Luật sư Vũ Quang Đức (Đoàn luật sư TP.HCM):

Xem lại cách quản lý

Thực tế app chỉ là phương tiện cho người có tiền và người cần tiền giao dịch và chưa có quy định cấm giữa cá nhân với cá nhân giao dịch. Tuy nhiên theo quy định, tổ chức hoạt động tín dụng phải có một số điều kiện như được sự đồng ý của Ngân hàng Nhà nước, số vốn tối thiểu, cách thức cho vay...

Như vậy, tổ chức cho vay qua app không tuân thủ quy định trên là vi phạm pháp luật. Luật không cấm cá nhân cho cá nhân vay, nhưng tổ chức hay cá nhân cho vay lãi suất quá mức quy định cho phép thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cho vay nặng lãi.

Trước đây ở Trung Quốc xuất hiện một số công ty cho vay qua app, qua mạng và Trung Quốc đã có những biện pháp ngăn chặn. Có thể một số công ty này chuyển sang hoạt động ở Việt Nam hoặc được những cá nhân, tổ chức hoạt động tín dụng đen, cho vay nặng lãi ở nước ta "học hỏi".

Thủ đoạn mà các đối tượng cho vay qua app áp dụng như nhắn tin đe dọa, tìm đến địa chỉ nhà người vay, người thân quen tạo áp lực thu nợ...

Tuy nhiên việc bên thu nợ đưa hình ảnh cá nhân người khác lên mạng nói xấu, tung tin lệnh truy nã, đe dọa, bắt giữ, cưỡng đoạt... sẽ vi phạm pháp luật từ quyền nhân thân, xúc phạm danh dự nhân phẩm, đến vu khống, cưỡng đoạt tài sản...

Thực tế nhu cầu vay và cho vay là có thực nên các ngân hàng, công ty tài chính, quỹ tín dụng... phải xem lại cách thức quản lý, hoạt động của mình. Thủ tục cho vay qua app nhanh gọn, đơn giản, sớm có tiền nên thu hút và dễ dàng "lừa" người có nhu cầu vay mượn.

Luật sư Cao Minh Triết (trưởng văn phòng Đoàn luật sư tỉnh Tiền Giang):

Đây thực chất là tổ chức tín dụng đen

Việc cho vay qua app trong thời gian vừa qua không phải là một tổ chức tín dụng hợp pháp, mà là tổ chức tín dụng đen, làm việc bất hợp pháp.

Nội dung giao dịch rõ ràng trái pháp luật. Chẳng hạn như người đi vay chỉ cần chứng minh nhân thân hay tải hình ảnh của mình lên là được cho vay mà không cần phải thế chấp tài sản gì. Trong hợp đồng vay tiền này không ghi rõ lãi suất hằng tháng hay hằng năm là bao nhiêu, cũng không ghi thời hạn phải trả nợ lãi và nợ gốc là sai.s.

BÌNH - M.TRƯỜNG

Bà Võ Thị Trung Trinh (phó giám đốc Sở Thông tin và truyền thông TP.HCM):

Cảnh báo, hướng dẫn người dân

Về tình trạng hoạt động của các app tín dụng đen, Sở Thông tin và truyền thông TP.HCM sẽ cho các phòng nghiệp vụ tìm hiểu, xác minh.

Căn cứ theo các quy định hiện hành, sở có giải pháp xử lý. Đối với các app liên kết máy chủ ở nước ngoài, sở sẽ phản ánh với Bộ Thông tin và truyền thông để bộ có những biện pháp ngăn chặn.

Tuy nhiên, trường hợp các ngân hàng hay tổ chức tín dụng chính quy cũng giới thiệu các gói cho vay trực tuyến theo đúng lãi suất quy định, tuân thủ pháp luật và tiếp cận người tiêu dùng thông qua app thì hoàn toàn có thể chấp nhận được. Cho nên cái gốc vấn đề nằm ở chính hành vi của người sử dụng app.

Để hạn chế tình trạng bị mắc bẫy tín dụng đen qua app, ngoài việc thông tin, hướng dẫn, cảnh báo..., người dân cần chủ động tìm hiểu thông tin, trang bị thêm kiến thức để hiểu rằng khi vay tiền dù thủ tục có đơn giản cách mấy vẫn cần phải có những ràng buộc để nhân viên tín dụng thu hồi nợ. Không nên tin vào những quảng cáo cho vay tiền mà không cần điều kiện...

M.HƯƠNG - T.LONG

TS. Nguyễn Minh Sáng (ĐH Ngân hàng TP.HCM):

Cho vay tiền qua mạng thành vay nặng lãi

Phần lớn các mô hình cho vay qua App đang bùng nổ hiện nay không hề được NHNN cấp phép mà chủ yếu đăng ký là công tư vấn đầu tư, môi giới cho vay tiền. Chính điều này dẫn đến hiện tượng biến tướng cho vay nặng lãi. Do không chịu quản lý của NHNN nên cơ sở pháp lý cho hoạt động này chỉ có Luật dân sự.

Vay qua App, người đi vay không hề được tư vấn cách tính lãi phải trả, họ chỉ biết số tiền trả cuối cùng. Trong khi những khoản vay qua App thường bị trừ phí khá cao, có khi bị trừ đến 1/3 số tiền duyệt vay nhưng lại bị tính lãi đầy đủ.

Đây chính là bẫy mà những người đi vay không lường trước, đến khi lún sâu vào các khoảng vay mới tá hỏa cách tính lãi có khi lên đến 200%/ngày.

Ông Nguyễn Ngọc Dũng (Phó chủ tịch Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam (Vecom):

Vẫn đang chờ khung pháp lý

Mô hình cho vay ngang hàng (thông qua các App) vẫn đang chờ pháp lý chính thức từ nhà nước. Đáng tiếc, trong lúc các chính sách pháp lý chưa hoàn chỉnh thì thị trường vay qua App đang bị biến tướng với mức lãi suất rất cao, có cách hành xử khủng bố, uy hiếp tinh thần người đi vay, thậm chí còn bôi nhọ danh dự, đưa thông tin lên mạng xã hội...

Hiện Ngân hàng Nhà nước đã mời các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này để tìm hiểu. Nếu kiểm soát được thì hình thức cho vay qua App sẽ góp phần phổ cập tài chính và đẩy lùi tình trạng "tín dụng đen" trong xã hội".

N.BÌNH

Cho vay qua app có từ lâu tại các quốc gia phát triển

Các app cho vay tại Mỹ và Anh đã "giải ngân" được lần lượt là 1,5 tỉ USD và 1,8 tỉ USD vào năm 2016. Những doanh nghiệp dạng này của Nhật có dư nợ năm 2017 là 1,2 tỉ USD, theo báo cáo được công bố vào tháng 1-2019 của Học viện Ngân hàng Phát triển châu Á (ADBI).

ADBI cũng cho biết tại Anh, các doanh nghiệp cho vay qua app đều được đánh giá bởi cơ quan quản lý tài chính hàng đầu. Cơ quan này sẽ cung cấp phản hồi cho các kế hoạch được doanh nghiệp trình, cũng như tổ chức thử nghiệm những mô hình mới. Điều này được ADBI nhận xét là mô hình quản lý hiệu quả nhất hiện nay dành cho các dịch vụ cho vay qua app.

Cơ quan Dịch vụ tài chính Nhật Bản là đơn vị chịu trách nhiệm đối với hoạt động cho vay qua app. Luật giao dịch và các công cụ tài chính được sửa đổi vào tháng 5-2015 để thêm các quy định cho hoạt động tín dụng qua app.

NGUYÊN HẠNH