nhà đất đang làm giá dao động liên tục, hàng triệu người mất cơ hội sở hữu một căn nhà riêng - Ảnh: REUTERS

Giáo sư Gan Li tại Đại học Tài chính và Kinh tế Tây Nam Thành Đô, cho biết gần 22% số nhà ở đô thị của Trung Quốc đều bỏ trống. Tỷ lệ này tương đương với hơn 50 triệu ngôi nhà.

Đây là một viễn cảnh tồi tệ đối với các nhà hoạch định chính sách của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Theo nhận định của GS Gan, không quốc gia nào trên thế giới có tỉ lệ bỏ trống nhà nhiều như Trung Quốc.

Chủ nhân của các căn hộ như thế, trong khi đó thường rất nhạy cảm với việc thị trường nhà đất biến động.

Họ sẽ bán tháo các căn hộ này ngay, nếu thấy giá lên xuống bất thường, theo Bloomberg. Còn nói như GS Gan, thì "nếu thị trường nhà đất xuất hiện kẽ nứt nào, những ngôi nhà bị bán tháo sẽ tràn ngập Trung Quốc như lũ lụt vậy".

Một khảo sát thực hiện năm 2017 được công bố gần đây cho thấy nỗ lực của Bắc Kinh nhằm ngăn chặn tình trạng đầu cơ nhà đất còn khá giới hạn, mặc dù giới lãnh đạo Trung Quốc cũng nhận định đây là mối đe dọa then chốt đối với sự ổn định của xã hội và tài chính.

Quả bom hẹn giờ

Hàng ngàn nhà nghiên cứu đã tham gia Khảo sát Tài chính của hộ gia đình Trung Quốc năm ngoái do giáo sư Gan dẫn đầu.

Nếu không tính những căn hộ chưa được chủ đầu tư bán, tỉ lệ bỏ trống có thay đổi nhỏ so với con số 22,4% năm 2013. Theo nghiên cứu được thực hiện năm 2013, số nhà ở và căn hộ không người ở vào khoảng 49 triệu.

Nạn đầu cơ nhà đất đã làm giới lãnh đạo Trung Quốc đau đầu nhiều năm nay. Một số tỉnh và thành phố đã siết chặt việc hạn chế mua nhà.

Giá nhà dao động liên tục đồng nghĩa rằng hàng triệu người đang bị đẩy ra khỏi thị trường này, làm tăng sự bất bình đẳng.

Đó cũng là lý do năm 2017, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình từng phát biểu rằng "nhà cửa được xây để ở, không phải để đầu cơ".

Một phần nhỏ trong số nhà bị bỏ không là nhà nghỉ và nhà của những người đi làm xa. Tuy nhiên, phần lớn trong số đó vẫn là dạng nhà đầu tư, theo ông Gan. Tình trạng trên vẫn kéo dài mặc cho các nỗ lực ngăn chặn trên toàn quốc.

Nguy cơ "vỡ bong bóng"

"Bong bóng nhà đất" hiện nay có thể để lại hậu quả kinh tế nghiêm trọng cho Trung Quốc. Ông Kaiji Chen, chuyên gia kinh tế Đại học Emory, nhận định việc này gây nên tình trạng thiếu nguồn cung, tăng áp lực lên giá và đẩy người mua trẻ tuổi khỏi thị trường.

Lúc này, giáo sư Gan cho rằng Bắc Kinh sẽ lên kế hoạch cho một khảo sát toàn diện hơn trong vòng 1 đến 2 năm tới.

Theo số liệu từ hãng cung cấp lưới điện State Grid Corp., các đô thị vừa và nhỏ của Trung Quốc có tỷ lệ nhà bỏ trống là 13% năm 2018. Hồi tháng 10, ông Qiu Baoxing, cựu Thứ trưởng Bộ Nhà ở và Phát triển đô thị - nông thôn Trung Quốc, cho biết tỷ lệ này ở Bắc Kinh lên đến khoảng 10-20%. Con số này cao hơn so với nhiều nước có các loại thuế đối với nhà ở không sử dụng.