Ông Peter Mathews sinh năm 1945 ở The Hague - Hà Lan, sau đó di cư đến Mỹ năm 1963. Ông cho biết mình tham gia chiến tranh tại Việt Nam trong gần một năm, từ ngày 17-12-1966 và trở về Mỹ ngày 13-12-1967.

Tháng 11-1967, sau trận chiến bốn ngày ác liệt, dưới chân đồi 724, Đăk Tô, Mathews tìm thấy cuốn sổ nhật ký trong ba lô của một người lính Việt Nam khi đơn vị của ông chuẩn bị rời đi.

Cuốn sổ được viết cẩn thận, nhiều trang có hình vẽ trang trí. Dù không đọc hiểu tiếng Việt, ông đoán đây là một cuốn nhật ký cá nhân, không phải tài liệu quân sự nên không báo cáo cấp trên.

Mathews cất cuốn sổ vào túi áo và cuốn sổ nằm yên ở đó cho đến khi ông trở về Mỹ vào tháng 12 năm đó.

Vào cuối năm 2021, Mathews vốn mở một doanh nghiệp về ngành xây dựng đã gặp một khách hàng và người này động viên ông nên tìm hiểu về cuốn nhật ký.

Người khách này đã nhờ một người bạn dịch một số trang nhật ký và từ đó, họ biết rằng cuốn nhật ký thuộc người có tên Cao Xuân Tuất - hiện đã xác định là liệt sĩ Cao Văn Tuất, quê ở Kỳ Anh, Hà Tĩnh.

Sau đó, Mathews đăng các trang nhật ký lên mạng xã hội, đồng thời lập ra một trang web với hy vọng cộng đồng mạng biết đến cuốn nhật ký và giúp ông tìm kiếm thân nhân anh Tuất ở Việt Nam.

Nhờ đó nhiều người đã liên hệ với ông, trong đó một người Mỹ gốc Việt và một người bạn ở Việt Nam hứa giúp ông đi tìm chủ nhân và thân nhân của cuốn nhật ký.

Trang web của Mathews giới thiệu ngắn gọn: "Sứ mệnh của chúng tôi là tìm kiếm thân nhân anh Tuất. Ông cũng thông báo sứ mạng này cuối cùng đã thành công vào ngày 1-2-2023 khi họ tìm thấy những người chị em của anh Tuất - 56 năm 81 ngày kể từ ngày ông tìm thấy cuốn nhật ký sau trận chiến".

Mong muốn của Mathews là trở lại Việt Nam và tận tay đưa lại cuốn nhật ký dài 93 trang cho người nhà của liệt sĩ Cao Văn Tuất.

"Ước mơ của tôi là tìm ra người lính năm xưa, đến tận nơi và trả lại cho ông ấy quyển sổ. Tôi mong khép lại quá khứ. Khi đã bước đến tuổi này, tôi nghĩ đã đến lúc làm điều ấy rồi", ông Peter Mathews nói trong cuộc phỏng vấn với một tờ báo Mỹ.

Ngoài ra, ông cũng muốn chuyển ngữ cuốn nhật ký sang tiếng Anh.

"Nhật ký là kỷ vật chiến tranh đáng quý"

Ông Trần Nhật Tân - chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Hà Tĩnh - cho biết những ngày qua các cơ quan chức năng ở tỉnh Hà Tĩnh đã nỗ lực xác minh thông tin để tìm thân nhân của liệt sĩ Cao Văn Tuất.

Theo ông Trần Nhật Tân, ông tình cờ nhận được thông tin từ một số bài báo viết về cựu binh Peter Mathews và cuốn nhật ký. Ông Tân đã trao đổi với tác giả bài báo Megan Burrow và cựu binh Peter Mathews thông qua email, Facebook.

Ông Peter Mathews kể trên một tờ báo của Mỹ rằng ông tìm thấy cuốn nhật ký trong một chiếc ba lô của bộ đội Việt Nam tại trận địa Đăk Tô, Tây Nguyên (huyện Đăk Tô, Kon Tum, Việt Nam) vào tháng 11-1967. Mathews cho biết khu vực ông nhặt được cuốn sổ là chân Đồi 724.

Nhật ký không chỉ có nét chữ, chữ ký của người lính có tên Cao Xuân Tuất mà còn có bút tích của một số người khác với các địa điểm khác nhau. Thông tin được ghi cụ thể như sau: "Cao Xuân Tuất, xóm Cao Thắng, xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh".

Cơ quan chức năng Hà Tĩnh đã tích cực phối hợp trích lục hàng trăm hồ sơ các cựu binh, liệt sĩ trên toàn tỉnh có họ Cao. Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Hà Tĩnh trích lục thông tin quân nhân có một liệt sĩ tên là Cao Xuân Tuất, nguyên quán ở xã Kỳ Sơn, huyện Kỳ Anh. Anh hy sinh ngày 10-12-1967, nơi hy sinh là Trường Lâm, Hoài Nhơn, Bình Định.

Ông Tân cho biết việc kết nối để tìm chủ nhân cuốn nhật ký không chỉ đáp ứng nguyện vọng của cựu quân nhân Mỹ Peter Mathews, tiếp thêm hy vọng cho thân nhân liệt sĩ tìm kiếm phần mộ mà còn là hoạt động để thực hiện chức năng ngoại giao nhân dân của MTTQ. Cuốn nhật ký là kỷ vật chiến tranh đáng quý, góp phần giáo dục truyền thống cách mạng, khơi dậy và phát huy tinh thần đoàn kết, ý thức tự cường, tự tôn dân tộc.

Cựu binh Mỹ quyên góp tiền hỗ trợ người dân vùng lũ Quảng Trị và Quảng Ngãi

TTO - Hai ông Ron Harberle, Chuck Searcy, hai cựu binh Mỹ, đã thực hiện một cuộc vận động giúp đỡ người dân Việt Nam vừa trải qua nhiều trận bão lũ. Kết quả, họ đã vận động được hơn 110 người Mỹ quyên góp hơn 28.000 USD (hơn 640 triệu đồng).