Dòng người biểu tình tiến về Phủ Tổng thống Hàn Quốc phản đối bà Park Geun Hye trên một con phố chính tại thủ đô Seoul ngày 26-11-2016 - Ảnh: Reuters

Theo tạp chí Financial Times, bốn năm trước bà Park đắc cử tổng thống với cam kết sẽ cải tổ toàn bộ những tập đoàn kinh tế gia đình lớn nhất của Hàn Quốc theo hướng trong sạch, minh bạch hơn.

Trớ trêu thay giờ đây, bà đang đối mặt với những cáo buộc về tội danh cấu kết với những đồng phạm khác trong việc bóp nặn hàng triệu USD từ chính những tập đoàn này.

Văn phòng của hàng loạt các tập đoàn kinh tế lớn như Samsung, Lotte đều đã bị cơ quan chức năng lục soát.

Người bạn thân thiết nhất của bà Park cũng đã bị buộc tội lạm dụng quyền lực còn bản thân tổng thống Park đang đối mặt với các cuộc điều trần để làm rõ mối liên quan với những tội danh của người bạn gái Choi soon-sil.

Chồng chéo khủng hoảng

Chuyện hối lộ, ăn đút lót không có gì mới ở Hàn Quốc. Năm trong số sáu Tổng thống được dân bầu của quốc gia này đã từng sa chân vào những bê bối như thế, trong khi đó, giám đốc điều hành của những tập đoàn kinh tế gia đình hàng đầu của quốc gia này cũng thường xuyên phải dự vào những cuộc thẩm vấn và thường sẽ phải đối mặt với trát gọi hầu tòa. Nhưng rõ ràng bê bối lần này rơi vào một cấp độ hoàn toàn khác.

Hàn Quốc đang đối mặt với tình thế mà các chuyên gia gọi là một "cuộc khủng hoảng phức hợp". Tại một thời điểm mà tốc độ tăng trưởng kinh tế giảm sút, những căng thẳng địa chính trị gia tăng và hàng loạt các cuộc suy thoái đang xảy ra tại những tập đoàn kinh tế lớn, Hàn Quốc càng trở nên rối loạn hơn trong tình trạng Tổng thống bị treo quyền chờ điều tra và thủ tướng phải tạm thời thế chỗ như hiện nay.

Giáo sư Moon Chung In, chuyên ngành Chính trị học tại ĐH Yonsei ở Seoul, nhận định: "Hàn Quốc đang trong tình trạng khủng hoảng toàn bộ. Các cuộc khủng hoảng chính trị, địa chính trị và kinh tế xoắn bện vào nhau… và không có nhà lãnh đạo để hàn gắn những rạn nứt cũng như lèo lái xã hội".

Với người dân Hàn Quốc, theo thời gian, họ càng ngày càng cảm thấy rằng bà Park, nữ Tổng thống đầu tiên, đã không còn quyền lực, thiếu sức mạnh và cả sự quyết tâm để tiến hành những cải cách bà từng cam kết trong chiến dịch tranh cử năm 2012.

Bà Choi Soon Sil có mặt trong phiên xét hỏi trước tòa đầu tiên của bà này tại Seoul, Hàn Quốc ngày 19-12 - Ảnh: Reuters

Sau nhiều tuần bà Park bị cáo buộc đã lệ thuộc quá nhiều vào người bạn gái thân thiết, không chỉ trong việc chỉnh sửa các bài phát biểu mà cả trong nhiều vấn đề quốc gia đại sự khác, tỉ lệ công chúng ủng hộ bà đã rơi xuống mức 4%, thấp hơn nhiều so với mức 63% năm 2013 và cũng là tỉ lệ thấp nhất với một Tổng thống Hàn Quốc trong lịch sử.

"Tôi không thể nhớ được có thời điểm nào nhiều thách thức hơn lúc này không", ông Jun Kwang Woo, nguyên Chủ tịch Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hàn Quốc, bình luận.

"Ngay cả trước khi chuyện bê bối của Tổng thống bị tiết lộ, chúng ta đã phải đối mặt với những vấn đề khủng hoảng an ninh và các thách thức về kinh tế. Bây giờ thì chúng ta lại gặp cuộc khủng hoảng chính trị, trong đó liên quan tới cả các tập đoàn kinh tế lớn".

Nền kinh tế đứng thứ 11 trên thế giới của Hàn Quốc trong quý 3 năm nay chỉ đạt tỉ lệ tăng trưởng thường niên là 2,7%, thấp hơn mức 3,3% so với ba tháng trước đó. Giới chuyên gia ước tính tình trạng suy thoái sẽ còn tiếp tục "đau đớn" hơn nữa khi các ngành công nghiệp trọng điểm, trong đó có ngành vận tải biển, tiến hành quá trình tái cơ cấu sâu sắc.

Kéo lê khủng hoảng

Tuy nhiên theo chuyên gia phân tích Peter Lee của hãng NH Investment & Securities (Hàn Quốc): "Vụ bê bối Galaxy Note đã gây tổn thất cho Samsung và cho cả hình ảnh thương hiệu quốc gia của Hàn Quốc, nhưng chí ít thì họ cũng đã giải quyết nó công khai. Những bê bối chính trị hiện tại có thể còn gây tổn hại tới hình ảnh quốc gia tệ hơn thế nhiều".

Bên cạnh đó, xuất khẩu - lĩnh vực chiếm khoảng 45% GDP của Hàn Quốc - đã giảm 3,2% vào tháng 10 năm nay so với cùng kỳ năm ngoái.

Chuyên gia chính trị Seo Bok Kyung của Đại học Sogang nhận định: "Chính phủ của bà Park không những không cải cách được nền kinh tế mà còn không thể giải quyết được những vấn đề trọng yếu của nó, ví dụ như vấn đề nợ của hộ gia đình".

Tổng nợ của hộ gia đình ở Hàn Quốc đã tăng lên mức kỷ lục là 1,15 ngàn tỉ USD vào giữa năm nay, mức cao thứ 8 của thế giới.

Người biểu tình ở bên ngoài tòa nhà Quốc hội vui mừng sau khi nghe tin Quốc hội đã thông qua dự luật luận tội Tổng thống Park hôm 9-12 - Ảnh: Reuters

Theo ông Hans Schattle, giáo sư tại Đại học Yonsei, cuộc khủng hoảng chính trị tại Seoul đã tạo ra một khoảng trống lãnh đạo mà có thể làm tổn hại tới các tham vọng quốc tế của Hàn Quốc.

Giáo sư Schattle bình luận: "Vấn đề lớn hơn với một bê bối trong nước là liệu rằng bà ấy có thể là đại diện tin cậy của đất nước nữa hay không. Liệu bà ấy còn có thể là tiếng nói, là diện mạo của Hàn Quốc nữa hay không. Nếu bà ấy đã đánh mất tính chính thống của mình ở trong nước thì điều đó cũng sẽ ảnh hưởng tới các vấn đề quốc tế".

Theo luật pháp Hàn Quốc, bà Park sẽ được miễn truy tố trong thời gian vẫn còn nhiệm kỳ ở Nhà Xanh. Quốc hội đã đồng ý luận tội bà nhưng quá trình đó sẽ tốn nhiều thời gian. Sẽ không có cuộc bầu cử Tổng thống nào được lên kế hoạch cho tới tháng 12-2017. 

Thực tế này đe dọa sẽ kéo lê bê bối chính trị của bà Park cho tới thời điểm khai mạc Thế vận hội mùa đông 2018 tại thành phố Pyeongchang.