Đối ngoại của Nga năm 2016 sẽ ra sao?

Năm 2015 đưa Nga trở lại chính trường quốc tế, nhưng đồng thời đặt ra nhiều thách thức đối với quốc gia chưa thoát vòng cấm vận. Theo trang Russia Beyond The Headlines, hầu hết nhà phân tích đồng ý rằng thành tựu chính của chính sách đối ngoại của Matxcơva năm nay nhằm “bù đắp” canh bạc sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014.

Giáo sư Mark Galeotti thuộc ĐH New York nhận xét Điện Kremlin đã xoay xở tránh được một phần tác động xấu của sự kiện Ukraine, và trong chừng mực nào đó chứng tỏ được Nga là một cường quốc khu vực và toàn cầu.

Giáo sư Aurel Braun, khoa quan hệ quốc tế ĐH Toronto (Canada), đồng ý với quan điểm của ông Galeotti, tuy nhiên cho rằng Matxcơva đã phải trả một cái giá không hề rẻ: cấm vận kéo dài, căng thẳng với phương Tây, nguy cơ khủng bố trong nước sau chiến dịch Syria, khủng hoảng trong quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ...

Chuyên gia Voetsek Kononchuk thuộc Trung tâm Nghiên cứu phương Đông (Warsaw, Ba Lan) cho rằng vẫn chưa có lời đáp cho câu hỏi liệu quan hệ Nga - phương Tây đã “chạm đáy” vào thời điểm hiện tại chưa.

Trong tình hình này, theo ông Kononchuk, mọi thứ phụ thuộc vào Nga mà cụ thể là hành động của Matxcơva liên quan đến Ukraine và Syria. Việc kinh tế Nga gặp nhiều vấn đề trong bối cảnh giá dầu thấp gieo hi vọng giới lãnh đạo Nga sẽ mềm mỏng hơn để đi đến một thỏa hiệp.

Chuyên gia Dmitry Polikanov thuộc Trung tâm Nga về nghiên cứu đối ngoại (PIR) nhận định hiện nay có bốn vấn đề nổi bật gây cản trở trong quan hệ Nga - phương Tây: (1) mất lòng tin, (2) thể chế hóa đối đầu, (3) sự đổ vỡ các quy tắc của cạnh tranh địa chính trị, (4) hiện tượng hai phe không ngừng công kích, tung đòn vào nhau.

Chuyên gia Polikanov cho rằng không có cơ sở để nói cuộc khủng hoảng giữa Nga và phương Tây sẽ sớm chấm dứt.

Giáo sư Aurel Braun dự đoán Nga tiếp tục mở rộng hợp tác với Tổng thống Syria Bashar al-Assad và Iran trong năm 2016, tuy nhiên về lâu dài điều này không có lợi cho Matxcơva. Đối đầu Nga - Thổ vô tình đẩy NATO xích lại gần Ankara hơn, dù trớ trêu là EU từng chỉ trích chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ vi phạm nhân quyền nghiêm trọng.

Theo ông Braun, sửa chữa mối quan hệ với EU và Mỹ nên là ưu tiên hàng đầu của Nga trong năm 2016, nhưng điều này đòi hỏi việc định hướng lại chính sách đối ngoại của Nga cũng như thái độ sẵn sàng thỏa hiệp trong hàng loạt vấn đề từ Ukraine đến Trung Đông.

Nói về chính sách xoay trục sang châu Á của Matxcơva, viện sĩ Viện hàn lâm Khoa học Nga Larisa Smirnova nhận định hợp tác giữa Matxcơva và Bắc Kinh sẽ tiếp tục duy trì trong năm 2016.

Bà Smirnova nói có hai hướng đi cho sự hợp tác này, trong đó kịch bản ít được mong muốn nhất là các mối đe dọa chung đối với ổn định chính trị đẩy Nga và Trung Quốc đến bước hình thành một liên minh chiến lược.

Tổng kết lại, giáo sư quan hệ quốc tế Andrei Tsygankov từ ĐH San Francisco bày tỏ một hi vọng le lói cho năm mới 2016: “Nếu có tiến triển trong hợp tác chống khủng bố giữa Nga và phương Tây ở Syria, nếu không có leo thang nào đáng kể tại Ukraine và nếu chỉ cần kinh tế bắt đầu phục hồi đôi chút, tầm nhìn của Nga về trật tự thế giới có thể được thanh minh”.

MINH TRUNG