Tỉ phú Mark Zuckerberg điều trần trước Ủy ban Thương mại và năng lượng Hạ viện Mỹ ngày 11-4 - Ảnh: Reuters

Với nội dung trình bày không quá khác biệt giữa hai phiên tại Thượng viện và Hạ viện Mỹ và cũng không khác mấy so với nội dung văn bản chuẩn bị trước đã đăng trên trang web của Hạ viện Mỹ, dư luận Mỹ rõ ràng cảm thấy chưa hài lòng.

Quản lý Facebook ra sao?

Có thể thấy sau hai phiên điều trần, gần như mọi chính trị gia Mỹ đều muốn quản lý Facebook. Vấn đề này được trở đi trở lại nhiều lần trong suốt 10 tiếng điều trần ở hai phiên. Không ít nghị sĩ hỏi Zuckerberg rằng liệu tỉ phú này có cam kết giúp cơ quan lập pháp thiết lập những luật lệ mới liên quan việc thu thập dữ liệu và quyền riêng tư không.

Thượng nghị sĩ John Kennedy nói thẳng với ông chủ Facebook: "Tới đây sẽ là có cả đống dự luật được đưa ra để quản lý Facebook. Việc chúng có được thông qua không là tùy thuộc ở anh. Anh có thể về nhà, bỏ ra 100 triệu USD để vận động hành lang và chống lại chúng tôi, hoặc anh có thể về nhà và giúp chúng tôi giải quyết vấn đề".

Mong muốn là vậy, nhưng ngay tại thời điểm này cũng chưa ai rõ một điều luật quản lý Facebook có "mặt mũi" cụ thể ra sao. Trong điều trần, người ta đã nghe các nghị sĩ nhắc tới 3 dự luật khác nhau gồm: "Luật quảng cáo trung thực" nhằm quản lý hoạt động quảng cáo online, "Luật đồng thuận" yêu cầu phải thông báo và được người dùng cho phép trước khi thu thập thông tin và "Luật trình duyệt" cũng có nội dung tương tự.

Về phần mình, Mark Zuckerberg cam kết trước Quốc hội sẽ triển khai quy định chung về bảo vệ dữ liệu của EU (gọi tắt là GDPR) kể từ tháng 5-2018 cho tất cả người dùng Facebook trên toàn thế giới. Đây được đánh giá là bước đi thông minh, giúp Facebook hạn chế được khả năng Mỹ có thêm một luật khác quản lý họ.

Mark Zuckerberg đã có thể an tâm?

Với những lời xin lỗi lặp lại không có gì khác nhau, liệt kê các biện pháp sửa lỗi, trang TechCrunch cho rằng ông chủ Facebook chỉ gần như giải thích thêm những nội dung đã đăng tải trên blog và những thông báo từng đưa ra. Tuy nhiên với cách điều trần "nhàm chán" này, Mark đã tạo được cảm giác là Facebook thực sự day dứt về sai lầm của họ và hoàn toàn chịu trách nhiệm sau mọi việc, đồng thời họ cũng đã sẵn sàng một kế hoạch để bảo vệ dữ liệu người dùng tốt hơn.

Lẽ dĩ nhiên, với một thời gian quy định được hỏi của mỗi nghị sĩ quá ngắn ngủi, khoảng 5 phút, thật khó để nhà lập pháp nào có thể đào sâu vấn đề, ngay cả khi đã nhìn rõ.

Rốt cuộc thì vẫn còn rất nhiều vấn đề chưa được giải đáp thỏa đáng sau hai phiên điều trần. Ví như còn điều gì Facebook chưa công khai hết về bê bối Cambridge Analytica khi chính Mark Zuckerberg thừa nhận công ty này đã bán dữ liệu người dùng cho một số công ty khác nhưng lại không nói rõ số liệu. Thứ nữa, có phải Facebook đã vi phạm niềm tin với người dùng không khi Zuckerberg và các lãnh đạo khác của công ty tự ý xóa bỏ tin nhắn Facebook của họ trong hộp thư riêng của người nhận?...

Dẫu vậy, Facebook vẫn có thể hài lòng khi ông chủ của họ đã vượt qua hai ngày điều trần, ngay cả khi phiên điều trần trước Hạ viện được đánh giá căng thẳng, gay gắt hơn phiên ở Thượng viện, ít nhất là phần mở đầu.

Cổ phiếu Facebook đều đã tăng giá lần lượt 4,5% và 1,2% ở thời điểm chốt phiên cuối 2 ngày 10 và 11-4 cho thấy nhà đầu tư đã có phần nào an tâm sau hai phiên điều trần.

Ông Vũ Thanh Long (đồng sáng lập ứng dụng chăm sóc y tế eDoctor):

Qua cách trả lời của Mark có thể nhận ra nhiều vấn đề về thông tin người dùng Facebook.

Thứ nhất là mọi hành động của người dùng đều bị ghi lại, nghĩa là có thể can thiệp sâu vào hành vi và tính riêng tư của người dùng. Do vậy, người dùng sẽ không biết những điều gì riêng tư trên Facebook có thể bị lộ ra hoặc là những hành động vô ý thức nhưng là quyền riêng tư bị Facebook ghi lại và khai thác.

Thứ hai là người dùng đang bị xem là sản phẩm của Facebook chứ không phải là khách hàng của Facebook vì nhiều dữ liệu được chia sẻ cho bên thứ 3 để sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, trong đó có cả mục đích xấu.

Thứ ba, có thể thấy các nội dung mà người dùng tạo ra là để xây dựng mối quan hệ xã hội đang được sử dụng nhiều hơn cho mục tiêu khai thác quảng cáo, trong khi người dùng không được hưởng lợi gì từ việc này.

Bà Hoàng Hường (chuyên gia marketing):

Người dùng cần sử dụng Facebook thông minh, biến nó thành công cụ phục vụ cho những nhu cầu của mình thay vì bị phụ thuộc nó và nhắm mắt sử dụng. Người dùng hãy quan tâm đến chính sách, đến việc thiết lập tài khoản và quyền riêng tư nhiều hơn, bớt sử dụng các ứng dụng và trò chơi không rõ nguồn gốc.

Hãy tự bảo vệ mình tốt nhất thay vì trông chờ Facebook thay đổi để bảo vệ bạn.

Bà Mai Lan Anh (trưởng phòng PR Tập đoàn FPT):

Chúng ta sử dụng Facebook mà không phải trả tiền để kết nối, giữ liên lạc với bạn bè, gọi điện miễn phí... Chúng ta mua sản phẩm, dịch vụ mà không phải tìm kiếm vì luôn có gợi ý... Bù lại, hằng ngày chúng ta tự sản xuất nội dung, góp phần làm phong phú bộ mặt Facebook và người dùng cũng trở thành đối tượng quảng cáo để Facebook kiếm tiền.

Rõ ràng công nghệ có thể làm được nhiều thứ mà con người không tưởng tượng được. Vì vậy, chúng ta hãy nên rất cân nhắc khi sử dụng mạng xã hội.