Công nhân thi công phần mặt tiền dẫn vào cổng chính khu công viên châu Á - Ảnh: Đ.Nam

Đó là việc thu hồi đất với giá bồi thường thấp hơn tiền đóng thuế đất để giao cho nhà đầu tư, dự án chưa giải tỏa xong nhà đầu tư đã đưa vào kinh doanh và xin miễn hoàn toàn tiền sử dụng đất vì đây là dự án xã hội hóa...

Ðà Nẵng quyết định thu hồi hơn 846.632m² đất và mặt nước tại phường Hòa Cường Bắc (Q.Hải Châu) giao cho Công ty TNHH Công viên châu Á (Tập đoàn Sun Group) đầu tư xây khu công viên Asia Park. Một số rắc rối đã xảy ra.

Trong khi việc đền bù, giải tỏa chưa thống nhất, việc tính giá để “giao đất có thu tiền sử dụng đất” với nhà đầu tư chưa hoàn tất thì từ tháng 7-2014, doanh nghiệp này đã đưa vòng quay mặt trời (Sun wheel) tại Asia Park vào bán vé khai thác kinh doanh.

Nhiều người đặt câu hỏi liệu Sun Group có được ưu ái không trong khi rất nhiều hộ dân nằm trong dự án giải tỏa lại bị chính quyền ép giá đền bù?

Nhà đầu tư nhỏ “méo mặt”

Theo đơn cầu cứu, trình bày của rất nhiều hộ dân (là chủ nhân của 65 lô đất với tổng diện tích hơn 33.000m²) gửi đến báo Tuổi Trẻ, năm 2006 sau khi Ðà Nẵng phê duyệt quy hoạch khu đất Ðảo xanh 2 (phía đông nam đài tưởng niệm) thành khu du lịch - nhà hàng - khách sạn ven sông Hàn, nhiều hộ kinh doanh đã đổ tiền vào đây mua đất với hi vọng đón đầu các dự án.

“Vào thời điểm đó tôi mua với giá hơn 8 triệu đồng/m², tuy nhiên giá để tính thuế chuyển nhượng quyền sử dụng đất chỉ 5,5 triệu đồng/m²” - ông Lương Ðình Huệ, chủ nhân của tám lô đất tại đây, cho biết. Ông Huệ đã bỏ ra không dưới 38 tỉ đồng để sở hữu 4.300m² đất “vàng” tại đây.

Tương tự ông Huệ, ông Nguyễn Văn Sáu cũng đã chi gần chục tỉ đồng để mua lô đất hơn 630m² mặt tiền bờ sông Hàn với hi vọng kinh doanh khách sạn.

“Ðất mà chúng tôi mua được ghi rõ trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là đất sản xuất kinh doanh, có thời hạn sử dụng lâu dài” - ông Sáu khẳng định.

Bà Nguyễn Thị Hòa Bình, chủ nhân của hai lô đất rộng 2.000m², cũng “méo mặt” khi trước đó bà mua hai lô đất với giá gần 12 tỉ đồng, thế nhưng Ðà Nẵng lại đưa ra đơn giá để đền bù chỉ chừng 5,3 tỉ đồng, chưa bằng một nửa số tiền đã bỏ ra, đó là chưa kể lãi suất ngân hàng trong hơn tám năm qua.

Giá đền bù thấp hơn giá thuế đất

Cuối tháng 5-2013, Ðà Nẵng ra thông báo thu hồi toàn bộ số đất của các hộ dân nói trên để giao cho Công ty TNHH Công viên châu Á xây dựng công viên Asia Park.

“Chúng tôi là nhà đầu tư nhỏ, bây giờ Ðà Nẵng thu hồi đất để giao cho một nhà đầu tư khác.

Ðã vậy đơn giá đề xuất để đền bù cho chúng tôi cao nhất chỉ là 3,47 triệu đồng/m², thấp hơn đơn giá mà chúng tôi đã nộp thuế cho Nhà nước vào năm 2006 là 5,5 triệu đồng/m².

Nếu tính theo đơn giá này thì khu đất 38 tỉ đồng tôi mua trước đây nay chỉ được Nhà nước đền bù đúng 11 tỉ đồng, lỗ 27 tỉ đồng” - ông Huệ bức xúc.

Cũng theo ông Huệ, chính quyền còn đưa ra phương án đền bù theo hình thức “đất đổi đất”. Tuy nhiên toàn bộ các khu đất mà chính quyền đề xuất để đổi hoặc là quá xa trung tâm không có giá trị để kinh doanh, hoặc là quá đắt nếu so với đơn giá bán của chính quyền.

“Cách nào thì chúng tôi cũng thiệt thòi cả” - ông Sáu nói. Ông còn thắc mắc: “Vì sao trong giấy tờ đất mà chính quyền cấp ghi rất rõ “đất sản xuất kinh doanh, thời gian sử dụng lâu dài”.

Nhưng khi ra thông báo để tính giá đền bù thì lại ghi rằng “đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp, thời gian sử dụng 70 năm”. Vì sao cùng một loại đất do chính quyền cấp, xác nhận nhưng lại có cách nhìn nhận khác nhau về giá trị đến như vậy?”.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Võ Duy Khương - phó chủ tịch thường trực UBND TP Ðà Nẵng - cho biết chính quyền đã thông báo mời các hộ giải tỏa không dưới hai lần, với hi vọng họ sẽ hợp tác vì chuyện chung.

Tuy nhiên vẫn còn một số người chưa đồng ý lắm mà đòi đền bù theo giá thị trường. “Thật ra đất này trước đây chính quyền bán với giá khá nhẹ, nay đòi đền bù theo giá thị trường thì khó” - ông Khương nói.

Vòng xoay mặt trời (Sun wheel) đã đưa vào kinh doanh ở dự án “xã hội hóa” công viên châu Á - Ảnh: Đ.Nam

Dự án “nằm trong danh mục xã hội hóa”

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, sau đúng 21 ngày phê duyệt tổng mặt bằng chi tiết đối với Asia Park, ngày 29-3-2013, Ðà Nẵng đã ra quyết định thu hồi hơn 846.632m² đất và mặt nước tại phường Hòa Cường Bắc giao cho Sun Group để xây dựng dự án này.

Theo đó, trong 846.632m² đất và mặt nước có gần 600.000m² là giao đất có thu tiền sử dụng đất, phần còn lại thuê. Tất cả đều có thời hạn 70 năm và Công ty TNHH Công viên châu Á có trách nhiệm nộp tiền sử dụng đất vào ngân sách nhà nước theo đúng quy định.

Thế nhưng đến nay sau gần hai năm nhận đất, doanh nghiệp này vẫn chưa nộp một đồng vào ngân sách nhà nước, trong khi trên thực tế đã có hạng mục đầu tiên như vòng xoay khổng lồ Sun wheel được đưa vào kinh doanh khai thác từ tháng 7-2014, và sắp tới là tuyến tàu điện monorail trên cao. Lý do: Ðà Nẵng chưa tính ra đơn giá để thu tiền sử dụng đất (?).

Theo ông Võ Duy Khương, đến thời điểm này chính quyền chưa tính đơn giá để thu tiền sử dụng đất đã giao cho Sun Group, bởi chưa giải quyết dứt điểm việc đền bù với các hộ dân nói trên.

Ông Khương nói: “Riêng vấn đề nhà đầu tư chưa làm nghĩa vụ tài chính thì không lo vì dự án còn đang dở dang, chính quyền chưa giao toàn bộ dự án cho họ. Hơn nữa dự án Asia Park nằm trong danh mục xã hội hóa, ưu đãi trong kêu gọi đầu tư.

Bây giờ nếu xã hội hóa thì chính quyền sẽ hỗ trợ cho Sun Group cái gì, miễn giảm tiền thuê đất thế nào... tất cả vẫn chưa xong vì khâu giải tỏa chưa hoàn tất.

Ðương nhiên chính quyền sẽ tính toán nhà đầu tư sẽ nộp trả lại để địa phương đủ đảm bảo chi phí, đồng thời có một khoản thu nhất định cho ngân sách. Chứ không thể có chuyện chính quyền bỏ tiền ra đền bù rồi giao đất cho nhà đầu tư mà không thu lại được gì”.

Trả lời câu hỏi “Vì sao đơn giá đền bù chính quyền đưa ra lại thấp hơn giá tính thuế mà các hộ đã nộp (5,5 triệu đồng/m²) trước đó?”, ông Khương cho biết: “Cái đó tôi không nhớ cụ thể nhưng chắc chắn giá không thể thấp hơn giá mà Nhà nước tính thuế trước đó”.

Tuy vậy theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, đơn giá đất mà Ðà Nẵng quy định để các tổ chức, cá nhân nộp thuế tại khu vực này vào năm 2014 là 7,9 triệu đồng/m² đối với đất ở và 5,5 triệu đồng/m² đối với đất sản xuất kinh doanh, đúng với giá mà các hộ dân đã phải nộp thuế vào thời điểm họ mua đất.

Liên quan vấn đề “Liệu có ưu ái cho nhà đầu tư không?”, ông Khương cho rằng đó chỉ là quan điểm của cá nhân nào đó.

“Theo tôi, chúng ta không nên suy nghĩ như vậy. Cái mà chính quyền cho họ thuê đất hay chuyển quyền thì đó chỉ là giai đoạn 1, cái lớn hơn là dự án đó phục vụ cho việc phát triển kinh tế thông qua thu ngân sách.

Khi dự án này đi vào khai thác thì chính quyền sẽ thu thuế. Không phải Sun Group, nhà đầu tư nào vào đây cũng được hưởng ưu đãi như vậy cả” - ông Khương nói.