Quận 12 TP.HCM, những con đường ngoằn ngoèo qua những khu vườn, chúng tôi tìm đến một khu xóm trọ. Căn nhà nhỏ đầy kín xe máy phía trước, những dãy bàn máy vi tính san sát bên trong. Địa điểm khiêm tốn này được đánh dấu trên Google map với cái tên ngạc nhiên: “Việt sử kiêu hùng”...

Bên trong còn nhiều ngạc nhiên hơn. Một bộ giáp trụ dựng đứng một góc nhà. Những cọ vẽ, giấy quyến, mực tàu ngổn ngang trên bàn. Các bạn trẻ kẻ đứng người ngồi say mê phiêu lãng. Người đang luyện thư pháp, tay đưa cọ, miệng ngâm nga những bài thơ cổ.

Người tỉ mỉ so sánh, đối chiếu các bức tranh, ảnh, nghiên cứu trang phục người Việt thời Minh. Nhóm khác lại đang sôi nổi bàn luận về cách thể hiện một nét mặt giận dữ, kiêu bạc, một động tác thể hiện sự bi phẫn giữa vòng vây địch thủ. Vài người khác nữa thì đeo tai nghe, phiêu lãng vào một giai điệu, cân phân chọn từ cho một câu đối thoại, thử các loại hiệu ứng trên một bức tranh…

Đấy là nhóm “Đuốc Mồi”, với những thành viên tuổi 20. Hai năm qua, dự án “Việt sử kiêu hùng” của nhóm đã cho ra mắt hàng chục tập phim diễn họa lịch sử: Võ Tánh, Tử chiến thành Đa Bang (2 tập), Lý Thường Kiệt đại chiến Như Nguyệt giang (3 tập), Huyết mạch Trần gia, Khai mở triều Trần (5 tập)…

Nét vẽ vừa phóng khoáng vừa tỉ mỉ. Tạo hình nhân vật vừa cổ điển vừa hiện đại. Lời thoại sâu sắc, ấn tượng. Âm thanh, lồng tiếng hào hùng, chuyên nghiệp. Phim phát miễn phí trên vietsukieuhung.com, Facebook, YouTube. Hàng vạn khán giả trẻ sửng sốt: “Lịch sử Việt Nam mình cũng oai hùng, bi tráng đến vậy?", “Thì ra lịch sử không chỉ là những ngày tháng, những sự kiện và những anh hùng như tượng đài”, “Giá như được xem từ những ngày học phổ thông thì mình đâu có ngán môn Sử, đi thi đâu có điểm thấp"...

Chúng tôi tự chọn sứ mệnh là truyền cảm hứng yêu và tự hào với sử Việt cho người Việt, nhất là các bạn trẻ. Chúng tôi còn trẻ, cũng từng là đối tượng những lời than phiền của người lớn: “Giới trẻ thờ ơ với lịch sử". Nhưng tôi biết không phải như vậy. Là người Việt, chúng ta chỉ có một đất nước để yêu, một nền lịch sử để tìm hiểu và tự hào, làm sao mà thờ ơ được.

Ra khỏi trường học, nhiều người lại bỗng say mê với những buổi trò chuyện lịch sử ở quán cà phê, với những diễn đàn thảo luận trên mạng, những audio đọc truyện lịch sử, những tiểu thuyết dã sử, những cuốn sách mang đến cảm hứng mới…

Nhận ra điều ấy, chúng tôi cũng muốn góp phần mình vào việc vun đắp tình yêu lịch sử bằng những phim diễn hoạ, để những câu chuyện lịch sử hấp dẫn hơn nữa, thuyết phục được nhiều người hơn nữa. Thế là nguyện làm “đuốc mồi" để thắp nên những ngọn lửa. Thế là bắt đầu cuộc phiêu lưu...

Trần Tuấn, 30 tuổi, người sáng lập - trưởng nhóm - tự nhận là “già" nhất nhóm, thổ lộ. Tuấn đã mau chóng tìm được những người bạn cùng đam mê, cùng đồng lòng: “Thanh xuân này dành cho sử Việt". Chỉ có đam mê làm hành trang, họ cùng lao vào cuộc.

Vào rồi mới biết không đơn giản. Để có một kịch bản tốt, phải thu thập tư liệu lịch sử từ hàng trăm loại sử sách, phải nghiên cứu nhân vật để cho ra dáng vóc, tính cách, ngôn ngữ, vai trò, hành động, hồn cốt. Để có hình ảnh phải tìm hiểu bối cảnh, phục trang, sưu tập từng nét hoa văn đến sơ đồ, bản đồ.

Mỗi lớp mỗi vòng từ kịch bản, minh hoạ, dựng phim, lồng tiếng, âm thanh đều phải có đầy đủ ekip đạo diễn, biên kịch, thiết kế, kỹ thuật… Đam mê, tài hoa chưa đủ, còn phải có kiến thức, kỹ năng; còn phải có kỹ thuật, phương tiện; còn phải có khả năng sắp xếp, tổ chức, tìm kiếm đối tác chuyên nghiệp; còn phải có thời gian và nhất là còn phải có kinh phí.

Không thiếu những người yêu sử. Những “kẻ tay mơ" đã may mắn tìm được những người thầy, những anh chị chuyên nghiệp hàng đầu sẵn lòng hỗ trợ, cố vấn, thổi hồn cho kịch bản, nhân vật của mình ngay từ bản phim nháp. Đạt Phi Media giúp lồng tiếng, Epic Music VN giúp hiệu ứng âm thanh, Đại Việt cổ phong giúp cố vấn sử liệu, rồi diễn đàn Tinh Tế, Luci Digital, BHD, Moveek...

Tập phim đầu tiên Tử chiến thành Đa Bang - tập 1: Giấy ngốn 6 tháng mất ăn mất ngủ của cả nhóm. Tập 2 Sắt mất đúng một năm. Những khích lệ lần lượt đến: phim được dịch ra 7 thứ tiếng Anh, Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Trung, Hàn, Nhật đưa sử Việt đi xa, lần đầu được công chiếu trên màn ảnh rộng, lần đầu được nhạc sĩ sáng tác nhạc riêng và được ca sĩ chuyên nghiệp thể hiện.

Hàng trăm ngàn lượt “like" trên mạng, hàng ngàn góp ý đổ về. Có khen, có chê, có chỉ ra những sai sót. Nhóm đều lắng nghe, tiếp thu, học hỏi và từng bước hoàn thiện. Hàng ngàn người đóng góp ủng hộ. Sau đó, những loạt phim khác đã xuất hiện đều đặn hơn khi mọi thứ đã đi vào guồng...

Phải hơn một năm tranh luận, phân tích, viết đi, làm lại, nhóm biên kịch mới tạm xong hình hài của kịch bản Lam Mộc Kỷ đồ sộ công phu về cuộc kháng chiến giành lại độc lập Lê Lợi - Nguyễn Trãi trong núi rừng Lam Sơn. Và đây sẽ là công trình cả nhóm sẽ dốc sức từ năm 2020 này.

Thanh xuân của chúng tôi sẽ có nhiều điều để kể lại: những lúc cả đội trùm khăn áo đi du lịch bụi để khảo sát thực địa khu vực thành Đa Bang, sông Như Nguyệt, núi Chí Linh, Côn Sơn xưa; những ngày đêm cắm vào bản vẽ, máy tính “cày” cho kịp thời hạn ra mắt; những lúc thiếu kinh phí mấy đứa dắt nhau vào bệnh viện bán máu thật để giữ lời hứa “chơi khô máu” cho dự án; những lúc mỗi đứa nghĩ ra một cách làm để có kết quả tốt hơn và rồi mâu thuẫn, cãi nhau đến bật khóc; những lúc thấy mù mịt khi không nghĩ ra cách nào tìm vốn cho đầu vào, tìm hướng cho đầu ra… Và những giọt nước mắt hạnh phúc thật sự khi phim được ra mắt, được đón nhận.

Có nhiều khán giả xem phim của chúng tôi trên mạng, theo dõi hoạt động của chúng tôi trên facebook mà hiểu, mà thương, mà tìm đến giúp đỡ. Căn nhà này được một anh bạn hỗ trợ tiền thuê. Máy tính cấu hình mạnh này được hai cơ sở sửa máy tính cho mượn.

Chiếc quạt cũng được tặng. Lại có một chị thỉnh thoảng chở đến tặng một bao gạo, thùng mì gói, thùng sữa hộp. Lại có một em nhỏ nhờ ba đưa đến tận nơi gửi khoản tiền ống heo ủng hộ. Hàng ngàn người đã đóng góp gây quĩ, giới thiệu phim rộng rãi hơn… Và vì tất cả những điều đó, chúng tôi vẫn đang tiếp tục.

Đến nay đã gây quĩ được hơn 1,2 tỉ cho các chi phí của dự án, hai bản sách artbook tuyệt đẹp được sản xuất để tri ân cộng đồng nhưng với “Đuốc mồi", động lực lớn nhất dĩ nhiên vẫn là chính lịch sử.

“Chúng tôi nuôi những ước mơ lớn hơn: đi từ phim diễn hoạ đến phim hoạt hình dài kỳ, có thể đến cả phim điện ảnh hành động… tái hiện lại những trang sử kiêu hùng của tiền nhân, thắp lên ngọn lửa tự hào trong mỗi người Việt", Trần Tuấn nói. Ước mơ ấy đến hôm nay vẫn là viễn mơ bởi đội của Tuấn vẫn chưa thể chuyên nghiệp, vẫn chỉ là tập hợp của những chàng trai, cô gái bắt tay nhau bằng đam mê, cống hiến. Mối ràng buộc bằng nhiệt tâm mỏng manh nhưng lại có sự bền dai rút ra từ tình yêu sử Việt.

Chúng tôi khởi đầu bằng câu chuyện Đa Bang, một trận thua bi hùng trong lịch sử, dẫn đến đất nước rơi vào thời kỳ Bắc thuộc lần thứ tư. Trận Đa Bang có ý nghĩa sống còn đối với vận mệnh dân tộc ta khi đó, đồng thời thể hiện rõ kiên định chiến đấu tới cùng để giữ nước, nhất quyết không chịu cúi đầu làm nô lệ. Trong một trận thua, chúng ta vẫn có thể học được một thứ gì đó to lớn hơn.

Càng đào sâu vào lịch sử, tưởng tượng và bồi đắp cho những nhân vật nên vóc nên hình, nên hồn nên cốt, chúng tôi càng học được nhiều điều. Những bài học ấy cũng giúp chúng tôi kiên nhẫn hơn với dự án chẳng có chút lợi nhuận nào của mình, tin tưởng hơn vào tương lai của những tập phim vẫn ở trong vô định của mơ ước...

Đã có một cô giáo đưa các tập phim của Việt sử kiêu hùng vào bài tập tự luận môn Lịch sử, yêu cầu học sinh xem và nhận xét trong dịp nghỉ Tết. Đã có những nhóm nhạc được thắp lửa bởi “đuốc mồi" và có những bản nhạc mới theo chủ đề lịch sử.

Đã có hàng vạn người theo dõi và hàng ngàn người đóng góp gây quĩ cộng đồng. Cái Việt sử kiêu hùng đang tìm kiếm là một hay nhiều nhà đầu tư bài bản mà thôi, và điều ấy thì rất nên tin tưởng rằng trong năm mới này họ sẽ tìm được. Với những gì đã làm, Việt sử kiêu hùng cho thấy họ xứng đáng.