“Tôi không thể tin được rằng mình bị bắt, bởi vụ việc của tôi hoàn toàn là một vụ giao dịch dân sự”.

Kỳ 1:

Phóng to

Nguyễn Hoàng Hà khi bị lực lượng công an bắt - Ảnh: Đăng Nam

Nguyễn Hoàng Hà vẫn còn chưa hết ngạc nhiên vì lệnh bắt diễn ra quá bất ngờ. Bất ngờ hơn nữa, ngày hôm sau đồng loạt các cơ quan truyền thông đưa tin anh lừa đảo chiếm đoạt tài sản và đang trên đường bỏ trốn thì bị bắt.

Vô tội, nhưng...

Ăn mặc giản dị, giữ thái độ khá dè dặt khi tiếp xúc, anh Nguyễn Hoàng Hà (sinh năm 1977, hiện sống tại TP Đà Nẵng) dường như không còn muốn nhắc đến chuyện đã qua, dù anh cho rằng thiệt hại cả về vật chất và tinh thần đối với việc anh bị khởi tố, bắt tạm giam oan sai là không gì có thể bù đắp. Anh nói: “Dù bị giam oan hơn 15 tháng và mắc thêm một số bệnh nhưng bây giờ tôi đã được tự do. Tôi vẫn còn cái đầu nên có thể làm lại”.

Trước khi vào tù, Nguyễn Hoàng Hà là giám đốc của ba doanh nghiệp kinh doanh bất động sản với số vốn lên tới hàng chục tỉ đồng. Sau 15 tháng bị bắt giam, mấy công ty đóng cửa: “Từ chỗ làm chủ tôi phải đi làm thuê”. Sụt mất 20kg sau 15 tháng ở tù, tòa tuyên vô tội, Nguyễn Hoàng Hà trở về nhà với hai bàn tay trắng.

Công ty không còn hoạt động nữa, Hà vác đơn đi xin việc: “Vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản khiến tôi trở nên quá nổi tiếng. Khi mang đơn đến xin việc tại các cơ quan hầu hết họ đều lắc đầu, bởi cho rằng dù gì tôi cũng vẫn ở tù về”.

Phải hơn một năm sau khi ra tù, lang thang kiếm việc đủ mọi nơi mà không nơi nào tiếp nhận. “Có chỗ người ta phỏng vấn và kiểm tra năng lực rồi nhưng khi tìm kiếm thông tin trên mạng, biết mình đã bị khởi tố vì tội lừa đảo họ không dám nhận nữa. Hầu hết họ không biết về phiên tòa tuyên tôi vô tội, bởi thế nên họ ngại. Một số bạn bè trước từng làm ăn cùng thì vẫn giữ thái độ dè dặt” - Nguyễn Hoàng Hà kể về những tháng ngày long đong đi xin việc làm.

Không có việc làm, công ty chờ tuyên bố phá sản, từ một doanh nhân đất Đà Nẵng, Nguyễn Hoàng Hà trở thành tay trắng và phải sống nhờ vào sự chu cấp của hai chị gái. Mà không chỉ tiền cho sinh hoạt hằng ngày, Hà còn phải chữa một số bệnh khác phát sinh trong khi ở trại giam. “Đó là chặng đường vất vả và cực nhọc đối với không chỉ tôi mà còn với cả gia đình” - Nguyễn Hoàng Hà nói.

Phóng to

Nguyễn Hoàng Hà hiện nay - Ảnh: Hoàng Điệp

Lời xin lỗi vội vã và 260 triệu đồng

Hiện đang trông cháu ngoại ở TP.HCM, bà Nguyễn Thị Bảng, mẹ Nguyễn Hoàng Hà, nói nếu oán hận thì có rất nhiều người để trách, nhưng bà nói giờ Hà đang có một công việc ổn định của một công chức với mức lương 5 triệu đồng/tháng. Dù đó chỉ là một phần nhỏ so với số thu nhập trước đây của Hà nhưng bà Bảng nói: Còn người là còn của, rồi nó sẽ lại làm ra mọi thứ!

Hà là con út, trong gia đình có ba chị em, bố là bộ đội tập kết ra Bắc. Ông từng bị thương nặng, nên 10 năm trước khi mất ông nằm một chỗ. Việc học hành của ba chị em Hà và chăm sóc chồng đều do một tay bà Bảng lo toan. “Hà bị bắt, bị vu oan, tôi nghĩ sao mà bạc bẽo thế. Chồng tôi mất chưa đầy năm, mộ bố chưa xanh cỏ thì con bị tù tội. Con tôi chăm chỉ làm ăn chứ nào đâu có lừa đảo được ai”.

Hà ở tù, hai chị gái của Hà bỏ hết mọi việc để lo tìm luật sư minh oan cho em. “Hễ chỗ nào nói có thể tìm mọi cách minh oan cho Hà là mấy đứa con tôi tìm đến. Là người ngoài cuộc còn tỉnh táo chứ trong cuộc thì hoang mang lắm. Người nói tội ấy của con tôi thì phải ở tù 20 năm, người nói chung thân. Một ngày con trong tù là một ngày lòng tôi như lửa đốt. Thời gian ấy, chúng tôi nhận được không biết bao nhiêu đơn thư nặc danh khiến mọi người trong nhà rất hoang mang. Rồi người ta cũng hỏi tôi xem tiền bạc của Hà để đâu, tôi giữ bao nhiêu, sổ tiết kiệm chỗ nào...” - bà Bảng nói.

Hà vào tù một tháng, bà Bảng nằm bẹp trên giường một tháng. “Tôi tưởng mình có thể chết đi được - bà Bảng bị suy sụp, mọi việc dồn lên hai người con gái - Chị gái

kế Hà, bởi lo lắng cho em khiến chồng không hài lòng mà tan nát gia đình. Đây là điều khiến tôi đau lòng nhất”. Bà Bảng buồn rầu nói: “Còn người con gái lớn cũng vay mượn lo lắng cho em. Qua nạn này mới thấy tôi đã nuôi và dạy cho các con biết yêu thương và bên nhau, nên khi hoạn nạn, điều mà các chị làm được cho em tôi thấy cũng ấm lòng và tôi tin nếu mọi người cùng đồng tâm hiệp lực thì khó khăn gian khó cũng sẽ qua thôi”.

Vẫn vẹn nguyên ký ức ngày con bị dẫn từ Hòa Bình về nhà để khám xét. “Nào công an, nào dân phòng, nào cảnh sát bảo vệ, nào tổ dân phố, chính quyền địa phương đến chứng kiến... Sinh sống ở Đà Nẵng đã hơn 30 năm, chưa bao giờ xảy ra điều tiếng gì với hàng xóm. Khi cơ quan điều tra công bố lệnh bắt và khởi tố đủ mọi người đều được chứng kiến. Thế nhưng ngày Hà được minh oan, họ chỉ mời gia đình và chính quyền phường rồi đọc lời xin lỗi rất nhanh chóng, còn không kịp cho con tôi nói lấy một lời” - bà Bảng kể.

Với số tiền được đền bù 260 triệu đồng, không thấm gì so với số tiền Hà đã bị mất khi không thể kinh doanh trong thời gian ngồi tù. Nó cũng chẳng thấm gì so với số tiền mà gia đình Hà đã chạy đôn chạy đáo khắp nơi để thuê đến ba luật sư gõ cửa các cơ quan minh oan cho Hà. Nó cũng chẳng thấm gì so với những mất mát về hạnh phúc cả đời của chị gái hay của chính bản thân Hà trong những năm tháng trong tù. Nhưng, Hà vẫn tỏ ra bình thản sau tất cả những đắng cay tủi cực ấy: “Rồi tôi tin mọi thứ sẽ lại quay về, tôi còn đôi bàn tay, tôi tin mình sẽ làm lại được!”.

___________

Kỳ tới: Ở tù oan 16 năm 3 tháng

Một nông dân bị bắt về tội giết người. Tòa xử chung thân... Anh chỉ được minh oan khi người ta bắt được hung thủ giết người.