“Chúng tôi cũng khổ sở lắm”

Đó là ý kiến của ông LÊ MỘNG ĐIỆP - giám đốc Sở Tài nguyên - môi trường tỉnh Khánh Hòa - về vụ “trùm mền” dự án xử lý hạt nix do Hyundai Vinashin (HVS) thải ra. Ông Điệp nói:

- Theo Luật đất đai, được giao đất nhưng sau 12 tháng không triển khai mà không có lý do chính đáng thì thu hồi. Nhưng dự án nhà máy nix thải triển khai san ủi mặt bằng rồi. Nếu chậm tiến độ quá 36 tháng so với cam kết, UBND tỉnh sẽ thu hồi.

* Xét về mặt công nghệ, ông thấy dự án có khả thi không?

- Sở Tài nguyên - môi trường không phải là cơ quan thẩm định công nghệ, không thể có ý kiến hay bình luận gì. Đây là công nghệ mới nên phải được Bộ Khoa học - công nghệ thẩm định.

* Năm 2003, Thủ tướng đã có quyết định buộc HVS phải xử lý dứt điểm nix thải trong giai đoạn 2003-2006, sau đó được gia hạn đến 2010. Tuy nhiên, đến nay đống nix thải gần 1 triệu tấn vẫn còn nguyên. Ông nói thế nào về việc này?

- Sở và tỉnh đã rất trách nhiệm trong một thời gian dài để xử lý nix thải. Những năm gần đây làm quyết liệt. Về nguyên tắc, HVS phải chịu trách nhiệm xử lý nix thải. Nhưng bản thân họ không tự xử lý được, phải tìm đối tác và tìm nhiều rồi. Địa phương cũng tạo điều kiện cho một vài đối tác nhưng vẫn tắc. Có doanh nghiệp được vay vốn ưu đãi làm gạch nhưng tiêu thụ hạt nix không đáng kể, khó đầu ra, rồi tắc.

Mãi đến năm 2008 mới tìm được Công ty cổ phần Khoáng sản luyện kim Hà Nội nhận xử lý. Từ đó đến nay, tỉnh đang theo bám, khuyến khích doanh nghiệp này triển khai dự án. Có thể nói sở và tỉnh đã làm hết sức mình, tạo điều kiện tốt nhất và có những biện pháp nghiêm khắc khi HVS chưa xử lý xong nix thải.

* Vấn đề là núi nix thải nguy hại vẫn còn y nguyên, việc xử lý quá trì trệ, thậm chí bế tắc.

- Không những cá nhân tôi, sở và tỉnh cũng bức xúc lắm, nhưng làm sao bây giờ. Vụ này diễn ra từ trước năm 2000, khi Nhà nước tập trung kêu gọi đầu tư nhưng chưa nhìn nhận đánh giá thật “tròn trĩnh” về môi trường.Về quản lý nhà nước, để cho tồn đọng nix thải như bây giờ có thể nói thuộc về Bộ Khoa học - công nghệ trước đây, khi ấy đã có ngành tài nguyên - môi trường đâu.

Đến năm 2004 mới có ngành tài nguyên - môi trường thì chuyện đã rồi, HVS chỉ thải “lai rai” không mạnh như trước. Từ đó, mình có bộ máy chuyên quản lý lĩnh vực này, lo xử lý hậu quả, 7-8 năm nay lo việc này chưa xong.

* HVS tuyên bố có thể bán nix thải cho các nhà máy ximăng?

- Họ nói vậy chứ bán được thì họ đã bán rồi. Ai sử dụng nix thải vào việc gì đều phải có báo cáo đánh giá tác động môi trường và phải được thẩm định với sự giám sát của ngành tài nguyên - môi trường.

* Sở có nghĩ đến chuyện yêu cầu HVS chôn lấp nix thải đúng quy trình?

- Tôi đã đi Hàn Quốc, Singapore và một số nước. Các nơi đều làm bể chôn lấp. Mình chưa có công nghệ, chưa ai đặt vấn đề chôn lấp, nếu chôn lấp không kỹ, nó thẩm lậu theo mạch nước ngầm thì nguy. Theo quy định của Bộ Khoa học - công nghệ, trước khi thải ra môi trường, nix thải phải được đốt khử độc tố trong lò chuyên dụng. Nhưng ngay cả đốt cũng phải thẩm định và giám sát, biết đâu lại thải ra khí độc nguy hại hơn?

Quan điểm của tôi là cố gắng tạo điều kiện và chờ Công ty cổ phần Khoáng sản luyện kim Hà Nội thêm 5-7 tháng nữa. Nếu họ không thể tiếp tục thì kiến nghị thu hồi. Nhưng sau đó ai sẽ làm? Chậm một chút nhưng có người làm còn hơn không.

Có nhiều doanh nghiệp nói cứ thu hồi đi, họ sẽ giải quyết được đống nix thải. Tôi sợ họ chỉ nói mà không làm. Nếu không thì họ đã làm rồi. Chúng tôi cũng khổ sở vụ này lắm.

* HVS đóng được những con tàu cực lớn, việc chôn lấp nix thải đúng quy trình đâu phải quá khó với họ?

- Nếu không còn cách nào khác cũng phải tính đến chôn lấp thôi. Nhưng hiện VN chưa có quy trình chôn lấp nix thải, chỉ biết các nước họ làm thế.