Di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám được hình thành từ thế kỷ 11, là trường đại học đầu tiên của Việt Nam, nơi tôn vinh đạo học và tinh thần hiếu học của dân tộc qua nhiều thế kỷ - Ảnh: THIÊN ĐIỂU

Hệ thống bia Tiến sĩ, Văn Miếu Môn, Khuê Văn Các… là những giá trị nổi bật của cả quần thể di tích.

Nhưng làm thế nào để thu hút cộng đồng, để người dân không chỉ đến tham quan với tư cách khách du lịch rồi ra về, để biến nơi đây thành một không gian văn hóa sinh động, qua đó truyền tải những giá trị văn hóa tốt đẹp của Văn Miếu - Quốc Tử Giám, của đạo học Việt Nam không phải là vấn đề đơn giản.

Giám đốc Trung tâm Hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu cho biết: Trong thời gian giãn cách, Văn Miếu không thể đón khách, đường đi mọc rêu, nguồn thu không có; vượt lên tất cả, trung tâm đã áp dụng công nghệ mới trong phát huy giá trị di tích, nghiên cứu lại giá trị, xây dựng sản phẩm phục vụ khách sau khi phục hồi.

Văn Miếu - Quốc Tử Giám là nơi nuôi dưỡng giá trị truyền thống có sức sống qua thời gian. Vì vậy, việc đầu tiên phải giữ nguyên tắc những gì thuộc về truyền thống, không thể làm mới. Chỉ những vấn đề mà du khách nhận diện chưa đúng thì phải làm cho khách hiểu đúng (ví dụ như việc sờ đầu rùa cầu học tốt, lễ bia hạ mã...).

Điều quan trọng, trung tâm đang tìm cách đưa giá trị truyền thống đến gần hơn những người tham quan, để hiểu hơn, ứng xử với di tích bằng những biện pháp mới mẻ.

Trong buổi tọa đàm, các nhà nghiên cứu, chuyên gia đã đưa ra nhiều đề xuất, giải pháp để Văn Miếu - Quốc Tử Giám có thể trở thành một không gian văn hóa sống động.

Theo ông Trương Quốc Toàn - cố vấn cho hoạt động phát huy giá trị du lịch của Văn Miếu - Quốc Tử Giám, dịch COVID-19 làm thay đổi mọi mặt đời sống kinh tế, xã hội, trong đó có nhu cầu tham quan.

Điều nhìn thấy rõ nhất là xu hướng cá nhân hóa tham quan di tích, khách không đi theo đoàn lớn mà đi theo nhóm nhỏ. Xu hướng tiếp theo là số hóa việc tham quan điểm đến.

Chính vì thế, nhu cầu tham quan khám phá đi theo hướng chuyên biệt, phụ thuộc vào xu thế tìm hiểu khám phá của khách, chuyên sâu hơn, tùy theo trình độ, lối sống; đồng thời, phải ứng dụng công nghệ giúp trải nghiệm du lịch trong quá trình tham quan hấp dẫn hơn. Điều đó tạo đòi hỏi rất lớn cho các điểm tham quan cần thay đổi, chuyển mình cho phù hợp.

Đầu tháng 9 vừa qua, Trung tâm Hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã phối hợp Dự án phi lợi nhuận về Văn hóa và giáo dục Gavisto Diplomat và các đơn vị liên quan ra mắt dự án Không gian văn hóa Quốc Tử Giám.

Dự án hướng đến mục tiêu làm sao đưa di tích trở thành không gian mở, nơi sinh hoạt chung của nhiều ý tưởng yêu di sản nói chung. Chỉ trong chưa đầy một tháng, dự án đã nhận được sự tương tác của 1.500 người.

Các thông tin đăng tải về lịch sử, văn hóa, đạo học, truyền thống khoa bảng… nhận được rất nhiều tương tác. Đây chính là một trong những tìm tòi của Trung tâm Hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám để di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám đến gần hơn với công chúng.

600 bộ 'áo dài của chúng ta' tràn ngập Văn Miếu

TTO - Tối 9-4, hơn 600 bộ áo dài đa dạng về kiểu dáng, xu hướng và màu sắc của 15 nhà thiết kế Việt Nam và quốc tế cùng hội tụ tại không gian văn hóa Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội) trong sự kiện 'Áo dài của chúng ta'.