Bà Aung San Suu Kyi, lãnh đạo của NLD - Ảnh: Reuters

Theo AFP, Ủy ban bầu cử (UEC) cho biết tính đến hôm qua Đảng NLD của bà Aung San Suu Kyi đã giành được 759 ghế tại cả ba cấp của Quốc hội - với 238/298 ghế bầu tại Hạ viện, 110/133 ghế bầu tại Thượng viện, và 401/522 ghế bầu tại Nghị viện bang và cấp vùng. Trong khi đó Đảng Đoàn kết và phát triển liên bang (USDP) chỉ có lần lượt 28, 12 và 61 ghế. Các đảng còn lại có lần lượt 32, 11 và 60 ghế.

Như vậy, NLD sẽ không chỉ nắm quyền tại Quốc hội, Chính phủ trung ương, mà cả ở nghị viện và chính quyền cấp bang và khu vực. Nhà phân tích độc lập Richard Horsey đánh giá với hãng tin AFP: “NLD sẽ có thể thông qua mọi đạo luật mà họ đưa ra. Họ sẽ không phải hợp tác với các đảng khác để thành lập liên minh cầm quyền, sẽ không phải vận động hành lang”.

“Vẫn còn nhiều thử thách”

Văn phòng tổng thống Myanmar cho biết Tổng thống Thein Sein sẽ chờ đến khi hoạt động kiểm phiếu kết thúc để sắp xếp cuộc gặp với bà Suu Kyi. Cả Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki Moon và Tổng thống Mỹ Barack Obama đều đã gọi điện chúc mừng bà Suu Kyi.

Theo Reuters, Nhà Trắng cho biết ông Obama “ca ngợi những nỗ lực và hi sinh không biết mệt mỏi của bà Suu Kyi trong nhiều năm qua để xây dựng một Myanmar hòa bình, dân chủ và hòa hợp”. Phó cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Ben Rhodes cho biết khi đến thăm châu Á trong tháng này, ông Obama sẽ hội kiến Tổng thống Thein Sein.

Trong khi đó, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki Moon khẳng định: “Người dân và các nhà lãnh đạo Myanmar có trong tay cơ hội để cùng nhau xây dựng tương lai tốt đẹp hơn vì đất nước, nơi không một ai bị gạt ra bên lề và bị phân biệt đối xử”. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc cũng ca ngợi “sự dũng cảm và tầm nhìn” của Tổng thống Thein Sein khi tổ chức cuộc bầu cử tự do dù đảng cầm quyền thất thế. Dù vậy, ông Ban nhận định: “Vẫn còn rất nhiều công việc khó khăn trước mắt trong tiến trình dân chủ của Myanmar”.

Trao đổi với Tuổi Trẻ qua thư điện tử, nhà báo T.M. Aung ở Yangon cho biết: “Sau bao nhiêu năm chờ đợi, cuối cùng người dân đất nước chúng tôi cũng có cơ hội chứng kiến sự thay đổi. Tôi hi vọng quá trình chuyển giao quyền lực sẽ diễn ra thuận lợi. Nhưng NLD sẽ phải sớm chứng minh khả năng điều hành đất nước và đưa ra các chính sách hiệu quả. Thử thách trước mắt là rất nhiều”.

Ai sẽ là tổng thống?

Theo dự kiến, quốc hội mới do NLD kiểm soát sẽ nhóm họp vào tháng 1-2016. Thượng viện, Hạ viện và quân đội sẽ đề cử ba ứng viên cho chức tổng thống. Họ không cần phải là nghị sĩ quốc hội.

Sau đó quốc hội do NLD kiểm soát sẽ bỏ phiếu bầu chọn tổng thống từ ba nhân vật này. Người chiến thắng sẽ trở thành tổng thống và lập chính phủ mới, còn hai người thất bại sẽ giữ chức phó tổng thống không có thực quyền. Tân tổng thống nắm quyền lực hành pháp, nhưng bên quân đội vẫn sẽ kiểm soát các bộ trọng yếu là nội vụ, quốc phòng và an ninh biên giới. Quân đội cũng sẽ có ngân sách riêng.

Việc bầu chọn tổng thống sẽ diễn ra trong tháng 2-2016 và tổng thống mới sẽ lên nắm quyền vào tháng 3. Theo quy định của hiến pháp, bà Suu Kyi sẽ không thể trở thành tổng thống. Dù vậy, bà từng tuyên bố bà sẽ trở thành “quyền lực” đứng sau tổng thống để điều hành đất nước.

“Tổng thống sẽ không có thực quyền mà sẽ phải hành động theo các quyết định của NLD. Tổng thống sẽ được giải thích rõ ràng về những gì ông ấy có thể làm” - bà Suu Kyi mô tả trong cuộc trả lời phỏng vấn của hãng tin Channel News Asia mới đây.

Bà Suu Kyi khẳng định điều đó sẽ không ảnh hưởng gì đến hoạt động của chính phủ mới. Một số nguồn tin cho biết có thể Chủ tịch Hạ viện Shwe Mann của USDP sẽ đạt một thỏa thuận với bà Suu Kyi và NLD để giữ chức tổng thống.