Phóng to

Kinh doanh thuốc độc lập cũng thường gắn với việc mua bán thuốc trôi nổi, không có nguồn gốc, có thể khiến người tiêu dùng bị tai biến thuốc nếu đó là thuốc giả, kém chất lượng. Ảnh: SGTT

Sự ra đời của nhà thuốc Mỹ Châu 5 trong hệ thống nhà thuốc Mỹ Châu tại TP.HCM tuần qua cho thấy một xu thế mới trong kinh doanh bán lẻ dược phẩm: hình thành chuỗi nhà thuốc.

Mô hình này được các nhà chuyên môn đánh giá cao vì qua đó mới dễ thực hiện được chuẩn GPP (Good Pharmacy Practice), áp dụng trên toàn quốc kể từ năm 2010, mang lại nhiều lợi ích cho người tiêu dùng

Bán lẻ: nhân viên kiêm "bác sĩ"

Mô hình bán lẻ thuốc kiểu truyền thống hiện nay có từ lâu. Người kinh doanh chỉ cần thuê một dược sĩ đại học đứng tên chủ cơ sở, chịu trách nhiệm về mặt chuyên môn là có thể mở nhà thuốc. Trong một thời gian dài nó đã đáp ứng được nhu cầu của người bệnh, tuy nhiên với xu thế mới về tiêu dùng nó lại không còn phù hợp.

Thật vậy, do phần lớn dược sĩ đứng tên mang tính hình thức, nên việc bán thuốc giao lại cho một nhân viên bán lẻ chỉ có trình độ dược tá và người này thường không đủ chuyên môn để thẩm định những đơn thuốc kê không đúng quy định.

Phổ biến hơn, các nhân viên còn đóng luôn vai trò bác sĩ khi tự ý kê toa cho bệnh nhân hoặc đóng vai dược sĩ khi thay thế thuốc này bằng thuốc khác! Điều đó dẫn đến những hậu quả không lường hết. Chẳng hạn vào tháng 4 năm nay, tại Hà Nội đã có trường hợp trẻ 8 tháng tuổi ngộ độc thuốc ho do… bú sữa mẹ. Mãi đến khi đứa con bị nhập viện cấp cứu, người mẹ mới biết rằng do mình thường xuyên dùng thuốc ho có chứa Codein, một dạng thuốc phiện. Thuốc này chị mua ở một nhà thuốc gần nhà, do người bán thuốc chỉ định dùng!

Do chuyên môn hạn chế, nên nhân viên bán thuốc có thể nhầm thuốc này sang thuốc khác, khác nhau một trời một vực. Cách đây vài năm, một bệnh viện nhi đồng ở TP.HCM đã tiếp nhận một ca ngộ độc Halopiridol (thuốc tâm thần) vì người bán thuốc nhầm đó là Prednisolone (thuốc kháng viêm)!

Kinh doanh thuốc độc lập cũng thường gắn với việc mua bán thuốc trôi nổi, không có nguồn gốc, có thể khiến người tiêu dùng bị tai biến thuốc nếu đó là thuốc giả, kém chất lượng. Do hạn chế với nguồn vốn, nên những nhà thuốc này cũng khó thực hiện đầy đủ những tiêu chuẩn kinh doanh thuốc về mặt bằng, điều kiện bảo quản thuốc, cập nhật kiến thức chuyên môn cho nhân viên…

Chuỗi nhà thuốc: Hạn chế tai biến

Ở nước ngoài, mô hình chuỗi nhà thuốc đã quá quen thuộc, chẳng hạn Walgreen (Mỹ), Watson (Thái Lan), Mercury (Philippines), những chuỗi lớn có đến 6.000 hiệu thuốc, nhỏ cũng có 500 - 600, tạo nên những thương hiệu uy tín đối với người tiêu dùng.

Một chuyên gia trong ngành kinh doanh dược phẩm cho biết kinh doanh chuỗi nhà thuốc có nhiều ưu điểm và lợi thế so với kiểu bán thuốc độc lập hiện nay.

Trước nhất, do “mua buôn, bán lẻ” nên sản phẩm đến tay người tiêu dùng đều có chất lượng, khỏi mặc cả về giá. Sau đó, do sản phẩm kinh doanh có nguồn gốc hẳn hoi, nên người tiêu dùng không sợ mua nhầm sản phẩm giả, kém chất lượng.

Lộ trình do Bộ Y tế đặt ra để các nhà thuốc trên cả nước đạt chuẩn GPP là: - Từ 1-7-2007, cho các nhà thuốc bổ sung chức năng kinh doanh thuốc hoặc thành lập mới tại quận, phường nội thành Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM và Cần Thơ; - Từ 1-1-2009, cho các nhà thuốc bổ sung chức năng kinh doanh thuốc hoặc thành lập mới tại các quận, phường nội thành, nội thị của các tỉnh, TP trực thuộc trung ương ngoài 4 TP trên; - Từ 1-1-2010 cho các nhà thuốc bổ sung chức năng kinh doanh thuốc hoặc thành lập mới tại huyện, xã ngoại thành, ngoại thị của các tỉnh, TP trực thuộc trung ương; - Từ 1-1-2010, các nhà thuốc trong cả nước nếu không đạt chuẩn GPP sẽ không được gia hạn giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc.

Ở nước ta, kinh doanh chuỗi nhà thuốc được khuyến khích vì qua đó mới dễ đạt được chuẩn GPP, tiêu chuẩn nhằm tăng cường bảo vệ lợi ích của bệnh nhân, cung cấp thuốc bảo đảm chất lượng với đầy đủ tư vấn thích hợp, góp phần đẩy mạnh việc kê đơn phù hợp, sử dụng thuốc an toàn hợp lý.

Theo chuẩn này, dược sĩ đại học phải thường xuyên có mặt khi nhà thuốc hoạt động, trực tiếp tham gia bán các thuốc phải kê đơn, tư vấn cho người mua, liên hệ với bác sĩ kê đơn trong các trường hợp cần thiết để giải quyết các tình huống xảy ra.

Ngoài ra, chuẩn GPP cũng quy định về phòng ốc và khu vực tư vấn riêng cho bệnh nhân (các nhà thuốc hiện nay không hề có), kho bảo quản thuốc riêng, có nhiệt kế và ẩm kế để kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm.

Lập chuỗi nhà thuốc, làm GPP để cạnh tranh với nước ngoài

Theo PGS-TS Lê Văn Truyền, chuyên gia cao cấp dược học, sau khi nước ta gia nhập WTO và mở cửa thị trường bán lẽ dược phẩm, một trong những kịch bản của ngành dược là các công ty nước ngoài sẽ nhảy vào kinh doanh và hình thành chuỗi nhà thuốc, “đè bẹp” tất cả các cửa hàng kinh doanh dược phẩm truyền thống hiện nay (ông gọi là kinh doanh kiểu… “vỉa hè”).

Điều này hoàn toàn có cơ sở vì với bề dày kinh nghiệm làm ăn, những Walgreen, Watson, Mercury không mấy khó khăn tạo ra những bản sao tại Việt Nam theo mô hình có sẵn ở nước ngoài.

Có lẽ nhận thức điều này mà ngay từ bây giờ một số công ty trong nước đã hình thành chuỗi nhà thuốc, chuẩn bị đối phó với những đối thủ đến từ nước ngoài.

Chị Ánh Nguyễn, giám đốc phát triển thương mại của hệ thống Mỹ Châu, cho biết: “Chúng tôi đã nghiên cứu các mô hình chuỗi nhà thuốc của Mỹ, Singapore và Thái Lan, tiến tới xây dựng chuỗi 500 - 600 nhà thuốc đạt chuẩn GPP trong tương lai trên toàn quốc”. Chị cũng cho biết, kiểu kinh doanh của chuỗi nhà thuốc là đàm phán trực tiếp với nhà sản xuất và mua số lượng lớn, vì thế giá thuốc đến tay người tiêu dùng chắc chắn thấp hơn kiểu kinh doanh hiện nay.