Vị trí xây dựng cao ốc thương mại dịch vụ kết hợp căn hộ chung cư 104 Nguyễn Văn Cừ (Q.1, TP.HCM) do Tổng công ty Bến Thành TNHH một thành viên làm chủ đầu tư là một trong các dự án bị đề nghị thanh tra - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Trong số những dự án nằm trong danh sách Bộ Tài chính gửi Thủ tướng Chính phủ có nhiều dự án đã hoàn thành, có dự án đang thi công hoặc chuẩn bị đầu tư...

Dân lo tốn thêm chi phí

Nhiều người mua nhà lo lắng dự án sau thanh tra sẽ bị định giá lại, khiến dân phải tăng đóng góp nên đã liên hệ chủ đầu tư.

Bà N.T.H. (quận Bình Thạnh, TP.HCM) cho biết bà mua nhà tại một dự án ở quận Phú Nhuận. Dự án này nằm trong danh sách do Bộ Tài chính đề nghị Chính phủ thanh tra. Bà H. cho biết bà mua nhà của dự án từ năm 2015, dự kiến quý 3-2017 sẽ nhận nhà.

Tuy nhiên, mấy ngày qua đọc thông tin, cộng đồng người dân mua nhà tại dự án này đã liên tục gọi điện hỏi chủ đầu tư. “Thông tin đến nay không rõ dự án có bị đình chỉ thi công hay không nên rất lo lắng”, bà H. cho hay.

Công ty địa ốc R đã triển khai dự án trên khu đất 2.000m2 trước đây là văn phòng công ty, thuộc diện trả tiền thuê đất hằng năm.

Theo quy định thời điểm công ty tiến hành cổ phần hóa, giá trị đất thuê đang trả tiền thuê đất hằng năm như trên không được tính vào giá trị doanh nghiệp khi tiến hành cổ phần hóa.

Sau đó, công ty xin chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại, ông T.B. - đại diện công ty - cho biết dự án hiện đang được xây dựng, sắp bàn giao nhà cho khách hàng.

Sau khi có thông tin trên báo đài, các đối tác và khách hàng liên tục điện hỏi thông tin, ông B. tiết lộ doanh nghiệp đã phải làm văn bản giải thích gửi đến khách hàng.

Các dự án trong danh sách hầu hết đang trong quá trình xây dựng, do vậy ông B. lo ngại tiến độ thi công cũng như việc giải ngân của ngân hàng sẽ bị ảnh hưởng.

Nói về việc xác định giá đất của doanh nghiệp khi chuyển mục đích sử dụng, một thành viên Hội đồng thẩm định giá đất TP.HCM cho biết so với quy trình thẩm định giá trước đây, hiện nay thẩm định giá đúng là chặt chẽ hơn rất nhiều.

Tuy nhiên, trả lời về việc có hay không sai phạm, kẽ hở trong chuyển đổi “đất vàng”, vị này cho biết đến nay chưa có quyết định thanh tra, nên cần chờ để xác định có sai sót gì...

Chủ đầu tư sẽ phải chịu?

Để trấn an khách hàng, chủ đầu tư một dự án có trong danh sách của Bộ Tài chính cho biết hiện vẫn chưa có thông báo việc dự án bị thanh tra, cũng như chưa biết sẽ phải nộp thêm tiền sử dụng đất bao nhiêu.

Tuy nhiên, vị này khẳng định chắc chắn khách hàng đã ký hợp đồng mua bán sẽ không bị thiệt. Nếu kết quả thanh tra cho thấy phải tăng tiền sử dụng đất ở mức chấp nhận được, chủ đầu tư phải chịu phần tiền này.

Nếu mức tăng quá lớn, doanh nghiệp sẽ buộc phải kiến nghị giảm xuống.

Ông Lê Hoàng Châu, chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), cũng cho rằng “người mua nhà không có lỗi, nên không phải chịu trách nhiệm đối với các nghĩa vụ tài chính phát sinh của chủ đầu tư dự án nếu có”.

Trả lời Tuổi Trẻ về việc này, một lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết tinh thần của bộ này cũng là “ai sai người đó chịu”.

Với các dự án nhà ở, căn hộ đã hoàn thiện, người dân đã trả xong tiền, chủ đầu tư sẽ phải bỏ tiền bù trong trường hợp kết quả thanh tra cho thấy cần phải nộp bổ sung tiền cho Nhà nước.

Với dự án đang triển khai, người dân chưa nộp tiền, thì việc chủ đầu tư nếu phải nộp thêm tiền có yêu cầu người dân nộp bổ sung tiền hay không sẽ do hợp đồng quy định và thỏa thuận của hai bên. Song, cụ thể thế nào phải đợi có kết quả thanh tra.

Sau đó, các cơ quan chức năng sẽ tính toán, công bố biện pháp xử lý cụ thể, theo đúng quy định của pháp luật.

Sửa quy định, không dừng thi công

HoREA vừa chính thức có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, trong đó theo HoREA, sau 10 năm thực hiện các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước, nhiều khu đất nhà xưởng đã được chuyển đổi mục đích sử dụng thành đất ở, hình thành nên các khu căn hộ, khu thương mại... góp phần chỉnh trang, phát triển đô thị.

Trong quá trình thực hiện đúng là có một số điểm chưa chặt chẽ, dễ gây thất thoát tài sản nhà nước nên HoREA kiến nghị Thủ tướng Chính phủ sớm sửa đổi, thay thế các quy định trước đó.

Đồng thời, cũng cần sửa Luật đất đai về chế định đấu giá quyền sử dụng đất; sửa đổi Luật đấu thầu để khắc phục khả năng đấu giá, đấu thầu có “quân xanh, quân đỏ”.

Ông Lê Hoàng Châu cho biết dù Bộ Tài chính đã có kiến nghị nhưng Chính phủ cần có giải pháp xử lý phù hợp để vừa đảm bảo không làm thất thu ngân sách nhưng cũng đảm bảo lợi ích chính đáng của nhà đầu tư, nhất là của người mua nhà.

Cụ thể, ông Châu kiến nghị Thủ tướng Chính phủ vẫn cho phép các chủ đầu tư tiếp tục thi công dự án với điều kiện họ có văn bản cam kết thực hiện nghĩa vụ tài chính phát sinh (nếu có) với dự án sau khi có kết luận thanh tra, kiểm tra.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, chuyên gia kinh tế - TS Đinh Thế Hiển cho rằng hiện nay việc định giá tài sản, nhất là đất đai trong doanh nghiệp cổ phần hóa rất sơ sài. Do vậy, những thông tin về định giá phải được công bố minh bạch.

“Và tài sản doanh nghiệp khi cổ phần hóa phải đưa ra đấu giá công khai mới đảm bảo thu về cho Nhà nước giá trị lớn nhất”, ông Hiển nói.

Còn PGS.TS Ngô Trí Long - nguyên viện phó Viện Nghiên cứu thị trường giá cả - cho rằng việc Bộ Tài chính đưa ra 60 dự án lần này bước đầu chỉ rõ những bất cập trong cổ phần hóa doanh nghiệp.

Việc thanh tra, theo ông Long, bên cạnh xác định đúng giá đất được chuyển đổi, cần làm rõ trách nhiệm những tổ chức, cá nhân.