Cải đã trồng cây xanh được 7 năm

Bỏ ngô đi để trồng cây lâu năm

Khi nghe qua tên dự án Ước mơ triệu cây xanh, tôi trộm nghĩ rằng dự án này chắc vẫn đang dừng ở giai đoạn "ước mơ", song trên thực tế dự án đã trồng được gần một triệu cây xanh. Và theo Cải thông tin, người sáng lập - chủ nhiệm dự án, Ước mơ triệu cây xanh sẽ không dừng lại ở một triệu, mà sẽ nhiều triệu cây xanh, bản thân Cải cũng đang thu xếp công việc ở Hà Nội để chuyển về quê ở hẳn và theo dự án Ước mơ triệu cây xanh đến hết cuộc đời.

Sùng A Cải sinh năm 1993, trong một gia đình người dân tộc Mông có 6 anh chị em ở xã Suối Bu (huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái). Bố Cải mất sức lao động, nên Cải phải sớm đỡ đần gia đình việc đồng áng. Cải đã chứng kiến không ít lần lũ quét tàn phá nương ngô hay những mạch nước ngầm tự dưng biến mất vì không có cây xanh.

Với nhận thức của một học sinh phổ thông, Cải từng khuyên bố mẹ bỏ trồng ngô, thay vào đó là trồng cây lâu năm như mỡ, trắc, keo dậu... nhưng bố mẹ Cải mắng: "Có mỗi mảnh đất trồng ngô để ăn hằng ngày, giờ trồng mấy cây kia thì lấy gì mà ăn. Đừng đi khuyên dân trồng cây, hỏng ăn thì họ mắng, còn được lợi họ chẳng nghĩ tới mình đâu".

Học hết lớp 12, Cải được tuyển thẳng vào khoa địa lý, Trường đại học Sư phạm Hà Nội vì đoạt giải ba học sinh giỏi quốc gia môn địa lý. Tại đây Cải càng được trang bị thêm kiến thức về biến đổi khí hậu và vai trò của rừng trong cuộc sống con người.

Từ ý tưởng đã thai nghén nhiều năm, Cải đã sáng lập dự án Ước mơ triệu cây xanh vào năm 2017, với hy vọng phủ xanh những quả đồi trọc ở quê hương, tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương.

Cải cùng tình nguyện viên đi trồng cây

Cải cho biết: "Tôi ấp ủ dự định trồng cây xanh khi đang học lớp 6. Năm đó gia đình tôi bị thiệt hại nặng khi một trận lũ quét qua, mất trắng mùa màng. Ngoài ra, tôi cũng nhận thấy việc người dân lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học làm ô nhiễm nguồn nước ngầm, các ruộng bị bỏ hoang do thanh niên lên thành phố tìm việc làm, còn những ngọn đồi trọc không có khả năng canh tác có thể trồng rừng rất tốt, nên tôi quyết tâm sáng lập dự án Ước mơ triệu cây xanh".

Nạp thêm dưỡng khí vào khí quyển

Những năm theo học đại học dưới thủ đô, Cải đã tự đi làm thêm trang trải cuộc sống. Sau khi ra trường, Cải làm biên tập viên tại một công ty giáo dục. Tuy mức lương chỉ đủ trang trải cuộc sống hằng ngày nhưng Cải luôn dành ra một phần nhất định để mua giống cây. Cải cho biết dự án xác định mục tiêu "Mỗi ngày trồng một cây, 365 ngày 365 cây - Mỗi người một cây, triệu người triệu cây" và "Hành động địa phương - Thay đổi toàn cầu".

Muốn đi nhanh thì đi một mình và muốn đi xa thì cần có đồng đội. Chính vì vậy Cải triển khai trồng cây xanh trực tiếp trên đất của các hộ dân ở các huyện Văn Chấn, Trạm Tấu (Yên Bái), Mường Ảng (Điện Biên), Yên Lập (Phú Thọ) và Tam Đường (Lai Châu). 

Cây rừng phát triển xen kẽ với cây nông nghiệp, vừa đem lại lợi ích trước mắt vừa mang lại giá trị bền vững khiến người dân rất ủng hộ và hưởng ứng. Riêng trong giai đoạn dịch COVID-19, Cải đã vận động người dân trồng được 300.000 cây xanh.

Những loại cây Cải trồng như lim có độ cao trên 30 mét, có khả năng tái sinh hạt và chồi tốt, vỏ cây chứa nhiều chất chát dùng để nhuộm. Hay như cây giáng hương có khả năng cố định đạm cải tạo đất, chịu được điều kiện đất khô, xấu được Cải ưu tiên trồng. Một số loại cây cho thu lợi cho người dân như cây lát hoa, cây quế được Cải trồng nhiều ở vùng ẩm, mưa nhiều... Vì vậy mà tỉ lệ cây chết thấp dần đi và tỉ lệ thu lợi từ rừng lại càng cao lên.

Sau khi trồng cây, Cải sẽ tổ chức về kiểm tra cây và lên phương án trồng cây thay thế trong trường hợp cây bị chết. Đồng thời phối hợp chặt chẽ với Đoàn thanh niên địa phương trực tiếp trồng cây và cùng tham gia giám sát các hoạt động của dự án. Cải cũng phối hợp với Đoàn thanh niên một số phường ở Hà Nội tổ chức ra quân trồng cây ở nơi công cộng, góp phần giảm nhiệt oi nóng ở đô thị.

Cây trồng đã lên cao và phủ xanh quả đồi trọc

"Hiện nay đã có một số quả đồi trọc trở thành những cánh rừng xanh ngát, thậm chí một số nơi trồng cây đã xuất hiện mạch nước ngầm trở lại, nhiều đàn chim bắt đầu về rừng làm tổ, không khí được trong lành hơn, đó là những thành quả rất lớn mà dự án đã làm được", Cải cho biết.

Ngoài ra, Cải còn sáng lập thêm các dự án Tri thức bản em, Nông trại bản em, Ươm mầm và kêu gọi thiện nguyện được khoảng 500 triệu đồng để giúp đỡ các em nhỏ vùng cao. Cải cũng đang triển khai chương trình "Rừng nuôi em", hướng đến sự bảo trợ/hỗ trợ học sinh nghèo vượt khó vươn lên trong học tập và cuộc sống

Làm ở Hà Nội và có gia đình nhỏ nhưng Cải về quê liên tục, hầu như tuần nào Cải cũng dành cuối tuần để đi trồng và chăm sóc cây. Ngoài ra, Cải rất chú trọng tuyên truyền về vai trò bảo vệ rừng đối với người dân địa phương, anh thường vận động bà con trong bản cùng nhau đi trồng rừng, có lần vận động được vài trăm người cho một chiến dịch trồng cây. Mọi người dân địa phương coi rừng như máu thịt, như cuộc sống và bảo vệ rừng như một lẽ đương nhiên.

Cùng Tuổi Trẻ lan tỏa lối sống xanh qua cuộc thi 'Tái tạo xanh'

Nhằm khuyến khích và lan tỏa lối sống xanh, bền vững trong cộng đồng, từ ngày 15-5 đến 15-8-2024, báo Tuổi Trẻ phối hợp với Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam và các đơn vị đồng hành sẽ tổ chức cuộc thi 'Tái tạo xanh'.