Sảnh lớn ở trụ sở chính của CIA - Ảnh: REUTERS

Ngày 16-1, tòa án Mỹ kết tội một cựu sĩ quan CIA vì tội sở hữu tài liệu mật bất hợp pháp. Jerry Chun Shing Lee, 53 tuổi, bị thộp cổ một ngày trước đó sau khi đáp máy bay từ Hong Kong đến New York trên chuyến bay của hãng Cathay Pacific.

Lee là một công dân Mỹ nhập tịch và từng làm việc cho CIA. Năm 2012, nhà chức trách tiến hành khám xét và phát hiện Lee nắm trong tay hai quyển sổ ghi tên thật của các điệp viên và cơ sở nằm vùng của Mỹ tại Trung Quốc. Một số thông tin trong đó thuộc hàng tuyệt mật của CIA.

Dù cáo trạng tòa án chỉ nêu tội danh "sở hữu tài liệu bất hợp pháp", giới thạo tin cho biết Lee bị tình nghi tuồn thông tin tình báo cho Trung Quốc, dẫn việc khoảng 20 điệp viên Mỹ ở Trung Quốc bị bắt bỏ tù hoặc bị giết.

Báo New York Times năm 2017 đưa tin Chính phủ Trung Quốc bắt đầu triệt phá một cách có hệ thống các đường dây do thám của CIA tại nước này từ năm 2010, giết hoặc bỏ tù hàng tá nguồn tin trong giai đoạn hơn 2 năm. Hệ quả của chiến dịch này là công tác tình báo của Mỹ tại Trung Quốc dự báo sẽ bị gián đoạn trong nhiều năm.

Các quan chức CIA và FBI hết sức kinh ngạc và nhục nhã khi lần lượt từng điệp viên giỏi nhất của họ ở Trung Quốc bị "xử". 

Đây được mô tả là thảm họa tình báo tồi tệ nhất đối với Mỹ kể từ thập niên 1990, khi Aldrich Ames và Robert Hanssen - cựu nhân viên CIA và FBI - bán bí mật cho Matxcơva trong nhiều năm khiến nhiều điệp viên Mỹ bị giết. Cả hai người này đang thụ án chung thân trong nhà tù liên bang.

FBI sau đó mở cuộc điều tra và bắt đầu tập trung vào Lee, NBC News dẫn các nguồn tin. Hiện không rõ FBI làm cách nào để dụ Lee quay về Mỹ, các quan chức nói đã có vài nỗ lực bí mật được tiến hành nhằm vạch trần người đàn ông này, gồm ít nhất một cuộc phỏng vấn mặt đối mặt, trong đó Lee phủ nhận vai trò gián điệp. 

Một nguồn tin cho biết năm 2012, FBI từng dụ Lee quay về Mỹ bằng cách đưa ra một đề nghị việc làm hấp dẫn, tuy nhiên không có vụ án nào được khởi tố và ông này đã quay lại Hong Kong.

Các quan chức nắm thông tin vụ án nhận xét Lee ít có khả năng bị buộc tội gián điệp (hình phạt cao nhất là tử hình), có thể do chính phủ không đủ bằng chứng cho tội danh đó, hoặc họ không muốn trưng ra các bí mật giữa phòng xử án.

Theo hồ sơ tòa án, Lee là nhân viên CIA từ năm 1994. Ông này tốt nghiệp Đại học Thái Bình Dương Hawaii năm 1992 với tấm bằng cử nhân quản trị doanh nghiệp quốc tế. Năm 1993, Lee nhận thêm bằng thạc sĩ quản lý tài nguyên con người.