Nhà xây theo nhà mẫu trong dự án nhà ở (P.Hiệp Bình Phước, Q.Thủ Đức) bị đình chỉ thi công - Ảnh: N.Hà

Một văn bản của Sở Xây dựng TP.HCM gửi UBND các quận, huyện vào tháng 9-2016 khẳng định các dự án có tổng mặt bằng, quy hoạch 1/500, có nhà mẫu được phê duyệt không thuộc diện được miễn giấy phép xây dựng (GPXD) theo Luật xây dựng năm 2014.

Sở cho rằng chủ đầu tư các dự án trên chỉ xây dựng hạ tầng, sau đó phân lô, bán nền và người dân tự xây nhà ở, không phải là dự án phát triển nhà ở, dự án phát triển đô thị.

Vì vậy, người dân xây nhà trong các dự án này phải có GPXD. Nhưng đến nay các quận tiếp thu và thực hiện theo văn bản trên không thống nhất.

Nơi đình chỉ, chỗ nhắc xin giấy phép

Ở Q.Thủ Đức, nhiều nhà đang xây dựng trong các dự án có nhà mẫu, có quy hoạch 1/500 như trên bị đình chỉ xây dựng, chủ nhà bị buộc phải xin GPXD trong vòng 60 ngày.

Tháng 12-2016, ông Phạm Ngọc Bình như ngồi trên lửa bởi căn nhà của ông đang xây thuộc khu phố 5, P.Hiệp Bình Chánh, Q.Thủ Đức bỗng nhận được quyết định đình chỉ thi công của UBND phường, yêu cầu phải xin GPXD cho căn nhà trong vòng 60 ngày.

Ông Bình cho hay khi mua đất của dự án trên, ông đã tìm hiểu kỹ đây là dự án khu nhà ở có quy hoạch 1/500, có nhà mẫu, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Tháng 7-2016, UBND Q.Thủ Đức đồng ý cho ông Bình điều chỉnh mẫu nhà. Trước khi khởi công, ông Bình cũng đã thực hiện các thủ tục như đăng ký với UBND phường.

Việc xây dựng diễn ra suôn sẻ cho đến ngày nhận được quyết định đình chỉ thi công của UBND P.Hiệp Bình Chánh.

Đại diện UBND P.Hiệp Bình Chánh xác nhận đã ban hành quyết định đình chỉ thi công, sau khi nhận nhiều văn bản của đội thanh tra địa bàn Q.Thủ Đức (thuộc thanh tra Sở Xây dựng).

Trên địa bàn phường này có 20 trường hợp nhà đang xây trong các dự án tương tự ông Bình bị đình chỉ thi công, mặc dù chủ nhà đã thực hiện đúng các thủ tục ban đầu.

Tương tự, người dân xây nhà trong các dự án nhà ở có quy hoạch 1/500 tại huyện Hóc Môn cũng phải xin GPXD.

Tuy không bị chính quyền đình chỉ xây dựng nhưng người dân cho biết cán bộ đội thanh tra địa bàn của huyện kiểm tra và nhắc nhở nhiều lần nên chủ nhà phải đi xin phép.

Phòng quản lý đô thị huyện Hóc Môn cho biết đã giải quyết cấp GPXD cho người dân và xem đây là trường hợp cấp phép theo yêu cầu, không bắt buộc.

Cùng nhận được văn bản trên của Sở Xây dựng, nhưng một số quận, huyện khác vẫn tiếp tục cho dân xây dựng theo nhà mẫu vì hiểu rằng những dự án nhà ở phân lô bán nền được duyệt trước năm 2004 cũng là dự án phát triển nhà ở.

Tại Q.Bình Tân, chỉ những nền đất trong các dự án phân lô hộ lẻ mới bị buộc phải xin GPXD, còn các dự án nhà ở theo diện phân lô bán nền đã thực hiện đầy đủ các quy trình đầu tư theo quy định vào thời điểm trước năm 2004 thì người dân vẫn được xây dựng theo nhà mẫu cũ hoặc điều chỉnh mẫu nhà.

Q.Bình Thạnh cho biết việc xây dựng của người dân trong các dự án phân lô bán nền ở Bình Hòa (P.13), khu vực dự án phân lô bán nền lớn nhất của quận này, vẫn diễn ra bình thường.

Người dân đăng ký khởi công công trình theo nhà mẫu chứ không phải xin GPXD. Đội thanh tra địa bàn (thuộc Sở Xây dựng) cũng không xử lý.

Tương tự, người dân trong các dự án nhà ở phân lô bán nền tại Q.9 hiện vẫn xây nhà theo mẫu sau khi đăng ký với UBND phường.

Không xem là dự án nhà ở?

Một cán bộ cấp phép xây dựng thuộc Sở Xây dựng TP.HCM cho biết: chỉ những dự án nhà ở do chủ đầu tư xây dựng nhà để bán mới được miễn GPXD. Miễn ở đây là miễn cho chủ đầu tư chứ không phải miễn cho người mua đất lại để xây nhà.

Các dự án phát triển nhà ở, phát triển đô thị phải được cơ quan chức năng phê duyệt thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật.

Những dự án khu nhà ở có quy hoạch tổng mặt bằng, quy hoạch 1/500 và mẫu nhà đã được phê duyệt, sau đó chủ đầu tư chỉ làm hạ tầng cho dự án rồi phân lô, bán nền đất cho người dân xây nhà không được xem là dự án phát triển nhà ở, phát triển đô thị theo Luật xây dựng.

Các dự án này đa số được phê duyệt, đầu tư trước ngày 1-7-2004 (ngày Luật đất đai 2003 có hiệu lực).

Vị cán bộ này khẳng định: trước đây, các dự án khu nhà ở theo kiểu phân lô, bán nền trước năm 2004 được miễn GPXD, chủ nhà chỉ đăng ký xây theo nhà mẫu.

Tuy nhiên thực tế người dân xây dựng sai mẫu nhà rất nhiều, dẫn đến việc không thể hoàn công, cơ quan chức năng không thể công nhận quyền sở hữu nhà.

Vì vậy, Luật xây dựng mới buộc người dân phải xin GPXD trước khi xây dựng để quản lý.

“Đây là quy định của luật, sở chỉ nhắc nhở UBND các quận, huyện phải thực hiện theo. Những nơi không yêu cầu GPXD của người dân khi khởi công dạng nhà này là làm theo quy định cũ, sai luật” - vị cán bộ này khẳng định.