Quy định mới về sát hạch lý thuyết lái xe tại Việt Nam cho phép thí sinh trượt phần lý thuyết vẫn được thi tiếp các phần khác, tạo thuận lợi cho người học. Tuy nhiên, về chất lượng thì vẫn cần thảo luận thêm.

Các nước: Đạt sát hạch lý thuyết mới học thực hành

Hiện nay, hầu hết các nước phát triển trên thế giới đều quy định phải đạt sát hạch lý thuyết mới được cấp phép học thực hành lái xe ô tô. Sau đó, chỉ sát hạch tiếp các phần đã học, gồm thực hành lái xe và phần khác, nếu có.

Chẳng hạn, tại Trung Quốc, người học đạt bài sát hạch lý thuyết 100 câu hỏi (đúng 90 câu trở lên) thì được cấp giấy chứng nhận để tập lái, và sau đó dự sát hạch thực hành, sát hạch kiến thức lái xe an toàn và văn minh (lý thuyết).

Tại Nhật Bản, để được cấp giấy phép tập lái xe ô tô, người học phải vượt qua bài thi lý thuyết sơ cấp gồm 50 câu hỏi (đúng 45 câu trở lên). Sau khi học xong thì tiếp tục được sát hạch lý thuyết chính thức và sát hạch thực hành.

Thứ tự các bài sát hạch tại Singapore là (1) lý thuyết cơ bản, (2) lý thuyết kết thúc, (3) thực hành lái xe trong hình và (4) thực hành lái xe trên đường. Trong đó hoàn thành bài (1) thì được cấp giấy phép tập lái xe, đạt bài (2) mới được sát hạch bài (3) và đạt (3) thì sang (4).

Tương tự với các nước Hàn Quốc, Malaysia và các nước Âu như Anh, Áo, Đức, Ireland, Hà Lan, Na Uy, Phần Lan, Pháp, Thụy Điển… cũng như Mỹ, Canada, Brazil…

Mỗi bài sát hạch được tổ chức thành một kỳ riêng biệt, trừ thực hành lái xe trong hình và trên đường thì liên tiếp nhau.

Môn học tiên quyết

Trong giáo dục và đào tạo nói chung, môn học tiên quyết là môn phải học xong trước một môn học khác theo lộ trình, để bảo đảm sự hình thành kiến thức, kỹ năng.

Có thể thấy rằng để học thực hành lái xe ô tô an toàn và hiệu quả, người học bắt buộc phải có các kiến thức về pháp luật giao thông, an toàn giao thông, cấu tạo ô tô trước. Đó chính là các kiến thức tiên quyết cho thực hành lái xe.

Ví dụ như khi lái xe trên đường thì phải đọc được biển báo, vạch kẻ đường, biết các quy tắc giao thông, biết cách thức hoạt động của chiếc xe,…

Thực tế là các chương trình đào tạo lái xe ô tô hiện hành cũng như trước đây đều yêu cầu phải học xong pháp luật giao thông, kỹ thuật lái xe mới được học thực hành.

Và việc phải đạt sát hạch lý thuyết mới được sát hạch thực hành là logic với quy định đào tạo này. Ở đây, có thể hiểu là dù đã học xong nhưng sát hạch lý thuyết không đạt thì vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của môn học.

Ở khu vực ASEAN hiện nay, Việt Nam là nước duy nhất cho phép không đạt bài trước vẫn được sát hạch bài sau.

Nên tổ chức sát hạch như Singapore

Singapore là quốc gia phát triển trên thế giới, gần về địa lý và cũng do cảnh sát quản lý đào tạo và sát hạch lái xe như Việt Nam. Do vậy, có thể là hình mẫu để tham khảo.

Phần lý thuyết cơ bản, chủ yếu về pháp luật giao thông, phải học trước và sát hạch đầu tiên để cấp giấy phép tập lái xe, chung cho cả mô tô và ô tô. Kết quả đạt sát hạch của bài này có giá trị suốt đời, trừ trường hợp bị hủy giấy phép lái xe.

Phần lý thuyết kết thúc, chủ yếu về cấu tạo ô tô và kỹ thuật lái xe, được học song song với thực hành lái xe, lý thuyết tới đâu thì thực hành tới đó. Đạt sát hạch phần này mới được đăng ký sát hạch thực hành lái xe. Kết quả sát hạch có giá trị trong 1 năm.

Việc tổ chức sát hạch riêng biệt như thế này có thể mang lại rất nhiều lợi ích so với gộp vào một kỳ như nước ta. Bao gồm:

Đúng logic: Đảm bảo điều kiện tiên quyết theo lộ trình hình thành năng lực cho người học.

Giảm áp lực thi cử và thuận lợi thời gian cho người học: Có thể học và sát hạch lý thuyết và thực hành lái xe theo từng giai đoạn mà không nhất thiết chung trong một khóa học.

Thuận lợi cho cơ sở đào tạo: Tổ chức các khóa học lý thuyết và thực hành theo tiến độ riêng.

Thuận lợi cho cơ quan nhà nước: Khi sát hạch lý thuyết, sát hạch mô phỏng tình huống giao thông riêng biệt với thực hành thì có thể tổ chức ở mọi cơ sở đào tạo mà không cần đến trung tâm sát hạch. Hai bài này chỉ yêu cầu phòng máy vi tính mà mọi cơ sở đào tạo lái xe đều hiện có để đào tạo. Cũng không cần nhiều cán bộ sát hạch như khi gộp lại.

Thuận lợi cho trung tâm sát hạch: Nếu chỉ sát hạch thực hành, trung tâm sát hạch sẽ giảm được bài lý thuyết, do đó đáp ứng được nhiều người dự sát hạch hơn trong 1 ngày.

Sát hạch giấy phép lái xe: Trượt lý thuyết vẫn được thi các phần còn lại

Theo thông tư 12/2025, thí sinh trượt phần lý thuyết khi sát hạch giấy phép lái xe vẫn được thi các nội dung còn lại. Các nội dung đạt sẽ được bảo lưu.