Do những căng thẳng ở khu vực Biển Đỏ, tàu vận chuyển hàng hóa từ châu Á sang châu Âu và ngược lại không thể di chuyển qua kênh đào Suez mà phải chuyển hướng đi qua Mũi Hảo Vọng (Nam Phi) khiến chi phí vận chuyển mùa Tết này bị đội lên cao.

Để chủ động trong việc vận chuyển hàng hóa và rút ngắn thời gian giao hàng, nhiều doanh nghiệp có hàng xuất khẩu từ Việt Nam sang châu Âu hoặc nhập hàng từ châu Âu về đã quyết định chuyển sang vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không. Do đó cước vận tải bằng hàng không từ Việt Nam đến châu Âu cũng bắt đầu tăng.

Hàng đi máy bay tăng

Chị Thu Huệ, giám đốc công ty chuyên tiếp nhận và luân chuyển hàng hóa từ nhà sản xuất đến điểm đích cuối cùng (Forwarder) tại TP.HCM, cho biết hơn một tháng nay chủ hàng bàn tới bàn lui phương án chuyển hàng từ đường biển sang hàng không. Đặt đơn hàng với chủ tàu biển không quá căng thẳng nhưng giá khá cao, thời gian di chuyển đến châu Âu kéo dài thêm 7 - 10 ngày.

Theo chị Huệ, đối tác đã yêu cầu Forwarder lên phương án tối ưu nhất để chuyển hàng bằng đường hàng không dù chi phí cao hơn. "Công ty tiến hành liên hệ đặt chỗ chuyến bay để chuyển một phần lô hàng sang Mỹ, kịp thời gian cho đối tác. Tuy giá cao nhưng đặt chỗ không quá khó", chị Huệ nói.

Có doanh nghiệp cũng chấp nhận chi phí cao, chuyển từ đường biển sang đường hàng không để giữ đơn hàng giao đúng hẹn với đối tác.

Số liệu từ các công ty logisitics cho biết khoảng 28% thương mại container trên thế giới đi qua kênh đào Suez và Biển Đỏ; hàng hóa chủ yếu là đồ nội thất, gia dụng và quần áo. Vietnam Airlines là hãng bay của Việt Nam đang được hưởng lợi khi duy trì các đường bay từ Việt Nam đến châu Âu. Bamboo Airways đã tạm dừng các chuyến bay châu Âu trong quá trình tái cơ cấu, còn Vietjet đến nay chưa bay châu Âu.

Theo ông Đỗ Xuân Quang - tổng giám đốc Vietjet Cargo, với đường bay quốc tế đến châu Âu, giá cước vận chuyển hàng không có biến động. Ví dụ, giá cước từ 2 USD/kg nay lên 4 USD/kg.

Các công ty hậu cần dịch vụ hàng hóa quốc tế như Công ty CP Dịch vụ hàng hóa Sài Gòn (SCSC) hoặc Công ty CP dịch vụ hàng hóa Tân Sơn Nhất (TCS) đều cho biết khối lượng hàng luân chuyển qua kho hàng TCS, SCSC đi quốc tế đang khởi sắc, nhưng chủ yếu do các hãng bay nước ngoài đảm nhận.

Cước vận tải biển biến động bất thường

Nhiều doanh nghiệp logistics cho biết do ảnh hưởng căng thẳng tại Biển Đỏ, cước vận chuyển hàng hóa xuất, nhập khẩu bị áp lực khi phải di chuyển đường vòng. Biển Đỏ nối với Địa Trung Hải bằng kênh đào Suez, tạo ra tuyến đường vận chuyển ngắn nhất giữa châu Âu và châu Á.

Do khu vực này đang căng thẳng, nhiều hãng tàu chuyển hướng đi qua Mũi Hảo Vọng ở miền Nam châu Phi. Thời gian tăng lên gấp rưỡi, khiến chi phí đội lên cao, ước tính khoảng 1.000 - 3.000 USD cho mỗi container hàng hóa.

Thống kê của Cục Hàng hải Việt Nam cho biết trong tuần đầu tháng 1-2024, cước vận tải biển hàng container châu Á đi châu Âu, châu Mỹ tăng khoảng 60% so với thời điểm cuối năm 2023, tăng 25% so với cùng kỳ năm 2023.

Tại Việt Nam, cước vận tải biển đi châu Âu, châu Mỹ có biến động. Hiện tại cước đi Mỹ là 2.650 USD/container 40 feet, đi cảng khu vực đông Mỹ 3.900 USD/container 40 feet, đi châu Âu 4.900 USD/container 40 feet.

Ông Nguyễn Thanh Phương, giám đốc Công ty Logisitics tại TP.HCM, cho biết giá cước biến động "liên tù tì", chưa kể các hãng tàu áp dụng thêm phụ phí, gây ra rất nhiều bức xúc cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Dù vậy, ông Phương cho rằng khi cước phí tăng cao, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu đi thị trường lớn buộc phải tính toán đến bài toán giá cả.

Đại diện Hiệp hội các doanh nghiệp logisitics Việt Nam (VLA) cho biết phía hiệp hội sẽ gặp các hãng tàu lớn để trao đổi tính toán lại chi phí, đưa ra các tuyến vận tải thay thể để giảm bớt căng thẳng về giá cước. VLA khuyến nghị doanh nghiệp khi ký kết và đàm phán hợp đồng thương mại, hợp đồng vận chuyển nên có điều khoản về bồi thường, miễn trách nhiệm trong các tình huống khẩn cấp.

"Ngoài ra, cần mua bảo hiểm đầy đủ để phòng ngừa rủi ro và tổn thất khi hàng hóa phải kéo dài thời gian vận chuyển hoặc gặp sự cố khi đi qua tuyến đường này", vị này khuyến cáo.

Hỗ trợ doanh nghiệp chuyển hàng đi châu Âu, châu Mỹ khi cước vận tải biển tăng

Bộ Giao thông vận tải yêu cầu Cục Hàng hải phối hợp các đơn vị liên quan hỗ trợ doanh nghiệp trước tình trạng cước vận tải biển với hàng container đi châu Âu, châu Mỹ tăng cao.