Phẫu thuật lấy khối u 15kg - Ảnh: H.Linh

Bệnh liên quan đến rượu và sự chuyển hóa mỡ.

Bà N.T.H. (54 tuổi, ở Phú Thọ) nhập viện trong tình trạng bụng tức nặng, trướng to, cơ thể gầy yếu, đi lại khó khăn. Sau gần 6 giờ tỉ mỉ bóc tách, các bác sĩ khoa ngoại Bệnh viện K mới lấy được khối u nặng 14kg gồm các tổ chức mỡ ác tính ra khỏi cơ thể bệnh nhân. Khối u khổng lồ này choán toàn bộ ổ bụng, chèn ép thận, trực tràng, đè đẩy dạ dày, gan, ruột lên trên, ra phía sau.

Khối u khủng hơn thuộc về ông Đinh Trọng D. (70 tuổi, Hải Dương): nặng 15kg. Ông D. mang trong mình khối u bụng trên 10 năm, đến khi bị căng tức nặng toàn ổ bụng, gầy yếu, đi lại rất khó khăn ông mới đến Bệnh viện T.Ư quân đội 108 để mổ.

Không “mang thai u quái” nhưng ông Lê Hữu K. (55 tuổi, Ninh Bình) lại có cả trăm cục u cuộn to khắp cơ thể, thậm chí các khối u này phình to dưới da như đắp thành lũy quanh cổ, trông rất sợ. Bệnh nhân dù được phẫu thuật nhiều lần cũng khó cắt hết được các khối u.

Uống rượu sinh u

ThS Trần Anh Tuấn, Bệnh viện K, cho biết u mỡ là bệnh phổ biến, tuy chưa có thống kê về tỉ lệ mắc nhưng trung bình một phòng khám tổng hợp ở Bệnh viện K có thể gặp 4-7 bệnh nhân/ngày.

U mỡ là do sự tập trung quá mức tế bào mỡ tại một vùng cơ thể, thường gặp nhiều nhất ở các vùng ngoại vi dưới da nhưng cũng có thể gặp ở hầu hết các tạng trong cơ thể.

Đặc điểm của u mỡ là phát triển chậm, nhiều năm, thường không đau, mềm và có ranh giới rõ (có vỏ).

Tổ chức da phía trên khối u hoàn toàn bình thường và không có những rối loạn gì đặc biệt về màu sắc hay cảm giác. U mỡ gặp bất kỳ ở lứa tuổi nào, nhưng nhiều hơn ở lứa tuổi trưởng thành, trung niên.

ThS Nguyễn Thị Thu Hằng, khoa phẫu thuật tạo hình Bệnh viện Việt - Đức, cho biết hiện nguyên nhân phát triển u mỡ, đa u mỡ chưa được biết rõ, nhưng người ta nhận thấy bản chất là do rối loạn chuyển hóa mỡ và tác nhân khiến u mỡ phát triển nhanh là uống rượu.

Tại Bệnh viện Việt - Đức đã gặp rất nhiều các bệnh nhân nghiện rượu có các khối u mỡ lan tràn khắp người.

ThS Đỗ Ngọc Linh, phó khoa phẫu thuật tạo hình Bệnh viện Việt - Đức, cho biết uống rượu mọc u được gọi là bệnh Madelung (u mỡ đối xứng lành tính). Khoa đã phẫu thuật cho khá nhiều trường hợp, như ông Nguyễn Văn Q. (43 tuổi ở Nghệ An) nhập viện trong tình trạng hai cánh tay to phồng, hàm bạnh to làm biến dạng cả khuôn mặt.

Ông đã được các bác sĩ phẫu thuật cắt bỏ khối u mỡ 15x20cm dưới cằm và còn phải tiếp tục phẫu thuật để cắt bỏ hai khối u hai bên cánh tay... Có những trường hợp bệnh nhân nổi u như những quả bóng nhỏ ở đầu mặt, cổ... trông rất kinh sợ.

Hiện tại người ta vẫn chưa tìm ra cơ chế tại sao uống rượu lại gây ra u mỡ, nhưng nghiên cứu thì thấy bệnh do yếu tố di truyền ở những người nghiện rượu, làm việc trong hầm mỏ...

ThS Linh cho biết bệnh u mỡ đối xứng chủ yếu gặp ở nam giới từ 35-50 tuổi, đặc biệt ở những người nghiện rượu và bị tiểu đường. Bệnh này còn kết hợp với tình trạng béo phì, các rối loạn hô hấp, tăng axit uric máu, một số bệnh về tiết niệu và gan, các rối loạn về thần kinh ngoại biên...

Cả trăm cục u cuộn to khắp cơ thể một bệnh nhân - Ảnh: H.Linh

Lành tính nhưng dễ gây tử vong

ThS Trần Anh Tuấn cho biết tình trạng những người mang u mỡ từ vài ký đến cả chục ký không phải là hiếm. Nguyên nhân do u mỡ thường là lành tính nên người bệnh chủ quan, chỉ khi khối u lớn gây ảnh hưởng thẩm mỹ hoặc chèn ép các cơ quan khác người ta mới đi điều trị.

ThS Nguyễn Thị Thu Hằng nhấn mạnh u mỡ thường lành tính nhưng cũng dễ gây nguy hiểm. Chẳng hạn, các khối u to ở cổ, vai, gáy... có thể chèn ép các dây thần kinh, gây liệt hoặc làm rò ống bạch huyết (mạch máu lớn) gây tử vong.

Đặc biệt, có những trường hợp u mỡ phát triển trong các nội tạng: gan, thận, tim, ổ bụng... sẽ dẫn đến những rối loạn chức năng của nhiều cơ quan.

Đã có trường hợp u trong trung thất gây khó thở, khó nuốt, thậm chí suy hô hấp...; ở ruột non gây tắc ruột, lồng ruột, thậm chí đi ngoài ra máu, bị hoại tử trong ổ bụng gây viêm phúc mạc nặng... và nếu u quá to chèn ép các cơ quan trong ổ bụng không được xử lý kịp thời bệnh nhân có thể chết.

ThS Linh cho biết điều trị u mỡ tùy theo vùng, bác sĩ sẽ cắt bỏ hay chỉ hút mỡ. Hút mỡ được chỉ định với các khối u nhỏ. Còn với các khối u to, sẽ phẫu thuật lấy bỏ toàn bộ khối u. Tuy nhiên, mỗi lần phẫu thuật chỉ lấy được u tại một vùng, nên người có nhiều u sẽ phải phẫu thuật nhiều lần.