Ông Hai kể lại với cán bộ Sở LĐ-TB&XH Đắk Lắk sự việc con trai bỏ học đi làm - Ảnh: H.Dưỡng

Trong bốn tháng đầu năm 2015 đã có 71 học sinh bỏ học đi làm xa nhà.

Những học sinh này được “cò” (do doanh nghiệp thuê) về buôn làng dụ dỗ đi làm. Cứ chiêu dụ được một em “cò” được trả công 1-1,5 triệu đồng.

Bỗng dưng bỏ học

Đầu tháng 5-2015, đoàn công tác của Sở LĐ-TB&XH Đắk Lắk đã đi thực tế tìm hiểu sự việc. Tiếp xúc với đoàn, ông Hai (buôn Kon Wang, xã Ea Yiêng, huyện Krông Pắc) kể mấy tháng nay vợ chồng ông mất ăn mất ngủ khi con trai A Yua Ngên (12 tuổi) bỏ học theo bạn đi làm tại TP.HCM.

Trong căn nhà được Nhà nước xây cho hộ nghèo, ông Hai chỉ cho chúng tôi mấy tấm giấy khen thành tích học tập của con trai treo trên tường.

Với vẻ mặt buồn rầu ông kể: “Vợ chồng tôi đặt hi vọng nhiều nhất vào con, vì cháu học giỏi. Đang học lớp 6 không hiểu sao cháu lại bỏ học đi theo bạn bè đến TP.HCM. Được một thời gian cháu điện về nói làm việc vất vả lắm, mỗi ngày ông chủ bắt làm việc từ 13-14 giờ.

Không chịu được cháu xin nghỉ để về nhà. Ông chủ không cho, đe dọa đã ký hợp đồng làm việc tròn một năm, phải làm hết năm mới được về. Không chỉ buôn chúng tôi mà năm buôn khác trong xã cũng có rất nhiều trẻ em bỏ học đi làm xa nhà”.

Thầy Phan Xuân Hạnh - hiệu trưởng Trường THCS xã Ea Yiêng - thông tin: “Năm học 2014-2015 trường có hơn 20 học sinh đồng bào dân tộc tại chỗ bỗng dưng bỏ học. Ban giám hiệu cử giáo viên đến từng nhà nắm bắt tình hình, động viên các em trở lại trường, khi đến mới biết các em đã rủ nhau đi làm xa nhà gần hết. Nhà trường đã báo cáo sự việc cho chính quyền, tăng cường tuyên truyền cho các em thông qua giờ chào cờ. Nhưng đầu năm 2015, 25 học sinh từ lớp 6 đến lớp 9 tiếp tục bỏ học để đi làm”.

Ông Trần Văn Long - trưởng Công an xã Ea Yiêng - cho biết: “Sau khi có tình trạng nhiều trẻ em bỏ học đi làm xa nhà chúng tôi đã tiến hành xác minh. Nguyên nhân cho thấy hầu hết là do gia đình quá khó khăn, một số cháu thấy các anh chị, bạn bè đi làm xa tết về có tiền, mua sắm tư trang cá nhân và một số vật dụng cho gia đình nên háo hức đi theo”.

Theo lãnh đạo xã Ea Yiêng, từ đầu năm 2015 đến nay xã có 33 học sinh tiểu học và THCS bỏ học đi làm tại các tỉnh phía Nam.

“Sẽ đến TP.HCM nắm bắt tình hình”

Năm 2014, sau khi phát hiện hàng chục trẻ bỏ học đi làm tại TP.HCM, các cơ quan chức năng của Đắk Lắk đã vào cuộc điều tra.

Qua đó cơ quan chức năng phát hiện hơn 20 đối tượng là người đồng bào dân tộc ít người tại chỗ của huyện Cư Kuin được một số doanh nghiệp, cơ sở sản xuất thuê về các buôn để tuyển lao động trẻ em. Những người này thường nhắm vào các em nữ học kém, ngại học tập, điều kiện kinh tế gia đình khó khăn, tuổi 13-16 để lôi kéo đi làm.

Do đa số “cò” cũng là người dân tộc ít người nên thuận lợi xâm nhập các buôn. Khi các em đồng ý bỏ học đi làm, “cò” sẽ đưa các em đến tận nơi làm việc tại TP.HCM hoặc một số tỉnh khác ở phía Nam. Tuyển được một lao động, “cò” được chủ sử dụng lao động trả 1-1,5 triệu đồng.

Ông Y Sa Phôn Niê Krơng, phó giám đốc Sở LĐ-TB&XH Đắk Lắk, cho biết qua kiểm tra, xác minh ở một số huyện cho thấy việc tuyển dụng trẻ em đi lao động xa nhà xảy ra trên địa bàn tỉnh đều vi phạm pháp luật.

Các hợp đồng lao động mà chủ sử dụng lao động ký với trẻ em cũng có nhiều vi phạm như: không có ý kiến đồng ý của cha mẹ hoặc người giám hộ, không nêu rõ thời gian làm việc, điều kiện làm việc, công việc làm, bảo hiểm xã hội...

Về tiền lương các em không được trả hằng tháng như quy định. Từ đầu chủ ra điều kiện các em phải làm đủ 1-2 năm mới thanh toán, mức lương chủ yếu là 9 triệu đồng/năm.

Cũng theo ông Y Sa Phôn Niê Krơng, hiện sở đang chỉ đạo các phòng LĐ-TB&XH cùng hơn 2.000 cộng tác viên bảo vệ và chăm sóc trẻ em ở thôn, buôn phối hợp với các nhà trường trên địa bàn toàn tỉnh để kiểm tra, rà soát, tổng hợp số trẻ em bỏ học đi lao động xa nhà.

Sau khi nắm rõ địa chỉ nơi các em làm việc, sở sẽ kết hợp với các ngành chức năng của tỉnh bạn để bảo vệ lao động trẻ em.

“Trong tháng 5 này sở sẽ cử đoàn công tác đến TP.HCM nắm bắt tình hình đời sống, điều kiện ăn ở, việc làm của các cháu. Trên cơ sở đó chúng tôi sẽ phối hợp với sở LĐ-TB&XH tại chỗ triển khai các biện pháp cụ thể nhằm bảo vệ các em” - ông Y Sa Phôn Niê Krơng nói.