Ông Lê Hoàng Châu - chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP.HCM cho rằng còn nhiều lỗ hổng trong công tác quản lý nhà nước về đất đai, gây thất thoát tài sản nhà nước, trong đó có vấn đề bán chỉ định đất công không thông qua đấu giá - Ảnh: XUÂN LONG

Các chuyên gia đã chỉ ra như vậy tại toạ đàm "Những vấn đề kinh tế trong chính sách và pháp luật đất đai ở Việt Nam" do Trường Đại học Kinh tế quốc dân phối hợp Tổng cục Quản lý Đất đai (Bộ Tài nguyên-môi trường) tổ chức sáng 17-1.

Theo ông Lê Hoàng Châu - chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP.HCM, trong công tác quản lý nhà nước về đất đai hiện nay đang có những lỗ hổng và bất cập làm giảm nguồn thu ngân sách từ đất đai, gây thất thoát tài sản nhà nước và làm giảm tính minh bạch của thị trường bất động sản.

Ông Châu nêu rõ các lỗ hổng như thực tế chỉ định nhà đầu tư dự án có sử dụng đất không đúng đối tượng được chỉ định mà không thông qua phương thức đấu thầu rộng rãi. Tiếp đến là chuyện bán chỉ định đất công cho nhà đầu tư với giá thấp so với giá thị trường mà không thông qua phương thức đấu giá công khai, không đúng quy định của pháp luật.

Theo ông Châu, quy định vẫn lỏng lẻo trong quá trình thực hiện chủ trương cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, nhất là doanh nghiệp có nhiều quỹ đất có giá trị cao. Rồi lỏng lẻo trong quá trình thực hiện chủ trương thoái vốn nhà nước tại các công ty cổ phần, nhất là doanh nghiệp có nhiều quỹ đất có giá trị cao.

Đặc biệt, trong thực hiện chủ trương xã hội hóa đầu tư theo phương thức hợp tác công-tư, bằng hình thức hợp đồng xây dựng-chuyển giao (BT), theo ông Châu, cũng có thực tế quy định lỏng lẻo.

Đó là tình trạng không thông qua phương thức đấu thầu rộng rãi, dẫn đến có những trường hợp nhà thầu kiêm nhà đầu tư dự án bất động sản có thể vừa được nhận thầu công trình theo giá tốt ở đầu B - xây dựng công trình, vừa được nhận quỹ đất phát triển dự án bất động sản với lợi nhuận rất cao ở đầu T - chuyển giao công trình và nhận lại quỹ đất đối ứng.

Hay một số cơ quan nhà nước, đoàn thể, đơn vị sự nghiệp đang sử dụng mặt bằng đất công đã thực hiện hợp tác đầu tư với doanh nghiệp tư nhân để phát triển dự án kinh doanh, dịch vụ trên quỹ đất công, nhưng giá trị thương quyền của mặt bằng chưa được cơ quan có thẩm quyền thẩm định lại giá trị do đã chuyển đổi mục đích sử dụng.

Để khắc phục lỗ hổng và bất cập kể trên, ông Châu cho biết Chính phủ đã có nghị quyết chỉ đạo nguyên tắc xử lý đối với các dự án BT đã thực hiện trước ngày 28-12-2018. Tuy nhiên, ông Châu kiến nghị Chính phủ sớm ban hành nghị định về sử dụng tài sản công, trong đó có đất đai, để thanh toán cho các nhà đầu tư thực hiện dự án BT.

Ông Nguyễn Văn Xa - nguyên cục trưởng Cục quản lý Công sản (Bộ Tài chính), cũng cho rằng dù nguồn lực từ đất đai rất lớn, nhưng vẫn có những vấn đề bất cập làm suy giảm nguồn tài chính.

"Tình trạng bán đất công không thông qua đấu giá dứt khoát phải xử lý. Vừa qua Chính phủ cũng đã có chỉ đạo phải hủy bỏ đối với một số trường hợp cụ thể, nhưng phải rõ quan điểm đất công là phải đấu giá" - ông Xa nói.

TTO - Mua tài sản thông qua đấu giá công khai nhưng lại ngậm “trái đắng” mỏi mòn chờ giao tài sản, thậm chí hợp đồng có thể bị hủy vì cơ quan chức năng thực hiện sai quy trình.