Phóng to

Ông Trương Trọng Nghĩa - Ảnh: Việt Dũng

* Theo ông, việc Việt Nam trúng cử vào Hội đồng Nhân quyền LHQ nhiệm kỳ 2014-2016 có ý nghĩa như thế nào, đặc biệt với việc thúc đẩy vấn đề nhân quyền trong nước và thế giới?

- Chắc chắn là có một sự thúc đẩy rất lớn. Đầu tiên là tính gương mẫu. Một quốc gia được bầu vào Hội đồng Nhân quyền thì sẽ phải gương mẫu. Việt Nam rõ ràng phải có những thành tựu nhất định về nhân quyền thì người ta mới bầu mình vào. Và khi nói đến nhân quyền thì phạm trù rất rộng, trong đó có cả quyền sống, bảo đảm các điều kiện như xóa đói giảm nghèo, y tế, giáo dục và các quyền tự do dân chủ khác. Đã vào hội đồng thì phải gương mẫu, đặc biệt là với quốc gia của anh, công dân của anh, con người trong xã hội của anh thì anh phải hành xử cho đúng, nếu không sẽ bị cộng đồng quốc tế chất vấn, đặt vấn đề. Do đó được tín nhiệm trước hết là một vinh dự, đồng thời cũng là một trách nhiệm nặng nề. Tôi tin Việt Nam sẽ có những bước tiến, những nỗ lực để đến hết nhiệm kỳ, thế giới sẽ có đánh giá Việt Nam xứng đáng ở cương vị đó.

Vào được Hội đồng Nhân quyền rất có lợi - trước hết là nâng cao vị thế của quốc gia trên trường quốc tế, được tham gia các chính sách của tổ chức quốc tế - tham gia nghĩa là đóng góp để thúc đẩy tiến trình chung. Việt Nam là một nước đang phát triển, có rất nhiều khó khăn và sẽ thuyết phục cộng đồng quốc tế, LHQ phải có chính sách như thế nào để thúc đẩy, hỗ trợ vấn đề nhân quyền ở các quốc gia chậm phát triển và đang phát triển.

* Có một số ý kiến tỏ ra quan ngại vì cho rằng Việt Nam vẫn là một nước chưa phải hoàn toàn đảm bảo nhân quyền, ông nghĩ sao về điều này?

- Trên thế giới hiện nay, không có quốc gia nào hoàn hảo về nhân quyền, kể cả những quốc gia rất giàu có, những quốc gia có luật pháp rất dân chủ thì vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề về nhân quyền. Không ai dám tự hào mình là quốc gia hoàn hảo nhất thế giới về nhân quyền cả. Và cũng không ai bầu một quốc gia kém cỏi, thậm chí vi phạm về nhân quyền vào Hội đồng Nhân quyền cả. Với số phiếu bầu chọn cao nhất, 184/192 quốc gia, tôi tin thế giới có lý do chính đáng để lựa chọn Việt Nam.

Tôi cho rằng những người bỏ phiếu cho Việt Nam là họ nghĩ tới những đóng góp của Việt Nam vào tình hình về vấn đề nhân quyền trên thế giới, chứ không phải vì Việt Nam là quốc gia hoàn hảo nhất thế giới về nhân quyền. Trong vòng 20 năm, Việt Nam từ một nước thiếu lương thực mà đến nay, dù dân số đã tăng lên mức 90 triệu người, đã là một trong những nước xuất khẩu lương thực đứng hàng đầu thế giới; từ một nước chậm phát triển mà đã tiến lên thành một nước có trình độ phát triển tầm trung bình. Từ một nước đói nghèo, ta đã có những thành tựu đáng kể về xóa đói giảm nghèo, chăm lo về y tế, giáo dục. Với những kinh nghiệm đó, Việt Nam có thể giúp được nhiều nước.

Cũng cần nói thêm rằng với các nước phát triển, có thể họ nhìn nhận nhân quyền nghiêng về khía cạnh tự do lập hội, tự do ngôn luận, tự do biểu tình, tự do báo chí... Còn các nước nghèo, các nước đang phát triển thì thường tập trung và ưu tiên vào các quyền về dân sinh, như xóa đói giảm nghèo, giáo dục, y tế, văn hóa... Tham gia Hội đồng Nhân quyền là cơ hội để Việt Nam tự hoàn thiện, tự bổ khuyết những mặt còn hạn chế trong bảo vệ quyền con người.

Một số lĩnh vực nhân quyền mà Việt Nam có thể và cần phải tạo chuyển biến ngay là: mau chóng ban hành một số luật bảo đảm quyền con người mà Việt Nam đã đưa vào Hiến pháp từ năm 1946 đến nay và đã ký cam kết quốc tế mà vẫn chưa ra được luật, như quyền tự do lập hội, tự do biểu tình; cải cách tư pháp theo hướng dựa vào tranh tụng tại tòa, triệt để áp dụng nguyên tắc “suy đoán vô tội”, bảo đảm quyền có luật sư ngay từ đầu của người bị tạm giữ, tạm giam, chống bức cung, ép cung, nhục hình.