Tại xưởng sản xuất của Công ty TNHH xây dựng, cơ khí và thương mại Bình Minh - nơi đang “đau đầu” về bài toán vốn - Ảnh: N.AN

Công nghiệp ôtô và nhiều ngành khác khó phát triển nếu không có CNHT. Nhưng nhiều doanh nghiệp CNHT "đi đến lại đi về" khi tìm hiểu các chính sách ưu đãi.

Bỏ cuộc vì thủ tục

Trở thành nhà cung cấp linh kiện cho một hãng ôtô nước ngoài tại VN, anh Tuấn - giám đốc một doanh nghiệp sản xuất chi tiết xương ghế ngồi ôtô tại Vĩnh Phúc - kể lại khi biết có thông tin hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất linh phụ kiện, anh đã trực tiếp đến Sở Công thương thành phố để tìm hiểu các thủ tục nhằm xin được hỗ trợ. 

Thế nhưng đến vài lần, yêu cầu thủ tục phức tạp, anh Tuấn chán nản bỏ cuộc. Với doanh nghiệp, thời gian là tiền bạc, nên anh Tuấn cho hay cần dành để làm những việc khác có ích hơn.

Cũng là doanh nghiệp chuyên sản xuất các sản phẩm cơ khí chính xác, với sản phẩm chủ lực là khuôn mẫu nhựa, linh kiện cơ khí có độ chính xác cao làm linh kiện cho ôtô, xe máy và máy in, anh Nguyễn Văn Tuân - tổng giám đốc Công ty TNHH xây dựng, cơ khí và thương mại Bình Minh - cho biết đã nhận được một số hỗ trợ về xúc tiến thương mại, thị trường, tìm khách hàng, cải tiến năng suất... 

Tuy nhiên, cơ chế hỗ trợ mà doanh nghiệp cần nhất là vốn thì vẫn luôn là bài toán đau đầu. Khi nghe tin có Quỹ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) với mức lãi suất ưu đãi chỉ khoảng 7%/năm, anh Tuân tìm hiểu cơ hội để nộp hồ sơ, nhưng chỉ nhận được câu trả lời là "đang tạm dừng triển khai".

Theo anh Tuân, đa số các doanh nghiệp phụ trợ mới khởi nghiệp đều không có nhiều tiền, nên chủ yếu phải mua máy móc, trang thiết bị cũ. Vì vậy, tỉ lệ hư hỏng cao, độ chính xác thấp. "Mua mỗi chiếc máy hiện đại chi phí khoảng 100.000 USD, vận hành cả dây chuyền không thể chỉ vài ba chiếc máy. Không tiếp cận được vốn ưu đãi, rất khó có tiền đầu tư" - anh Tuân nói.

Chờ Nhà nước tháo rào cản

Trực tiếp đi tìm hiểu nhu cầu vay vốn sản xuất từ Quỹ hỗ trợ DNNVV, phóng viên Tuổi Trẻ nhận được xác nhận từ một cán bộ có thẩm quyền của quỹ này là: việc giải ngân cho vay đang được tạm dừng. 

Lý do là Luật hỗ trợ DNNVV mới được ban hành, nên mới đây nghị định 39/2019 về tổ chức hoạt động của Quỹ phát triển DNNVV mới được ban hành. Theo đó, việc hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp không như giai đoạn trước mà sẽ có trọng điểm. 

Cơ quan này đang xây dựng văn bản hướng dẫn, với chính sách hỗ trợ trọng tâm cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp tham gia vào chuỗi giá trị... Bên cạnh các tiêu chí bắt buộc như quy mô vốn, lao động, doanh nghiệp phải có vốn đối ứng tối thiểu là 20-30%.

Bên cạnh khó khăn về vốn, việc tiếp cận đất đai để xây dựng nhà xưởng với DNNVV cũng khó khăn. Một doanh nghiệp phụ trợ tại Hà Nội chia sẻ để tìm mặt bằng cho doanh nghiệp sản xuất thực sự gặp rất nhiều rủi ro, có thể dễ dàng bị cắt hợp đồng thuê, chi phí cao.

Theo TS Nguyễn Thị Tuệ Anh - phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM), hiện sản xuất CNHT vẫn chưa phát triển, năng lực của doanh nghiệp Việt còn hạn chế nên đa số các linh phụ kiện đều phải nhập khẩu. Điều này dẫn tới chi phí sản xuất sản phẩm, như với chiếc ôtô ở Việt Nam, còn cao hơn so với các nước trong khu vực.

"Cần có sự vào cuộc của các cấp nhiều hơn và phải làm thực tế. Không phải là ta không có chính sách ưu đãi, có quỹ, có tiền hỗ trợ... Vấn đề là doanh nghiệp vẫn khó tiếp cận" - bà Tuệ Anh nói và cho rằng trường hợp doanh nghiệp không đáp ứng được thì phải có bên thứ ba bảo lãnh, giảm các thủ tục, quy trình đang có vấn đề như hiện nay.

​Kế hoạch hành động phát triển ngành công nghiệp ô tô

Kế hoạch hành động phát triển ngành công nghiệp ô tô và phụ tùng ô tô thực hiện Chiến lược công nghiệp hóa của Việt Nam trong khuôn khổ hợp tác Việt Nam Nhật Bản hướng đến năm 2020, tầm nhìn 2030 vừa được Thủ tướng Chính phủ ban hành.