Cựu tổng thống Zuma trong phiên tòa vào tháng 5-2021 - Ảnh: REUTERS

Người phát ngôn cảnh sát Lirandzu Themba xác nhận ông Zuma đang bị cảnh sát giam giữ, tuân theo phán quyết của Tòa Hiến pháp Nam Phi.

Trong một tuyên bố riêng sau đó, Bộ Cải huấn Nam Phi cho biết cựu tổng thống đã được đưa tới Trung tâm cải huấn Estcourt, nơi ông Zuma sẽ chấp hành án phạt. Hình ảnh đoàn xe chở ông Zuma vào trại giam đã được phát trực tiếp trên nhiều đài truyền hình Nam Phi, theo Hãng tin Reuters.

Tòa án tuyên ông Zuma 15 tháng tù vào tuần trước, khẳng định ông coi thường tòa án sau khi từ chối cung cấp bằng chứng cho một cuộc điều tra chống tham nhũng trong 9 năm ông cầm quyền. Cuộc điều tra do phó chánh án Raymond Zondo dẫn đầu.

Cảnh sát được yêu cầu bắt giữ nếu ông Zuma không xuất hiện tại đồn cảnh sát trước cuối ngày 7-7. Hàng trăm người ủng hộ cựu tổng thống đã tập trung gần nhà riêng của ông để ngăn cản vụ bắt giữ. Một số tự trang bị súng, giáo mác và khiên, theo Reuters.

Tuy nhiên, không có vụ ẩu đả nào xảy ra sau khi ông Zuma quyết định "tự nộp mình", đánh dấu một trong những lần hiếm hoi ông hợp tác với tòa án. "Cựu tổng thống đã tuân thủ lệnh giam giữ", đại diện của ông Zuma khẳng định.

Reuters bình luận việc ông Zuma vào tù là "một sự sa ngã lớn của một cựu chiến binh đáng kính thuộc phong trào Đại hội Dân tộc Phi". Hãng tin của Anh gọi vụ việc là "drama pháp lý" lớn nhất trong chính trường Nam Phi thời kỳ hậu chế độ phân biệt chủng tộc (apartheid).

Cựu tổng thống 79 tuổi từng bị các nhà cầm quyền thiểu số da trắng ở Nam Phi bỏ tù vì đấu tranh, đòi quyền bình đẳng cho người da màu trong giai đoạn apartheid.

Ông Zuma lên nắm quyền năm 2009, nhưng chịu áp lực phải nhường lại quyền lực cho ông Cyril Ramaphosa vào năm 2018. Kể từ đây cựu tổng thống đối mặt với hàng loạt cáo buộc tham nhũng trong thời gian ông còn tại vị.

Ủy ban điều tra của ông Zondo cáo buộc ông Zuma đã cấu kết và tạo điều kiện cho 3 doanh nhân gốc Ấn Độ là Atul, Ajay và Rajesh Gupta lũng đoạn khai thác tài nguyên và giao thông Nam Phi. Hôm 5-7, chính quyền Nam Phi thông báo Interpol đã phát truy nã đỏ đối với 3 anh em Gupta.

Ngoài vụ liên quan nhà Gupta, cựu tổng thống Zuma cũng đối mặt cáo buộc "kiếm chác" từ một hợp đồng vũ khí trị giá 2 tỉ USD vào năm 1999, giai đoạn ông vẫn còn là phó tổng thống.

Ông Zuma phủ nhận mọi cáo buộc chống tham nhũng và cho rằng các cuộc điều tra này là những trò vu khống, cáo buộc ông Zondo có thành kiến với ông.

Bất đồng quan điểm, nghị sĩ Quốc hội Nam Phi vác ghế choảng nhau

TTO - Buổi tranh luận đầy bạo lực của các nghị sĩ Nam Phi mới đây là minh chứng rõ nét cho câu nói ‘Khi ngôn từ bất lực thì bạo lực lên ngôi’.