng sau  học kỳ I năm lớp 9, năm học 2015-2016, em D. đã nghỉ học. Cô giáo chủ nhiệm nhiều lần đến nhà vận động D. đi học lại nhưng không có kết quả.

Qua đây, mong phụ huynh, học sinh thông cảm cho thầy cô khi xét hạnh kiểm con em mình. Có thầy cô nào lại không thương học sinh khi thầy cô đã chọn ngành sư phạm phải không! Thật đau đầu khi xét hạnh kiểm học sinh!